Əcnəbilər deyirlər ki, haqq alınmalı bir şeydir. Haqqın alınmalı və ya verilməli olması mühüm məsələlərdəndir. Yəni, sual budur ki, insanlar haqqı öz istək və razılıqları ilə sahibinə verməlidirlər, yoxsa haqq sahibi onu özü tələb edərək almalıdır? Bəzi məktəblərin fikri budur ki, haqq verilməlidir, yəni zalım aldığı haqqı öz sahibinə qaytarmalıdır. Amma əgər qaytarmasa heç nə etmək lazım deyil, çünki haqq alınmalı deyil, verilməlidir. Xristianlıq bu əsa
... Read more »
Qüdrət insanın başqalarının köməyinə tələsməsidir. Qüdrətli ruh öz övladlarına belə buyurur: «Zalıma düşmən, məzluma arxa ol!» Əli (ə) əziz övladları imam Həsən və imam Hüseyn (ə)-a belə buyurub: «Ey mənim övladlarım! Sizin güc və qüdrətiniz həmişə məzluma köməyə, zalımla döyüşə tələssin.» Bu iş qüdrət nişanəsidir. Məsələ burasındadır ki, Nitsenin təklif etdiyi kin bəsləmək, həsəd, bədxahlıq və bu kimi xüsusiyyətlərin hamısı zəiflikdən yaranır. Həmişə baş
... Read more »
Deməli, bu məktəb baxımından insanın cövhər və həqiqəti, insani dəyərlərin ən dəyərlisi, başqa sözlə desək, insani dəyərlərin anası azadlıq və ixtiyardır, insanlığını qorumaq və məhv olmaqdan saxlamaq istəyən şəxs isə azadlığını qorumalıdır. İnsanlığını qorumaq istəyən adam «ay üzlü nigara bağlılıq» və «haqq aşiqi olmaq» məsələlərini yığışdırmalıdır.
Digər bir məsələ budur ki, ekzistansialistlər hədəflə vasitə arasında səhvə yol veriblər. Azadlıq insan üçün kamaldır, amma o, hədəf olan kamal deyil, vasitə növlü kamaldır! İnsanın son hədəfi azad olmaq deyil. Amma insan öz kamilliyinə çatması üçün azad olmalıdır. Çünki azadlıq ixtiyar və sərbəstliyə malik olmaq deməkdir və insan bütün varlıqlar içində öz yolunu, daha dəqiq desək, özünü seçməli olan yeganə varlıqdır.
Bu gün sübuta yetirilib ki, bəzən insanın batini duyğularında şər və pisliklər yatır. Həmin şər qüvvələr aşkarda deyil, batində olduğu üçün insan onların mövcudluğundan xəbərsiz olur. Onlar yalnız qıcıqlandırıcı amillər olan xüsusi hallarda aşkara çıxır və insan öz daxilindən, ruhunun dərinliklərindən bu çöküntülərin yuxarı qalxdığını görəndə çox təəccüblənir və batinində belə şeylərin olmasına inana bilmir. İnsan bəzən özü-özünə etiqad bəsləyir, yəni özünə baxanda
... Read more »
İnsan digər heyvanlar kimi bir canlıdır və onlarla müştərək olan bir çox xüsusiyyətlərə malikdir. Amma bununla belə, insan bəzi özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə digər canlılardan fərqlənir və bu xüsusiyyətlər onun məqamını ucaldaraq ilahiləşdirir.
Ötən fəsildə insanın maddi həyatı ilə mənəvi həyatı arasında olan əlaqə ilə tanış olduq. Həmçinin bizə məlum oldu ki, elm və iman insanlığın özəyini təşkil edir. İndi isə insanlığın bu iki özəyi arasında olan əlaqənin necəliyini araşdırmaq istəyirik. məsələlərdən biridir.
Məlum oldu ki, insan iman, ideologiya və hədəf olmadan nə özünə, nə də başqalarına xeyir verə bilər. Bəşəriyyəti səadətə çatdıran bu üç amildən məhrum olan hər bir şəxs svilizasiyadan geri qalar və özünüsevmək, xudpəsəndlik kimi şeytani xislətlərdə qərq olar. Belə bir insan cəmiyyətdə hansı məsuliyyəti daşıdığını bilmədən ömrünü cəhalət və nadanlıqla başa vurar.
Məktəb və ideologiya nədir və onun tərifi nədən ibarətdir? Cəmiyyət üzvü kimi insanın hər hansı bir məktəb və ideologiyaya qoşulması və dinə iman gətirməsi hansı zərurətdən irəli gəlir?
Ümumiyyətlə məktəb və ideologiyanın olması hər hansı bir şəxs və ya cəmiyy
... Read more »
İslam ümumbəşəri din olduğu üçün ilk növbədə insanların maddi, mənəvi, cismi, ruhi, dünyəvi, uxrəvi, əqli, fərdi və ictimai ehtiyaclarını ödəməlidir. Dini təlimlərə gəldikdə isə, o, ümumilikdə üç hissəyə bölünür:
İslam, bəşəriyyəti düşüncə və təfəkkürə dəvət etməklə yanaşı, onlara necə düşünməyin və səhv düşüncələrdən çəkinməyin yollarını da bəyan edir. Bu ilahi din insanlara maddi və mənəvi həyatlarında müsbət təsir göstərəcək müxtəlif yollar təklif edir və eyni zamanda insan təfəkkürünə mənfi təsir göstərən amillərə qarşı əks mövqe tutur.
İnsan, dünyasını dəyişdikdən sonra fasiləsiz olaraq axirət dünyasına qovuşur, yoxsa müəyyən mərhələ keçdikdən və qiyamət baş verdikdən sonra buna nail olur? (Sözsüz ki, qiyamətin nə vaxt baş verəcəyi yalnız Allaha məlumdur. Bu haqda hətta peyğəmbərlərin belə, m
... Read more »
Qiyamət gününə olan iman və etiqadımız Quran ayələrindən və Peyğəmbərdən (s) nəql olunmuş hədislərdən qaynaqlandığı üçün bu haqda elmi dəlil və istidlallar gətirməyə heç bir ehtiyac duyulmur. Amma Quranın bizim bu mətləbə daha çox əhəmiyyət və diqqət yet
... Read more »
Əbədi və xoşbəxt həyatın əsasını təşkil edən bu iki prinsip (Allahın ədaləti və ilahi hikmət) haqda bir qədər məlumat verməyi məqsədəuyğun bilib, onları qısa şəkildə izah edirik.
HAQQ ALINMALIDIR, YOXSA VERİLMƏLİ?
Bismillahir-rəhmanir-rəhim
BİRİNCİ FƏSİL
