Valideynin çox mühüm vəzifə və məsuliyyətlərindən biri də kiçik uşaqların tərbiyəsidir.

İslam bu məsuliyyətə böyük əhəmiyyət verərək ümumi tərbiyə yollarını bəyan etmişdir. Uşaq tərbiyəsi haqda Rəsuli Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) və məsum İmamlardan mindən yuxarı hədis əlimizə çatmışdır ki, onun beş yüzü "Vəsailüş-şiə” kitabında qeyd olunmuşdur. Tərbiyə mərhələlərində uşaqların dini tərbiyəsi üçün müxtəlif qayda-qanunlar müəyyən olunub ki, uşaq doğumundan əvvəl və sonrakı mərhələləri əhatə edir. Belə ki, uşaqların tərbiyəsi amilləri, hətta valideynlərin evlənməsi şəraitini belə əhatə etmişdir. Çünki irsiyyət qanununa görə valideyn şəxsiyyəti uşaqların şəxsiyyət kimi formalaşmasında çox böyük təsirə malikdir.

İslam dini həyat yoldaşını seçməyin yollarını bəyan edərək kişi və qadınlara onların həyat yoldaşlarının hansı şəraitə malik olmasını açıqlamışdır. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bu barədə belə buyurmuşdur:

"Suyu çirkin gölməçədə bitən güldən uzaq olun.” Soruşdular ki, ya Rəsuləllah bu sözlə nəyə işarə edirsiniz? Gölməçədə bitən gül nə deməkdir? Buyurdu ki: Pis ailədə tərbiyə olunmuş gözəl qadın.”

İslam baxımından din və əxlaq hakim olmayan ailə ən pis ailədir.

Başqa bir hədisdə buyurulduğu kimi,

"Əxlaq və dinindən razı olduğunuz bir kəs elçiliyə gələrsə ona qız verin.”

Şərif hədisdə evlənmək üçün iki əsas meyar müəyyən olunmuşdur: Dindarlıq və gözəl əxlaq.

Hədislərdə oxuyuruq ki, dindarlıq və xoş əxlaqı nəzərə almadan dövlətli və gözəl qadınlarla evlənənlər, həyatda mütləq uğursuzluğa düçar olacaqlar. Təcrübə ilə sübut olunmuşdur ki, əgər qadının din və əxlaq sahibi olmazsa öz gözəlliyi onun yoldan çıxmasına səbəb olacaqdır. Necə ki, bir çox iffətsizlik və xoşagəlməzliyin aqibəti gözəllikdən nəşət alır ki, din və insaniyyətdən uzaqdır.

İslamın bu iki əsas məsələyə olan təkidi irsiyyət qanununa əsaslanır. Çünki psixologiya elmi nəzərindən isbat olunmuşdur ki, insandakı genlər ata-ananın daxili və xarici sifətlərinin uşaqlara keçməsi amilidir.

Elə buna görə, ananın fikrinin və ruhi vəziyyəti hələ bətndə olan uşaqda çox böyük təsiri vardır, çünki ananın ruhi və fikri, habelə həzm sistemindəki çatışmamazlıqları onda təsir qoyurlar. Bu təsirlər ana bətnindəki uşağın qidalanması nəticəsində ana bədənindən ona keçərək uşağın şəxsiyyət və ruhiyyəsini tənzimləyir.

Psixoloqların nəzərincə ana bətnindəki uşağın maddi və ruhi inkişafında mühit amillərinin böyük rolu vardır. Belə ki, bəzi böyük İslam alimlərinin tərcümeyi-halında analarının hamiləlik dövründə Allahın zikri ilə məşğul olması, süd vermə dövranında isə dəstəmazsız və Allahı yad etməmiş uşağa süd verməmələri qeyd olunmuşdur.

Həmçinin, uşağın bədən və ruhi vəziyyətinin necəliyində zaman və məkan şəraiti böyük təsirə malikdir. Bu barədə din rəhbərlərindən çoxlu hədis deyilmişdir.

İmam Sadiq (əleyhissalam) buyurub:

"Əməlisaleh qadınlarla izdivac edin, çünki irq "genlər” gözəl əxlaqın gizli daşıyıcısıdır.”

Bu hədisdən məlum olur ki, "irq” (gen), uşaqlara xislət və sifətlərin ötürülməsində çox zərif, dəqiq, güclü əməl və təsir göstərir.

Başqa bir hədisdə isə oxuyuruq:

"Övlad atanın rəmzidir.”

Beləliklə, genlər valideynin xüsusiyyətlərini uşaqlara ötürürlər. Əgər bir gözəl, lakin dinsiz və kafir qadınla ailə qursaq, mütləq yoldaşımızın dinsiz olması uşaqların bir şəxsiyyət kimi formalaşmasında mənfi təsirini göstərəcəkdir.

Bəzi tayfa və qəbilələrin tarixini səhifələri bunun şahididir. Belə ki, bəzilərini zatən təkəbbürlü, bəzilərinin isə həsədçi, paxıl və s. olmasını görürük. Bu xoşagəlməz sifətlər genlərin vasitəsi ilə nəsildən-nəslə irs keçir.

İslamda olan mühüm məsələlərdən biri də evlənməkdə təm-tərağa yol verməməkdir.

