Nəhcül-bəlağə 5 - Nəhcül-bəlağə 5 - Hədis - Quran, Hədis, İslam təlimləri, Fiqh

191

İmam Əli əleyhis-salamın yanına bir cinayətkar gətirdilər və onunla birlikdə fitnəkar adamlar da var idi. O Həzrət (onların məzəmmətində belə) buyurdu:

Ancaq çirkin və rüçvayçı işlərin yanında görünən üzlər heç açıq və şad olmasın!

192

İmam Əli əleyhis-salam (əcəl çatmayınca ömrün sona çatmaması barəsində) buyurmuşdur:

Hər bir kəsin yanında onu qoruyan iki mələk var. (İlahi) təqdir gələndə (onun əcəli çatanda) həmin iki mələk onunla təqdirin arasını boşaldır. Ömür müddəti (ölüm müqabilində) möhkəm qalxandır. (Buna görə də ömür sona çatmayınca şəxs ölmür.)

193

İmam Əli əleyhis-salam Təlhə və Zübeyr (Osman öldürüldükdən sonra) o Həzrətə «biz sənə bu işdə (xilafətdə) şərik olmaq şərti ilə bey’ət edir, əhd-peyman bağlayırıq» deyəndə (onların istəklərinin rədd edilməsi barəsində) buyurmuşdur:

Xeyr! (Birdən artıq imam və rəhbər olmaz.) Amma siz kömək və yardım etməkdə şərik olun (yardıma ehtiyac olanda kömək edin) və acizlik və çətinlikdə kömək olun. (Əgər hansısa bir işdə aciz qalınması və çətinlik çəkilməsini görsəniz onun aradan qaldırılması və düzəldilməsinə kömək edin.)

194

İmam Əli əleyhis-salam (pərhizkarlığa təşviq edərək) bu¬yurmuşdur:

Ey insanlar! Danışdığınızı eşidən və gizlətdiyinizi bilən Allahdan qorxun. Sizi qaçsanız da haqlayacaq, dayansanız belə tutacaq və əgər yadınızdan çıxarsanız belə (ömrün keçməsi, zəiflik, acizlik, dərdlər və xəstəliklərlə) yad edəcək ölümü (ibadət və bəndəliklə) qabaqlayın (özünüzü onun vəhşət və qorxusundan qurtarın).

195

İmam Əli əleyhis-salam (yaxşılıq etməyə təşviq edərək) buyur¬muşdur:

Sənin yaxşılığının müqabilində təşəkkür etməyən kəs, sə¬ni yaxşılıq etmək həvəsindən salmasın. Çünki sənə hə¬min yaxşılığına görə o kəs (Allah) təşəkkür edəcək ki, hə¬min yax¬şılıqdan bəhrələnməyib. Və sən həmin təşəkkür edənin təşəkküründən (Allahın sənə verəcəyi mükafatdan), o nankorun zay etdiyindən çox şey əldə edəcəksən. Allah yaxşılıq edənləri sevir.

196

İmam Əli əleyhis-salam (elmin mədhində) buyurmuşdur:

Elm və bilik qabından (sinə və qəlbdən) başqa hər bir qab içinə qoyulan şeylə daralır (dolur). O isə (ona elm doldurulduqca) genişlənir (və digər bir elmi qəbul etmək üçün tutuma malik olur).

197

İmam Əli əleyhis-salam (səbrliliyin xeyri barəsində) buyur¬muşdur:

Səbrli şəxsin səbrliliyindən (qazandığı) ilk xeyir və əvəz budur ki, xalq (vuruşma və dava zamanı) nadan və səbrsizin müqabilində onun yardımçısı olur.

198

İmam Əli əleyhis-salam (səbrliliyə təşviq edərək) buyur¬muşdur:

Əgər səbrli deyilsənsə də, özünü səbrliliyə vadar et. Çün¬ki az olur ki, insan özünü bir dəstəyə bənzətsin və on¬lardan olmasın. (Ona görə ki, insan özünü təbiəti olmayan xislətə vadar edəndə həmin xislət onun üçün adətə çevrilir və adət, ikinci - təbiətdir. İmam əleyhis-salamın bu kəlamı əxlaq və sifətlərin dəyişilməsinin mümkünlüyünə dəlalət edir.)

199

İmam Əli əleyhis-salam (öyüd-nəsihət verərək) buyur¬muşdur:

Öz hesabını aparan kəs qazanıb. Ondan qafil olmuş kəs isə ziyana düşüb. (Allahdan) qorxan (qiyamət gününün əzab və cəzasından) amanda olar. Hər kim (dünyadan) ibrət götürsə (axirət işində) gözüaçıq olar. Gözüaçıq olan kəs (pis ilə yaxşını) başa düşər, dərk edər. Başa düşən kəs isə (Allahı tanımaqda) alim olar.

200

İmam Əli əleyhis-salam (Məhəmməd Əhli-Beyti əleyhimus-salamın haqq dövlətinin zühuru barəsində) buyurmuşdur:

Dünya pisxasiyyətli və dişləyən dəvənin öz balasına tərəf qayıtması kimi bizə (Məhəmməd Əhli-Beytinə) qayıdaraq mehribanlıq edəcək. (O Həzrət) bunun arxasınca bunu (Qəsəs surəsinin 5-ci ayəsini) oxudu: «وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ» «Yer üzündə zəif hesab olunanlara minnət qoyub (onlara qüdrət və əzəmət verib) onları imam və varislər (din və dünya başçıları) etmək istəyirik.»

