1-Tövhid və Allahşünaslıq, xüsusilə yaradılış alə-mindəki sirləri araşdırmaq yolu ilə;
2-Məad və ölümdən sonrakı hadisələr barəsində, xüsu-silə hiss olunan misallar gətirməklə (məsələn, İbrahim (ə) və onun quşları diriltməsi, Bəni-israil peyğəmbərlərin-dən biri olan Üzeyir peyğəmbərin (ə) ölüb sonra dirilməsi hadisəsi);
3-Quranın möcüzələri və bu asimani kitabın əhəmiy-yəti barəsində;
4-Yəhudilər və münafiqlər, habelə onların İslam və Quran müqabilində tutduqları düşmənçilik mövqeyləri, müxtəlif növ maneələr törətmələri barəsində;
5-Böyük ilahi peyğəmbərlərin, xüsusilə İbrahim və Mu-sanın (ə) həyatı barəsində;
6-İslamın müxtəlif hökmləri barəsində, o cümlədən, namaz, oruc, Allah yolunda cihad, həcc, qiblənin dəyişdi-rilməsi, evlənmək, təlaq, ticarət hökmləri, borc, sələm hökmlərinin mühüm hissəsi barəsində, eləcə də Allah yo-lunda ehsan və sədəqə vermək, qisas hökmü, müxtəlif növ haram ətlərin, qumar və şərabın qadağan edilməsi, habelə vəsiyyətin hökmləri barəsində.
Amma bu surənin "Bəqərə” (inək) adlandırılmasına gəldikdə isə, qeyd etməliyik ki, bu həmin surənin 67-73-cü ayələrində bəhs olunan Bəni-israil qovmunun inəyi barəsin-də olduğuna görə bu cür adlandırılmışdır.
BU SURƏNİN FƏZİLƏTİ
Bu surənin fəziləti barəsində islami mənbələrdə çox-lu dəyərli rəvayətlər nəql olunmuşdur. O cümlədən, mərhum Təbərsi "Məcməul-bəyan” təfsirində belə nəql etmişdir: Peyğəmbərdən soruşdular: Quranın hansı surəsi daha fəzi-lətlidir? Həzrət buyurdu: "Bəqərə” surəsi. Soruşdular: Onun hansı hissəsi daha fəzilətlidir? Həzrət buyurdu: "Ayətəl-kürsü”.[Nurus-səqəleyn” təfsiri, 1-ci cild, səh.26; "Məcməul-bəyan”, 1-ci cild, səh.32]
Bu surənin fəzilətli olmasının səbəbi, zahirən onun hərtərəfli olmasına, xüsusilə onda yerləşən tövhid məsə-lələrinə görədir. Quran surələrinin bəzi ayələrinin di-gərlərindən müəyyən cəhətdən üstünlüyə malik olmasında heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki, onlara müxtəlif nəzərlər-dən diqqət yetirilir.
İmam Əliyyibni Hüseyn (ə) Peyğəmbərdən (s.ə.v.v) belə nəql edir: "Hər kəs "Bəqərə” surəsinin əvvəlindəki dörd ayəni, "Ayətəl-kürsü”nü və ondan sonrakı iki ayəni və o surənin axı-rındakı üç ayəni oxusa, onun malına və canına bəla gəlməz, şey-tan ona yaxın düşməz və Quran onun həyatında diqqət mərkəzində olub unudulmaz.”[Səvabul-əmal”, ("Nurus-səqəleyn”in 1-ci cildinin 26-cı səhifəsindən nəqlən)]
Übeyy ibni Kəb Həzrəti Peyğəmbərdən belə rəvayət et-mişdir: "Hər kəs bu surəni tilavət etsə, Allahın sonsuz rəhmə-tinə qərq olar və heç bir qorxusu, vəhşəti olmadan bir il Allah yolunda cihad edən kəsin savabı qədər savab qazanar və bu savab onun nameyi-əməlində yazılar. Müsəlmanlar hökmən bu surəni oxumalı, öyrənməli və ona əməl etməlidirlər ki, dünya və axirətdə ilahi rəhmət onlara şamil olsun.”[Mənhəcus-sadiqin”, 1-ci cild, səh.120; "Məcməul-bəyan”, 1-ci cild, səh.32]
İmam Sadiq əleyhissəlamdan nəql olunmuşdur: "Hər kəs "Bəqərə” və "Ali İmran” surələrini oxusa, Qiyamətdə bu iki surə iki bulud parçası, yaxud çətir kimi onun başına kölgə salacaq və onu cəhənnəm odundan qoruyacaq.”[Əl-burhan fi təfsiril-Quran”, 1-ci cild, səh.52]
Burada mühüm bir həqiqəti təkrar etməyi lazım görü-rük. Quranın surə və ayələrinin tilavət olunmasının mü-hüm savab və fəzilətinin məfhumu heç də insanın təkcə on-ları dildə oxuyub əzbərləməsi və bununla kifayətlənməsi de-yil. Əslində Quranın oxunması onun başa düşül üçün, başa düşülməsi isə əməl etmək üçün bir müqəddimədir.
Ümumiyyətlə, hər hansı bir surə və ya ayənin fəziləti barəsində qeyd olunanların o surə və ya ayənin məzmunu ilə çox sıx rabitəsi vardır. Məsələn, "Nur” surəsinin fəzi-ləti barəsində buyurulur ki, hər kəs onu çox tilavət etsə, Al-lah onu və övladlarını zina kimi mənfur əmələ mürtəkib olmaqdan qoruyar. Çünki, bu surənin məzmunu cinsi azğınlıq-lar və ehtirasla mübarizə yolunda mühüm göstərişləri ehtiva edir. Subay şəxslərin evlənməyə tələsməsi, hicab gös-tərişi, binamusluğun tərk edilməsi, şeytani baxışların qarşısının alınması, şayiə yaymamaq, yersiz sözlər danış-mamaq və nəhayət zinakar kişi və qadın barəsində ilahi cəza tədbirlərinin icra olunması kimi məsələlər bu surədə gəl-mişdir.
Aydındır ki, əgər bu surənin möhtəvası cəmiyyətdə, ya-xud ailədə icra olunarsa, zina əməlinin qarşısı alınar. Əgər bir kəs "Bəqərə” surəsinin yuxarıda qeyd olunduğu kimi, tövhid, qeyb aləminə iman, Allahşünaslıq, şeytan və bu ki-mi sair məsələlər barəsində olan ayələrini oxusa və onun möhtəvasını tam vücudu ilə qəbul etsə, şübhəsiz, o fəzilət-lərə malik olacaqdır.
Quranı bütün hallarda oxumaq savabdır, amma onun əsil savabı və qurucu təsirləri o vaxt olacaqdır ki, təfək-kür və əməl üçün bir müqəddimə olsun.
"BƏQƏRƏ SURƏSİ”
