Dünən axşamkı məclisi sonuncu məclis hesab etdiyim üçün, söhbətlərə yekun vurmaq istiqamətində danışdım. Amma sizin məhəbbətiniz məni məcbur etdi ki, bu məclisləri davam etdirim.

Bu axşamkı söhbətin mövzusu həzrət Əlinin (ə) hərtərəfli ruhu haqqında olmalı idi. Amma əvvəlki söhbətlərdə uyğun mövzuda az-çox danışdığım üçün bu gün həyati və aktual bir mövzuya yer vermək istəyirəm. Olsun ki, gələcəkdə bu məsələni aydınlaşdırmağa imkanımız olmasın.

Şübhəsiz ki, biz ‒ Əhli-beyt ardıcılları öz zamanımız və xalqımız qarşısında cavabdehik.

Xoşbəxtlikdən, cəmiyyətimizin etiqadlı insanlarının əksəriyyəti çox qapalı bir mühitdə yaşayırlar. Bu qruplar ətrafda baş verən hadisələrdən xəbərsiz qaldıqları üçün onların vicdanı sakitdir. Onların məsuliyyəti yüngüldür və ətrafda hər şeyin qaydada olduğunu zənn edirlər. Bu sayaq çərçivədə yaşayan insanın qarşısına elə bir problem çıxmır ki, həmin şəxs məsuliyyət hiss edə bilsin. O, öz dini işləri ilə məşğuldur. Onu əhatə edənlərin də əksəriyyəti dindardır. Onlar dini məclislər keçirir, namaz qılıb dua oxuyur, müxtəlif dini ayinlər icra edirlər. Bu etiqadlı ailələr arvadlı-kişili, oğullu-qızlı öz dini vəzifələrini bilir və həmin vəzifələrə əməl edirlər. Ona görə də bu insanlar bir çox problemlərdən azad olurlar. Bu kiçik cəmiyyətlərdə özünü, yolunu, sözünü və düşüncə tərzini dəyişmək üçün hər hansı təcavüz yoxdursa, bu cəmiyyətlər sakit və xoşbəxt həyat sürürlər. Onlar xüsusi bir fəzada nəfəs alır və zərrəcə iztirab çəkmirlər.

Amma, mənim də aid olduğum bir qrup insan başqa mədəniyyətlər və düşüncələrlə tanış olub əsrə bağlandıqlarından, digər ictimai-siyasi fikirlərdən təsirlənir və başqa bir aləmdə yaşayırlar.

Ənənəvi dini ayinlərə, zahirən və ya həqiqətən, bağlı insanlar mənim bu günkü düşüncələrimə irad tuturlar. Mənə elə gəlir ki, onlar öz tənqidlərində ifrata varır, ən xırda şeyləri də bağışlamırlar. Məsələn: nə üçün qalstuk vurursan? Nə üçün saqqalını qırxırsan? Nə üçün Peyğəmbərin və Əlinin adını çəkəndə salavat demirsən? Nə üçün tribunaya çıxırsan?… nə üçün, nə üçün, nə üçün?

Doğrudanmı, onların ictimai mühitinin və dininin ən mühüm problem və çətinliyi bu xırdalıqlardır?!

Uyğun ictimai təbəqəyə mənsub yazıçılar həmin bu iradlardan yazır, böyükləri isə bu iradları söhbətlərinin əsas mövzusuna çevirirlər. Onların nəzərincə, bu xırdalıqlara qarşı mübarizə aparmaqla dini qorumaq olar. Əlbəttə ki, onların danışmağa haqqı var, bunu inkar etmirəm. Onların məhəlləsində İslam var, vilayət etiqadları düzgündür, dini vəzifələrə əməl olunur, məzhəbi mərasimlər keçirilir, rövzə oxunur! Amma mənim kimi düşünən insanların varlığı onların rahat həyatını təlatümə gətirir.

Bəli, İranda və ya Avropada təhsil almış, dünya mədəniyyəti ilə tanış olan, insani şəxsiyyətə qarşı yönəlmiş ideoloji məktəbləri tanıyan, eyni zamanda öz dininə sadiq qalaraq bu dini təcavüzlərdən qorumaq istəyən - mənim də mənsub olduğum - ictimai təbəqə böyük çətinliklə üzbəüzdür.