ÜÇÜNCÜ FƏSİL
Şeyxin həyat və davranışlarında olan ən parlaq xüsusiyyətlərdən biri də onun möhtac və kasıb şəxslərə xidmət etməsi, özü yoxsul olduğu halda başqalarına əl tutması olmuşdur. İslam hədisləri baxımından isar, fədakarlıq və insanın öz haqqından keçməsi yaxşılıqların ən gözəli, imanın ən yüksək mərtəbəsi və gözəl əxlaqların ən yaxşısıdır.
Şeyx öz ailəsini dərziliklə çox çətin dolandırmasına baxmayaraq, isar və fədakarlıq fəzilətlərindən də bəhrəsiz qalmamışdır. Bu ilahi şəxsiyyətdən bu barədə nəql olunan əhvalatlar doğrudan da insanı heyrətə gətirir və ona ibrət dərsi öyrədir.
BAŞQALARININ ÖVLADLARINA QARŞI İSAR
Şeyxin övladlarından biri deyir: Anam deyirdi ki, qəhətlik və aclıq illərində Həsən və Əli (mərhum Şeyxin böyük övladları idi ki, sonradan vəfat etmişdilər) evin damında od qalamışdılar. Onlardan nigaran qalıb oraya getdikdə gördüm ki, o iki uşaq tuluğun dərisini odda qızardıb yeyirlər. Bu səhnəni gördükdə çox kövrəldim, qəhərlənib ağlamağa başladım. Aşağı enib evdən bir qədər mis qab götürüb kiçik bazarda satdım və uşaqlar üçün bir qədər xörək hazırladım. Həmin gün qardaşım Qasımxan bizə gəlmişdi. O, mənim həddindən artıq narahat olduğumu görüb səbəbini soruşdu və mən də hadisəni olduğu kimi danışdım. Qasımxan bu hadisəni eşidib çox təəccüblə dedi: Nə danışırsan?! Şeyx Rəcəbəlini bazarda gördüm, camaata kabab qəbzi paylayırdı. (Yeməkxanalardan biri ilə əvvəlcədən razılığa gəlinir, müəyyən miqdarda xörək pulu ödəndikdən sonra həmin məbləğ dəyərində qəbz alınır, o qəbzlər adətən kasıbların arasında paylanır və onlar da gedib qəbzi göstərməklə ya oradca xörək yeyir və ya alıb evə aparırlar.) Bu nə deməkdir, misal var deyiblər, evə lazım olan çırağı məscidə aparmaq haramdır. Bu kişi nə etmək istəyir? Düzdür ki, abid və zahid adamdır, lakin onun bu işləri düzgün deyil.
Bu sözləri eşitdikdə narahatçılığım daha da artdı. Gecə Şeyx evə gəldikdə onunla ciddi danışıb e᾽tirazımı bildirdim və narahat halda yatdım. Gecə yarısı birdən əyan oldu ki, məni çağırırlar. Diqqətlə qulaq asdım, bir daha səs gəldi: «Qalx ayağa!» Ayağa qalxdım. Gördüm ki, Əli əleyhissəlamdır. Özünü tanıtdırıb dedi: «O, camaatın uşaqlarını saxlayır, biz də sizin uşaqlarınızı! Hər vaxt uşaqların acından ölsə, onda danışarsan!»
MÜFLİSLƏŞMİŞ QONŞUYA QARŞI İSAR
Şeyxin övladlarından biri belə nəql edir: Bir gecə atam məni yuxudan oyatdı. Evdən iki kisə düyü götürdük. Birini mən, digərini isə atam çiyninə aldı. Onu aparıb məhəlləmizin ən varlı şəxsinin qapısına qoyduq. Atam onları təhvil verərkən ev sahibinə dedi: Qardaş! Yadındadırmı, ingilislər camaatı öz səfirliklərinə apardılar və onlara düyü verdilər. Sonradan hər dənə düyünün əvəzində bir xaral düyü alıblar, yenə də onlardan əl çəkmirlər.
Bu zarafatlarla düyüləri təhvil verib qayıtdıq. Həmin günün sabahı atam məni çağırıb dedi: Mahmud! Bir çərək (təqribən 250 q.) düyü yarması və iki riyallıq da quyruq piyi alıb anana ver, günortaya xörək hazırlasın.
O zaman atamın bu cür hərəkətləri mənim üçün çox ağır və anlaşılmaz görünürdü. Fikirləşirdim ki, nə üçün evdə olan düyüləri məhəllənin ən varlı şəxsinə verir, özümüz isə günortaya düyü yarması alırıq?
Sonradan başa düşdüm ki, zahirdə varlı hesab etdiyim bu Allah bəndəsi son günlərdə müflisləşibmiş. Cümə günü həmin şəxsin bir dəstə qonağı olacaqmış və evində də tədarük görmək üçün heç bir şey yoxmuş.
Mərhum Əbdül-kərim Hamid nəql edir ki, mən dərzilikdə Şeyxə şagirdlik edirdim və hər gün bir tümən zəhmət haqqı alırdım. Novruz bayramı gecəsində Şeyxin on beş tümən pulu vardı. Onun bir qədərini mənə verdi ki, düyü alıb bir neçə ünvana aparım. Axırda o puldan beş tümən qaldı, onu da mənə verdi.
Öz-özümə fikrləşdim ki, ustam bayram axşamı evə əliboş gedəcək. Həmin vaxtlar şeyxin ailə vəziyyəti həddindən artıq ağır idi. Buna görə də pulu siyirtməyə qoyub qaçdım. Cənab Şeyx nə qədər çağırdısa qayıtmadım. Evə çatanda başa düşdüm ki, Şeyx hələ də məni arxadan səsləyir. Acıqla dedi: Nə üçün pulları götürmədin? Sonra tə᾽kidlə pulları mənə verdi.