Nə müsəlman firqələrin rəftarı islam və Quran meyarıdır, nə də qərbin mütləq azadlığı insan kəramətinin ölçüsüdür. İslam da o biri səmavi dinlər kimi qadın şəxsiyyətini ucaldır və onun kəramətini hifz edir.

İslam qadına həm qədim cahiliyyətdən, həm də yeni cahiliyyətdən nicat yolunu göstərib, onun gerçək şəxsiyyətini ucaltdı və onun fərdi, ictimai, iqtisadi, siyasi və mədəni hüquqlarını təmin etdi.

İslam qadına da kişi kimi iqtisadi müstəqillik verdi və başlanğıcda Qurandan buna dəlillər gətirildi. İslam kişi kimi qadın üçün də ictimai hüquqları tanıdı. Qadın islami qaydalara əməl etməklə iqtisadi, ictimai hüquqları tanıdı. Qadın islami qaydalara əməl etməklə iqtisadi, ictimai-siyasi və mədəni həyatda iştirak edə bilər. Bəzən qadının ictimai məsuliyyətləri öhdəsinə alması vacib olur. Məsələn, xanımlara xidmət sahələri, təbliğat idarələri, dinin və məzlum millətlərin müdafiəsi tədbirlərində qadın və kişinin məsuliyyəti eynidir. Məsuliyyəti qəbul etmək o zaman müsbət hesab olunur ki, hər şey islam çərçivəsində olsun. Çünki fərdi və ictimai fəaliyyətlərdə meyar islami dəyərlərin qorunmasıdır və təqvadan kənar fəaliyyətlər faydasızdır. Əgər kişi öz fəaliyyətlərindən xeyir götürmək istəyirsə, islami qaydalara, təqvanın qorunmasına diqqət etməlidir. Bu sözlər qadına da aiddir. Demək, islam qadını ictimai-siyasi huquqlardan məhrum etməyib sadəcə, bu fəaliyyətlər üçün qaydalar qoyub. Bu qaydalara əməl edildikdə qadın və kişinin çalışmaları səmərəli olur. Konkret olaraq qaydalar təyin edilmişdir və qadın bu qaydalara əməl etməklə ümumi fəaliyyətlərdə iştirak edə bilər.

İctimai münasibətlərdə qadının geyimi, örtünməsi haqqında xüsusi qaydalar vardır. Bu xanımların ictimaiyyətdə iştirakının həssaslığından doğur. Bu qaydalara əməl olunmaması nəinki qadının və cəmiyyətin xeyrinə deyil, bundan əxlaqsızlıq, fəsad törənir, nəhayət qadının şəxsiyyəti məhv olur. Dediklərimizi ilahi qanunlardan uzaq qərb və şərq cəmiyyətlərində müşahidə edə bilərsiniz.

Bəzi vəzifələr, məsələn, rəhbərlik söhbətimizin əvvəlində qeyd edildiyi kimi yalnız kişilərə məxsusdur. Lakin bu qadın üçün məhdudiyyət deyil. Sadəcə, qadın və kişi arasındakı fərqlər, məsələn, qadın kövrəkliyi, kişinin sərtliyi uyğun qanunu əsaslandırır. Qadın və kişi əksər fərdi ictimai vəzifələrdə eynidirlər.

Qadının cihad vəzifəsindən azad olması xüsusi bir haldır. Amma həqiqətin, müsəlman və məzlum millətlərin haqqının müdafiəsində, zülmlə mübarizədə, cəmiyyətin islahı və tərbiyə olunmasında qadın və kişi eyni hüquqludurlar. İslami qaydalara riayət etməklə ümumi fəaliyyətlərdə qadın da məsuldur. Əgər islamın müdafiəsində, ilahi hədlərin qorunmasında qadının iştirakı faydalıdırsa, bu iştirak vacibdir.

Bəli, tərbiyə, ailə qayğısı və vəzifələri qadının məsuliyyətidir və islami cəmiyyətdə bu üstünlüyünü əldən verməməlidir. Lakin dini qaydalardan uzaq quru və sərt münasibətlər, gərəksiz qadağaların qoyulması düzgün iş deyil. Eləcə də azadlıq, açıq-saçıqlıq, qadın hüquqlarının müdafiəsi adı altında əxlaqsızlığa rəvac verilməsi din və ilahi hədlərin ziddinədir. Xanımların ictimai fəaliyyəti şəriət qaydalarını gözləməklə həyata keçməlidir.