Namaz günahların qarşısında möhkəm sipərdir
Namazın hikmətlərindən biri də onun həm insanı günahdan saxlaması, həm də keçmiş günahlarının bağışlanmasına səbəb olmasıdır. Başqa ifadə ilə desək, namaz bir növ insanı günahdan sığortalayır və onu ən əzəmətli şəxsə - Allaha qovuşdurur. Bu haqda Qurani-kərimdə oxuyuruq:
اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلوةَ إِنَّ الصَّلوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ
"(Ya Rəsulum!) Qur’anda sənə vəhy olunanı oxu və (vaxtlı-vaxtında) namaz qıl. Həqiqətən, namaz (insanı) çirkin və pis əməllərdən çəkindirər. Allahı zikr etmək (Allahın calalını və əzəmətini həmişə, hər yerdə yada salmaq), şübhəsiz ki, (savab etibarilə bütün başqa ibadətlərdən) daha böyükdür. Allah nə etdiklərinizi (bütün yaxşı və pis əməllərinizi) bilir!”("Ənkəbut”, 45.)
Başqa bir ayədə isə Allah-taala namaz qılmağa təkid edərək xeyir işlərin (xüsusi ilə namazın) günahları aradan aparmasını önə çəkir:
إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ذَلِكَ ذِكْرَى لِلذَّاكِرِينَ
"Həqiqətən, (beş vaxt qılınan namaz kimi) yaxşı əməllər pis işləri (kiçik günahları) yuyub aparar. Bu, (Allahın mükafatını və cəzasını) yada salanlara öyüd-nəsihətdir (xatırlatmadır)”("Hud”, 114.).
İmam Sadiq (ə) bir misal çəkməklə namazın insan günahlarını necə aradan aparmasına aydınlıq gətirir.
"Əgər sizlərdən birinin qapısından bir çay axsa və o şəxs hər gün orda beş dəfə yuyunsa, onun bədənində çirk qalarmı? Həqiqətən, namaz belə bir çaya bənzəyir. Namaz qılan şəxsin namazı onun günahlarının kəffarəsidir. Amma, bir şəxsin imandan çıxıb, kafir olmasına səbəb olan günahlar heç vaxt yuyulmaz və belə şəxs həmin günahda qalar”("Bihar əl-ənvar”, c. 82, səh. 236.).
Namaz insanı qəflətdən uzaqlaşdırır
İnsanın yaradılışında əsas məqsəd Allaha pərəstiş etməkdir. Bu çərçivədən kənara çıxan şəxs Allaha qarşı çıxaraq bəndəlik vəzifəsinə xəyanət etmiş olur. Belə olan halda, insanların yadına kim olduqlarını, niyə yaradıldıqlarını, əsas vəzifələrinin nədən ibarət olduğunu yada salmaq üçün bir vasitəyə ehtiyac duyulur. Qurani-kərimin buyuruğuna əsasən insanları qəflətdən oyadan vasitələrdən biri də namazdır.
إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلوةَ لِذِكْرِي
"Mən, həqiqətən, Allaham. Məndən başqa heç bir tanrı yoxdur. Mənə ibadət et və Məni anmaq üçün namaz qıl!”("Taha”, 14.)
Rəsuli-əkrəm (s) qəflətdə olan insanları məzəmmət edərək buyurur:
"Sanki bu dünyada haqq bizə yox, başqalarına vacib, ölüm isə başqaları üçün təyin edilmişdir. Sanki, dəfn mərasimlərində iştirak etdiyimiz şəxslər müsafirlərdirlər və tezliklə yanımıza qayıdacaqlar. Cəsədlərini qəbrə qoyur, miraslarını mənimsəyirik. Sanki biz bu dünyada qalası olasıyıq. Bütün nəsihətləri unudur və baş verən hadisələr qarşısında özümüzü amanda hiss edirik”("Nəhcul-fəsahə”, "Qəflət” bölümü.).
Bütün təbii fəlakətlərdən, baş verən amansız hadisələrdən ibrət alanlar inanc əhli olan namaz qılanlardır. Onlar öz haylarına qalır və Qiyamət günündə heç bir şəxsin imdadına yetə bilməyəcəklərini bilirlər. Qurani-kərim bunu çox gözəl açıqlayır:
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِن تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالغَيْبِ وَأَقَامُوا الصَّلوةَ وَمَن تَزَكَّى فَإِنَّمَا يَتَزَكَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ
"Heç bir günahkar başqasının günahını daşımaz. Günah yükü ağır olan kimsə yükünü daşımaq üçün (başqa birisini köməyə) çağırsa və (çağırılan adam onun) yaxın qohumu olsa belə, o yükdən bir şey daşınmaz. (Ya Peyğəmbər!) Sən ancaq Rəbbindən (Onun əzabını) görmədikləri halda qorxanları və (vaxtlı-vaxtında) namaz qılanları qorxudub xəbərdar edirsən. Hər kəs (günahlardan, küfrdən) təmizlənsə, özü üçün təmizlənmiş olar (savabı özünə yetişər). Axır dönüş ancaq Allahadır!”("Fatir”, 18.)
