Qurani-Məcid bütün insanları Allah qarşısında təvazökarlıqa çağırmaqla bərabər, möminlər qarşısında da təvazökar olmağı tapşırır. Hətta mələklərdən üstün olan İslam Peyğəmbəri (s) də təvazökarlığa dəvət edilir. «Hicr» surəsinin 88-ci ayəsində oxuyuruq: «Bütün möminlərə qarşı təvazökar ol». «Qəsəs» surəsinin 83-cü ayəsində oxuyuruq: «Biz axirət evini yer üzündə üstünlük və fəsad istəyində olmayanlar üçün qərar vermişik».

Qurani-Kərimdə açıq-aşkar bəyan olunur ki, Allah təkəbbürlüləri sevmir və bu sifətdə olanlar cəhənnəm əhlidirlər. «Nəhl» surəsinin 23-cü ayəsində buyurulur: «Şübhəsiz ki, Allah təkəbbürlüləri sevmir». «Zumər» surəsinin 60-cı ayəsində isə belə bəyan olunur: «Məgər təkəbbürlülər üçün cəhənnəmdə yer yoxdurmu?

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «Nə olub ki, sizdə ibadət şirinliyi görmürəm?» Soruşdular ki, ibadətin şirinliyi nədir? Buyurdu: «Təvazökarlıq».

Həzrət Əli (ə) qədim möminlərin təvazökarlığından danışaraq xalqa belə nəsihət edir: «Pak Allah onlar üçün təkəbbürü yox, təvazökarlığı bəyəndi. Onlar surətlərinin bir hissəsini ibadət nişanəsi olaraq torpağa qoydular, üzlərini bəndəlik əlaməti olaraq yerə sürtdülər və bütün möminlər qarşısında təvazökar oldular».(«Nəhcül-bəlağə».)Həzrət (ə) başqa bir hədisdə buyurur: «Təvazökarlığı gözlə çünki təvazökarlıq ən böyük ibadətlərdəndir».(«Biharul-ənvar», 72-ci cild, səh-119.)

İmam Sadiq (ə) təvazökarlığın sərhədlərini bəyan edir: «Təvazö odur ki, öz böyüklüyündən aşağı yerdə oturmaqdan xoşhal olasan. Görüşdüyün şəxsə salam ver, höcətləşmədən haqlı olsan belə çəkin. Xeyirlərin üstünü təvazödür».(«Biharul-ənvar», 72-ci cild, səh-123.)

Allahın Rəsulu (s) buyurur: «Şübhəsiz ki, bəndəlik cəhətindən ən üstün olan şəxs məqamının yuxarı olduğu halda təvazökarlıq göstərən şəxsdir».(«Biharul-ənvar», 74-ci cild, səh-181.) «Təvazökarlıq öz sahibinin məqamını qaldırar. Təvazökar olun ki, Allah sizi uca məqamlı etsin».(«Kafi», 2-ci cild, səh-121..)

Əxlaq alimlərinin fikrincə, şeytani sifət olan təkəbbür ifrat, hər bir kəsin qarşısında özünü alçaltmaq isə təfritdir. Orta hədd isə təvazökarlıqdır. Məsum imamlardan rəvayət olunmuşdur ki, Allah qarşısında təvazökarlıq bütün vücudunu bəndəlik məqamında qərarlaşdırmaq və insanlarla ədalətlə rəftar edib, onların hüququna riayət etməkdir.

Həzrət Peyğəmbər (s) kasıblar, məzlumlar, fəqirlərlə oturub-durardı. Hətta kiçik uşağa da salam verər, torpaq üstündə oturar, ən zəif imkanlılarla ünsiyyətdə olar, ən adi at minər, qoyunlarını özü sağar, paltarını özü yuyar, xidmətçilərlə bir süfrədə oturar, cəmiyyətdə ən adi fərd kimi keçinərdi.

Həzrət Əli (ə) də çox təvazökar halda yaşayardı. İbn Abbas nəql edir ki, bir gün onun öz ayaqqabılarını yamadığını gördüm. Dedim ki, bu ayaqqabını yamamağa dəyməz. Buyurdu: «And olsun Allaha, bu ayaqqabı mənim üçün sizin dünyanızdan daha əzizdir... Ayaqqabını yamamaqdan xoşum gəlir və bu işi eyib saymıram. Əgər əlimdə hakimiyyət olsa, istəyərəm ki, haqqı bərpa edib batini aradan qaldırım».

Həzrət Süleyman (ə) o qədər cah-cəlallı, əzəmətli idi ki, tayı-bərabəri yox idi. Amma belə bir məqam sahibi özünü o qədər təvazökar aparardı ki, hətta qarışqa da onu mühakimə edib haqqını istəyərdi.

Bir gün Süleyman əlinin üstündəki qarışqanı yerə qoydu. Amma Süleyman o qədər təvazökar idi ki, qarışqa ona etiraz edib dedi: «Bu xudpəsəndlik nədir? Məgər bilmirsən ki, mən də sənin kimi Allah bəndəsiyəm? Sənin nə üstünlüyün var ki mənimlə belə rəftar edirsən?»

Qarışqanın sözləri Süleymanı mütəəssir etdi. Düşündü ki, qiyamət günü bu sayaq mühakimə edilsə çətin olacaq. Bu fikirlərdən ayrıldıqdan sonra özünə gəlib əmr etdi ki, qarışqanı onun hüzuruna gətirsinlər. Süleyman dedi: «Nə üçün belə qəzəblə etiraz etdin?» Qarışqa belə cavab verdi: «Mənim bədənim zəifdir. Sən məni tutub yerə atanda bədənim əzildi, narahat oldum. Bu rəftarına görə də etiraz etdim». Süleyman həmişəki təvazökarlıqla dedi: «Mən bu işi pis niyyətlə etməmişəm, sənə verdiyim əziyyətə görə üzr istəyirəm».

Bəli, misilsiz əzəmətə malik Süleyman ən zəif bir varlığı bilmədən azacıq incitdiyi üçün üzr istəyir!

Qarışqa deyir: «Mən səni bağışladım. Bir şərtlə ki, dünyaya şəhvət və nəfs istəkləri ilə üz tutmayasan, sərvəti insanlara sərf etmək üçün istəyəsən, israfa yol verməyəsən, ləzzətlərə uyub milləti unutmayasan, kömək istəyənlərə öz yardım əlini uzadasan». Qəlbi zəiflərə mərhəmətlə dolu olan Süleyman qarışqanın şərtlərini qəbul etdi, qarışqa da Süleymanı bağışladı.

«Allahummə və əsəlukə sualə məniştəddət faqətuhu»

(«Pərvərdigara! Səndən ehtiyacı son həddə çatmış şəxs kimi istəyirəm.»)