201

İmam Əli əleyhis-salam (pərhizkarlığın necəliyi barəsində) bu¬yurmuşdur:

Allahdan o kəsin qorxmağı kimi qorxun ki, (işlərdə) kəmərini möhkəm bağlayaraq (hazır dayanaraq) özünü (hər hansı bir şeyə bağlılıqdan) təcrid edib, səy və təlaş göstərərək özünü çevikləşdirib, ömrünün verdiyi möhlətdə (yaxşı işlər görməyə) tələsib, qorxudan (fürsəti əldən vermək qorxusundan) əliitilik edib və qərar tutacağı və sonda gedəcəyi yer (ya cənnət səadəti və xoşbəxtliyi, ya da cəhənnəm bədbəxtliyi) barəsində fikirləşib.

202

İmam Əli əleyhis-salam (öyüd-nəsihət verərək) buyur¬muş¬dur:

Bəxşiş abırların qoruyucusudur. (Xalq bəxşiş edən kəsdən razı olaraq onun abrını qoruyur.) Səbrlilik nadan və səbrsizin ağızına vurulan qıfıldır. (Səbrlilik nadanı boş-boş danışmaqdan saxlayar və pisliyi qaytarar.) (Günahdan keçib) güzəşt etmək zəfər və qələbənin zəkatıdır. (Hər bir kəsin düşmənə qalib gəlməsinin zəkatı ona güzəşt etməsidir.) Vəfasızlıq etmiş kəsdən uzaqlaşmaq sənin (ondan) çıxdığın əvəzdir. (Vəfasız dostdan qəlbini qıraraq uzaqlaş ki, onun vəfasızlığının əvəzini çıxmış olasan.) Məsləhətləşmək (və düz yolu axtarmaq) elə, hidayət və yolu tapmaqdır. Öz nəzər və fikri ilə kifayətlənən (və başqalarından məsləhət almayan) kəs özünü təhlükə və həlakətə atıb. Səbrlilik dövranın çətinliklərini uzaqlaşdırır. Dözüm¬süz¬lük zəmanənin yardımçılarındandır. (Çünki zəmanə qocalt¬ma¬ğa və yox etməyə hazırdır və dözümsüzlük də həmin işi görür.) Ən böyük sərvət və varlılıq, arzuya malik olmamaqdır. Nə çox ağıl ki, ona hakim olan nəfsi istəklərə əsirdir. (Nəfsi istəklər insanların çoxlarının ağıllarına hakimdir.) Təcrübəni qorumaq bir növ müvəffəqiyyət və yaxşı işə nail olmaqdır. (İnsanlarla) dostluq, bəhrələnilən qohumluqdur. (Səndən) qəlbi sınmış və incimiş kəsdən xatircəm olma (öz sirrini ona demə və onun əhd-peymanına ürək qızdırma).

203

İmam Əli əleyhis-salam (xudpəsəndliyin ziyanı barəsində) bu¬yurmuşdur:

İnsanın özünü bəyənməsi onun ağlının paxıllarından biridir. (Çünki ağıl gözəl xislətləri çoxaltmağı tələb edir. Özünü bəyənmək və xüdpəsəndlik isə onun qarşısını alır. Buna görə də sanki o, ağla paxıllıq edərək fəzilətli və gözəl sifətlərin çoxalmasına mane olur.)

204

İmam Əli əleyhis-salam (dünya çətinliklərinə etinasızlıq barə¬sində) buyurmuşdur:

Tikanlara (çətinliklərə) göz yum (etinasız ol), yoxsa heç vaxt şad olmayacaqsan (çətinliklər səni əldən salacaq).

205

İmam Əli əleyhis-salam (gözəl əxlaqın xeyri barəsində) buyur¬muşdur:

Ağacının çubuğu yumşaq olanın (əxlaq və xasiyyəti gözəl olanın) budaqları (dostları) çox olar.

206

İmam Əli əleyhis-salam (müxalifət etməyin ziyanı barəsində) bu¬yur¬muşdur:

(Yersiz) müxalifət və dava (düzgün) nəzər və fikri viran edir (işə salmır. Yəni, uyuşmayan və müvafiq olmayan kəsin fikri zidd olar və düz gəlməz).

207

İmam Əli əleyhis-salam (məğrurluq barəsində) buyurmuş¬dur:

Kim bir nailiyyət qazandısa məğrurluq etdi (gözəl əxlaqa malik olub Allahı nəzərə alaraq təvazökarlıq edəndən başqa)!

208

İmam Əli əleyhis-salam (halların dəyişilməsi barəsində) bu¬yurmuşdur:

İnsanların gövhərləri (onların eyb və hünərləri) halların dəyişməsində (ucalıq və alçaqlıqda, varlılıq və yoxsulluqda, xəstəlik və sağlamlıqda) bilinir, başa düşülür.

209

İmam Əli əleyhis-salam (paxıllıq barəsində) buyurmuşdur:

Dostun paxıllığı dostluğun xəstəliyindəndir. (Ona görədir ki, o, dostluğunda düz deyil. Çünki həqiqi dost o kəsdir ki, dostu üçün özü üçün istədiyi şeyi istəyir. Bu sifət paxıllıq etməklə ziddiyyət təşkil edir.)