Namaz yanılış əqidələrin qarşısını alır
Bugünkü dünyamızda yeni-yeni müxtəlif şübhələr möminlərin ətrafını mühasirə etməkdədir. Bir tərəfdən, müxtəlif missioner təşkilatlarının geniş miqyasda fəaliyyətləri, digər baxımdan, din daxili məzhəb münaqişələri və hər bir firqənin özünəməxsus təbliğat üslubu insanları çaş-baş salmaya bilmir. Bu idiologiya müharibəsindən amanda qalmaq üçün dini kifayət qədər öyrənilməli, dünyagörüşü formalaşmalıdır.
Bütün bunlardan əlavə, Allahın əmrlərinə itaət edib, qadağalarına meyl etməyən təqvalı insanlara haqla batili ayırd edə bilən bir qüdrət bəxş edilir. Qurani-kərimdə Allaha iman gətirən şəxslərə buyurur:
يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إَن تَتَّقُواْ اللّهَ يَجْعَل لَّكُمْ فُرْقَاناً وَيُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ
"Ey iman gətirənlər! Əgər Allahdan qorxsanız, O sizə haqla-nahaqı ayırd edən (bir nur) verər (dünyada və axirətdə çıxış yolu göstərər), günahlarınızın üstünü örtüb sizi bağışlayar. Allah böyük lütf (mərhəmət) sahibidir”("Ənfal”, 29.).
Həmçinin, Allaha təvəssül edib, namaz qılmaq bu faciələrdən amanda qalmaq üçün ən yaxşı hidayət vasitəsidir. Həzrət Şüeyb (ə) öz qövmünü yanlış inanclardan uzaqlaşdırdıqda onlar o həzrətə onu bu işə vadar edən şeyin namaz olduğunu deyirdilər:
قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ إِنَّكَ لَأَنتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ
"Onlar (istehza ilə) dedilər: "Ey Şüeyb! Atalarımızın tapındığı bütləri tərk etməyimizi, mallarımızla istədiyimiz kimi hərəkət etməkdən vaz keçməyimizi sənə namazınmı əmr edir? Sən doğrudan da, həlim xasiyyətlisən, çox ağıllısan!"("Hud”, 87.)
Namaz ilahi nemətlərin nazil olma səbəbidir
Bütün xeyir işlər Allahın nemətlərinin nazil olmasına səbəb olur. Bu, istər insanın özünü islah etməyə çalışıb, nəfsini saflaşdırmağa səyi, istərsə də özü ilə yanaşı digərlərinin də xeyrinə çalışaraq bacardığı qədər yardımçı olması ilə həyata keçə bilər.
Qurani-kərimdə Allahın rəhmətinin nazil olma səbəblərindən biri də namaz qılmaqdır. "Nur” surəsinin 56-cı ayəsində bu haqda oxuyuruq:
وَأَقِيمُوا الصَّلوةَ وَآتُوا الزَّكَوةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
"Namaz qılın, zəkat verin və Peyğəmbərə itaət edin ki, sizə rəhm olunsun!”("Nur”, 56.)
Allahı xatırlamaq, bütün işləri Onun göstərişinə uyğun şəkildə tənzimləmək ən böyük mənfəətdir. Çünki, Allahı yada salan şəxsi Allah da yada salır. Şübhəsiz, Allahın diqqət mərkəzində olan şəxsin dünya və axirətdə heç bir nigaranlığı olmayacaqdır. Allah buyurur:
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ
"Məni xatırlayın ki, mən də sizi xatırlayım”("Bəqərə”, 152.).
Başqa bir ayədə isə Allaha tabe olub, namaz qılanların, öz mallarından ehsan edən şəxslərin zərərsiz ticarət etdikləri bəyan edilir:
إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلوةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَّن تَبُورَ
"Allahın Kitabını oxuyan, namaz qılan, özlərinə verdiyimiz ruzilərdən (Allah yolunda) gizli və aşkar xərcləyənlər kasad olmayacaq bir ticarət (savab) umarlar…”("Fatir”, 29.).
Belə olan halda, ömür sərmayəsini Allahla ticarət etməkdə sərf edərək dünya və axirət səadətini əldə edək.
Namaz qılmaq insanın nicatıdır
İnsan özünü nafsani istəklərdən qoruyub, Allaha pərəstiş etməklə öz şəxsiyyətinə önəm verir. Maddi maraqlarının quluna çevrilməyən mömin insan azad yaşayır, sağlam düşünür və həmişə böyük ruh yüksəkliyi ilə həyatını davam edir. Onun belə yaşamasına səbəb ən uca bir qüdrətə - Allaha bağlı və kiçik, puç ünsürlərdən asılı olmamasıdır. Allah-taala bu gözəl əxlaq sahiblərini Qurani-kərimdə yad edərək onları nicat tapmışlar adlanıdırır.
"(Günahlardan) təmizlənən kimsə isə nicat tapacaqdır. O kimsə ki, Rəbbinin adını zikr edib namaz qılar!”("Əla”, 14-15.)
Başqa bir surədə Allahın digər fərzləri ilə yanaşı namaz qılanların uca şəxsiyyətli olmasına işarə edilir.
قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَالَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ
"Həqiqətən, mö’minlər nicat tapmışlar! (Cənnətə nail olmaqla mətləblərinə çatıb əbədi səadətə qovuşmuşlar!)
O kəslər ki, namazlarında (hər şeyi unudaraq ruhən və cismən yalnız Allaha) müt’i olub (Ona) boyun əyərlər! (Allahın qarşısında kiçilərlər!)”("Muminin”, 1-2.).
