İbadət kamala çatmaq yoludur Kamala çatmağın yeganə yolu ibadət və xalisanə bəndəlikdir. Naqis və aciz insan bu yolu getməklə haqq sifətlərinin, qüdrət və izzətin zühur məhəlli olur. Bütün nemətlər Allahdandır. Bu nemətlərdən faydalanmağın şərti nemət sahibinə, kamillik məbdəsinə diqqət göstərilməsidir. «Nəhl» surəsinin 53-cü ayəsində buyurulur: «Sizə gələn hər bir nemət Allahdandır.» Bütün qismətlər, ibadətlər, paklanmalar Onun fəzl və ehsanındandır. «Nur» surəsinin 21-ci ayəsində buyurulur: «Əgər Allahın sizə neməti və mərhəməti olmasaydı, sizlərdən kimsə pak olmazdı.» Kamillik məbdəsi olan Allaha daimi diqqət etdikdə insanın nəsibi «xəlifətullah» məqamı, doğru yol olur. Ona görə də hər bir kamilliyi onun məbdəsində axtarmaq lazımdır. Müvəhhidlik – məhz tək Allaha təslim olmaq kamilliyin, qüdrətin məbdəsi olmaqla insanın təkamül yolunu hamarlayır. Çünki kamala çatmağın yolu mərifət və ibadətdir. Mərifət nə qədər çox olarsa, xüzu və xüşu (təvazö) da bir o qədər çox olar. Həqiqəti tanıdıqca insanın acizliyi daha da aşkarlanır, insan özünü möhtac və borclu bilir. Elə bu səbəbdən də övliya və peyğəmbərlərin ah-naləsi uca, yandırıcı olur, daim zikr, ibadətdə olurlar. Kamil insanlara yüksək məqama çatmaq üçün gecə namazına durmaq göstərişi verilir. «İsra» surəsinin 79-cu ayəsində buyurulur: «Gecənin bir vaxtı qalxıb, ancaq sənə xas olan namazı qıl. Olsun ki, Rəbbin səni həmd olmuş bir məqama göndərə». Bu namazın məhz Allaha diqqət olan həmd olmuş məqama çatmanın fəlsəfəsi «Muzəmmil» surəsində belə bəyan olur: «Şübhəsiz ki, gecə söz demək üçün daha əlverişlidir». Nəfsə səfa verən, ruhu ilahi feyzlərin qəbuluna hazırlayan gecə namazlarıdır. Qurandan feyz almaq üçün gecələr qalxmaq zəruridir. Elə ki, gecə qaxmaq həqiqətə çevrildi, ruh qəbul üçün hazırlandı, o vaxt ilahinin gecə feyzi nazil olar. Qısası, ilahi övliyalar gecə yarı nalələri, göz yaşları hesabına nəsibinə çatdı. |