Ümumiyyətlə İslam təm-təraqla müxalifdir. Çünki, təm-tərağın insan inkişafının qarşısını almaqdan başqa səmərəsi yoxdur. Xüsusilə də evlənməkdə artıq mehriyyə, hədsiz cehiz, hər iki tərəfin tələbkarlığı, müxtəlif dəyərsiz və mənasız bəhanələrin araya gətirilməsi və s... kimi müxtəlif təmətəraqlar evlənmənin qarşısını alan amillərdəndir ki, Müqəddəs İslam baxımından qəbul edilməzdir. Bundan əlavə, təmtəraq ər-arvad arasında ülfət və məhəbbətin yaranışına maneədir. Həyatda ər-arvad arasında bir-birinə qarşı məhəbbət olmazsa, ailə mühiti soyuq və ruhsuz olacaqdır. Təbiidir ki, belə mühitdə doğulub tərbiyə alan uşaqlar da atifəsiz, qüssəli olaraq cəmiyyətin faydalı üzvlərindən sayılmayacaqlar.

Mehriyyə məsələsi rəsmiyyət tapmış bir təmtəraqdır ki, hər iki tərəfin ailəsi çənə döyməyə və ya azaldıb-çoxaltmağa çox vaxt sərf edirlər ki, çox zaman bu işdə dava-dalaş, anlaşılmazlıq yaranır. Bir tərəf vasitəçi gətirir və o birisi minnət qoyur. Sanki qızın şəxsiyyətini pul ilə ölçürlər. Lakin sadaladıqlarımızın heç biri İslam baxımından məqbul deyil. Eləcə də xoşagəlməz təmtəraqlar əvvəldən qadın və kişinin qəlbindən mehr-məhəbbəti qopararaq onların qəlbinə ixtilaf toxumları səpir. Ailə ixtilaflarının çoxunun sərçeşməsi elə buradan başlayır.

Cehizlik də eynilə bu cürdür. Allah eləməsin, əgər qızın cehizi az olarsa, bəzi ailələr arasında böyük ixtilaflar yaradırlar.

İnşallah, ümidvarıq tezliklə bu təmtəraqlar aradan gedər. İslam dininin təmtəraqdan uzaq olan sadə evlənmək qaydasına qayıdaq.

Zəhrayi-Mərziyyənin (əleyha salam) mehriyyəsi 500 dərhəmdən ibarət idi. Onun cehizliyi isə əvvəlki bəhslərdə qeyd olundu. Belə izdivac bütün müsəlmanlara təmtəraqları kənara atmaqda gözəl bir nümunə olmalıdır.

Əmirəl-möminin (əleyhissalam)-ın Zəhrayi-Mərziyyə (əleyha salam) ilə evlənən zamanda yığıncaq oldu, amma təmtəraqlı qonaqlıqlardan heç bir xəbər yox idi. Deməli İslamda yığıncaq müstəhəbdir, təmtəraqlar isə yox.

Hekayət olmuşdur ki, bir nəfər Əmirəl Mömininin (əleyhissalam) hüzuruna gəlib deyir: Oğlumun evlənməyi üçün bu gecə yığıncaq təşkil etmişik, səni də o yığıncağa dəvət edirik. Həzrət soruşur: Kimləri dəvət etmisən?

Kişi dəvət etdiyi əyan-əşrafdan bir neçəsinin adını çəkir. Həzrət buyurur: Fəqir və zəiflərdən nə üçün çağırmamısan?

Deyir: Bu gecə siz adlarını çəkdiklərim ilə dəvət olunmuşsunuz, sabah gecə isə fəqirləri dəvət edərik.

İmam (əleyhissalam) buyurur: Mən də sabah gecə fəqirlərlə gələrəm.

O şəxs deyir: Ya Əmirəl-möminin, axı mən fəqir tanımıram ki, dəvət də edəm.

Həzrət buyurur: Mən sabah gecə fəqirlərlə birlikdə gələcəyəm.

Sabahı gün İmam (əleyhissalam) vədə verdiyi vaxtda şam yeməyinə bir şeyləri olmayan fəqir və zəiflərdən 50 nəfərə yaxın adamla qonaqlığa təşrif apardılar.

İmam (əleyhissalam) öz evlənmək yığıncağı barəsində belə buyurur: Rəsuli Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) buyururdu: Ya Əli (əleyhissalam) evlənmək üçün yığıncaq təşkil et.

Peyğəmbər məclisin ət və çörəyini öz öhdəsinə götürüb xurma və yağını mənə həvalə etdi. Rəsuli Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) şəxsən özü yeməyin hazırlanmasında köməklik göstərdi. Sonra mənə istədiyim adamları çağırmağım barədə göstəriş verdi. Ona görə, Peyğəmbərin bu əmrindən sonra məscidə gedib orada olanları məclisə dəvət etdim. Əksəriyyəti binəva və ehtiyacı olan çoxlu məscid əhli mənzilimizə gəldilər. Mən isə xörəyin azlığı və camaatın çoxluğundan utandım, amma elə ki, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) halımdan agah oldu, buyurdu: "Dua edərəm Allah-Taala sizin yeməyə bərəkət verər.”