 41-ci dərs: Qeybət Qeybət - bir şəxs haqqında onun iştirakı olmadan onu alçaltmaq məqsədilə deyilən sözdür. belə ki, əgər o sözlərdən xəbər tutarsa, söylənməsinə razı olmaz. ("Biharul-Ənvar" c.72, 66-cı bab, "Camius-səadat" c.2, səh.293) Sanki bir şəxs başqa birinə deyir: filankəs bədən, nəsəb, sifət, əməl, söz və digər cəhətdən naqisdir". Rəsulullahdan (s) nəql edilən rəvayətdə buyurulur: "Bilirsiniz qeybət etmək nədir?" Dedilər: Allah və Onun Rəsulu daha yaxşı bilir. Rəsulullah (s) buyurdur: Qardaşının xoşlamadığını dilə gətirmək. Dedilər: Əgər söylədiklərim həqiqət qardaşımda olsa? Rəsulullah (s) buyurdu: Əgər qardaşının söylədiklərinə həqiqətən sahibdirsə, bu qeybətdir. əgər sahib deyilsə, o zaman böhtandır" ("Rovzatul-vaizin" c.2, səh.470) Kinayənin və açıq-aşkar qeybət etməyin fərqi yoxdur. Belkə də kinayə açıq-aşkar qeybətdən daha pisdir. Həmçinin, qeybət edən və buna qulaq asan arasında fərq yoxdur. Hər ikisi də qeybət etmiş hesab olunur. Belə ki, qeybət etmək ən böyük günahlardan biridir. Bunun haram olmasının dəlili Quranda, hədislərdə və həmçinin, insanların şüurunda da mövcuddur. Allah-Təala Qurani-Kərimdə buyurur:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ ۖ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا ۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ
"Ey iman gətirənlər! Çox zənnə-gümana qapılmaqdan çəkinin. Şübhəsiz ki, zənnin bəzisi (heç bir əsası olmayan zənn) günahdır. (Bir-birinizin eybini, sirrini) arayıb axtarmayın, bir-birinizin qeybətini qırmayın! Sizdən biriniz ölmüş qardaşının ətini yeməyə razı olarmı?! Bu sizdə ikrah hissi oyadar (qeybət də belədir). Allahdan qorxun. Həqiqətən, Allah tövbələri qəbul edəndir, rəhmlidir!" ("Hururat" surəsi, ayə12) Rəsulullah (s) buyurub: "Qeybət zinadan da pisdir" Dedilər: Nə üçün ya Rəsulullah? Rəsulullah (s) buyurdur: "Zina edən tövbə edər və Allah onun tövbəsini qəbul edər, ancaq qeybətini etdiyti insan onu bağışlamadıqca, Allah onun tövbəsini qəbul etməz" ("İləluş-şəraye" c.1, səh.557, "Mustədrəkul-vəsail" c.9) Həmçinin, Rəsulullahdan (s) nəql edilən rəvayətdə buyurulur: "Kim müsəlman kişi və ya qadının qeybətini etsə, qeybətini etdikləri insanlar onu bağışlamayınca Allah onun 40 gün oruc və namazlarını qəbul etməs" ("Camiul-əxbar" səh.412, 109-cu fəsil) İmam Baqirdən (ə) nəql edilən rəvayətdə buyurulur: "Qiyamət günü bir neçə insan özünün yaxşı əməllərini görmədikdə Allahdan soruşarlar: Ey Rəbbimiz, ağamız, bəs yaxşılıqlarımız hara getdi? Uca Allah buyurar: Onları qeybət yedi. Çünki alov taxtanı yediyi kimi, qeybət də yaxşı əməlləri yeyir" ("Mustədrəkul-vəsail" hədis 42, "Biharul-Ənvar" c.75, səh.258, 53-cü hədis) Bu sifətin xəbis olması barədə çoxlu rəvayət və hədislər nəql edilmişdir. ("Usulul-Kafi" c.2, səh.266, "Camiul-əxbar" Səbzəvari, səh.411, "Camius-səadat" c.2, səh.293, "Mişkatul-Ənvar" Təbərsi, səh.172, fəsil 19) Bu xəstəliyin əlacı isə qeybətin xəbis xüsusiyyət olduğuna işarə edən Quran ayələrinə və hədislərə müraciət etmək, bu haqda dərindən fikirləşərək düşünmək və insanlara qarşı insaflı olmaqdır. ("Nur" surəsi, ayə 19, "Nisa" surəsi, ayə 148) Artıq sənin qeybətini edən insanın necə qəzəbləndiyini və əziyyət çəkdiyini görə bilərsən. Şərəfli olmaq üçün özünə rəva bilmədiyini başqalarına da rəva bilmə. Dilinə fikir ver, söylədiklərin haqda fikirləş! Belə ki, qeybətin mənşəyi qəzəb, düşmənçilik, kin-küdurət, həsəd, zarafat, məsxərə, istehza, iftixar, təkəbbür, paxıllıq və digər mənfi xüsusiyyətlərdəndir.
| 
