İNƏKPƏRƏSTLƏRİN GÜLÜNC ƏQİDƏLƏRİ
İnəkpərəstlər, bütün heyvanların inəkdən törədiyini iddia edirlər. Onlar təbərrük məqsədilə inəyin sidiyini üz-gözlərinə, fəzləsini isə evlərinin divarlarına sürtürlər.
Əgər iki-üç inək maşın yolunda oturub yatsa və yolu bağlasa, sürücülərin maşından düşüb onları kənarlaşdırması qeyri-mümkündür. Heç bir maşının siqnal vurmağa haqqı yoxdur. Nəticədə, təəccübləndirici tıxac yaranır.
Bəzən yeyinti çatışmazlığı ucbatından minlərlə şəxs acından ölür. Halbuki, minlərlə kilo inək əti mənasızcasına zay olur. Heç kəsin inək kəsməyə cəsarəti olmaz!
İnəyin dəfni, bir siyasi şəxsin dəfn mərasimi kimi yerinə yetirilir. Bol-bol dua oxuyub, göz yaşı tökürlər. İnəklə birlikdə bir miqdar nargil də basdırırlar ki, onun azuqəsi olsun, ac qalmasın! Hələ də bu mərasim öz qüvvəsində qalmaqdadır.
ÇİNLİLƏRƏ GÖRƏ AYIN DÖRDÜNCÜ GÜNÜNDƏ ÖLÜM HADİSƏLƏRİ
«Wörd-nyus» informasiya agentliyinin verdiyi xəbərə görə, xurafi əqidələrdən biri də, Çində camaatın 4 rəqəmini nəhs saymasıdır. Amerika San Diyaqo institunun Çin üzrə cəmiyyətşünası, Amerikada məskunlaşan çinlilər və yaponlar arasında təhqiqat aparıb. Bu təhqiqata əsasən, başqa günlərə nisbətən, hər miladi ayın dörüncü günü onlar arasında ürək tutmaları daha çox olur. Bu ölüm hadisələri, (nəhs saydıqları) o günün qorxusundan və (onun təsiri ilə baş verən) ruhi sıxıntı və sarsıntılardan irəli gəlir. Təhqiqatçı, Amerikada 25 il ərzində 47 milyon çinlinin ölümünün ayın dördüncü gününə təsadüf etdiyini məlumat vermiş, bu məlumatı «Medical english» adlı jurnalda dərc etdirmişdir. Bunu araşdıran Cimi Rapsporq deyir: «Bu hesablamalar bir neçə riyaziyyatçı tərəfindən aparılmış və məlum olmuşdur ki, hər ayın dördüncü günü Amerikada yaşayan çinlilərin arasında ürək tutmaları nəticəsində olan ölüm hadisələri, başqa günlərə nisbətən 13% çoxdur. O, bunu da əlavə edir ki, dörd ədədinin çin dilində «si» və yapon dilində də «shi» kimi tələffüz olunur ki, bu da hər iki dildə «ölüm» kəlməsinə oxşar məna daşıyır. Onlar 4 rəqəminin nəhs olduğuna o qədər etiqadlıdırlar ki, öz ölkələrində otaqlarda, otellərdə, xəstəxanalarda say kimi 4 ədədidən istifadə etmirlər. Hətta Çinin hərbi hava qüvvələrində, bu xurafi əqidəyə görə, hərbi təyyarələrdə belə 4 ədədindən say kimi istifadə etməkdən çəkinirlər.
XURAFATÇILIQ QƏRBLİLƏRDƏ DAHA ÇOXDUR
Elə düşünməyin ki, bu xurafat və mövhumat, təkcə şərqlilərə mənsub olub Hind qitəsi kimi üçüncü dünya ölkələrinə aiddir. London və Parisin cah-cəlallı küçə və yollarında rəmmallar, falçılar, xüsusən noxud falında «ixtsasçı» qadınlar pul qazanmaqla məşğuldurlar. Onların yaxşı müştəriləri də var.
Son hesablamalara görə, amerikalıların yarısı xurafata uyan şəxslərdir. Etiqadlarına görə, əgər siz dostları ilə körpüdə xudafizləşərlərsə, artıq onları heç vaxt görə bilməzlər. Astroidi gördükləri zaman yubanmadan bir şey arzulayırlar ki, bütün arzuları həyata keçsin.
Fransalılar şiddətli şəkildə taleyəbaxmağa etiqad bəsləyirlər. İnternet vasitəsi ilə o gün haqqında verilmiş proqnozuna baxmasalar, yerlərindən heç bir yana tərpənməzlər. Səhər yeməyi zamanı qəzetin birinci səhifəsində oxuduqları, gündəlik tale proqnozlarıdır.
Dünyanın sənət və maddi inkişaf qütblərində Avropanın parlayan kilsələri arasında da cahil adət-ənənələr, fikirlər, mövhumatdan doğan əqidələr hay-haray salır!
Necə düşünürsünüz, görəsən, təslisi
qəbul etmək, təmid qüslü, günah və tövbənaməni alıb-satmaq orta əsrlərin düşüncə tərzinə daha yaxındır, yoxsa bütpərəstlik və şeytanı Allah qəbul etməyəmi?!
İncil kitabına əl uzadıb mənəvi əxlaqsızlığı ilahi peyğəmbərlərin (ə) adına yazmaq, keşişə günahların bağışlnması üçün pul vermək, qırx günlük orucu dəyişərək iki günlüyə çevirmək, həzrət İsanın (ə) ət-qanını yemək üçün təşkil olmuş uydurma mərasimdə
iştirak etmək daha çox gülüncdür, yoxsa supərəstlik və inəyi Allah qəbul etmək?!
Buna görə də, Əllamə Təbatəbai (r) kimi böyük şəxslər, qərblilərin xurafatına öz nəzərlərini belə bildirirlər: Bəzi insanlar xurafatı şərqlilərin xüsusiyyətlərindən olduğunu güman edirlər. Əgər qərblilərin xurafata hərisliklərinin daha çox olduğunu deməsək, əslində xurafat nə qədər şərqlilərə mənsubdursa, bir o qədər də qərblilərə mənsubdur...»
.
AVROPA ÖLKƏLƏRİNDƏ «NƏHS 13» DASTANI
Ustad şəhid Mütəhhəri qərblilərin xurafatı barəsində deyir: «Biz əvvələr elə düşünürdük ki, bu məsələ (13 ədədinin nəhsliyi) bizim millət və ya millətlərə aiddir. Sonradan isə bizə xəbər çatdı ki, necə deyərlər, inkişaf etmiş ölkələr – Avropa və Amerika bizdən yüz dəfə artıq bu ədədə hücum etmişlər...»
Ustadın nəzərinin daha da aydın olması üçün iki fakta müraciət edək:
Sülh Nobel mükafatçısı doktor Luter Kinq (1962-ci il) özünün «Qara nida» adlı tanınmış kitabında belə yazır: «Mən Nyu Yorkun böyük bir otelinin liftində 13-cü mərtəbənin olmadığını başa düşdüm; 12-ci mərtəbədən sonra 14-cü mərtəbə yerləşirdi. Bu barədə liftin işçisindən soruşdum. O, cavab verdi: «Bu üsul və adətə, bu şəhərrin əksər otellərində riayət olunur. Çünki çoxları on üçüncü mərtəbədə qalmaqdan vəhşət edirlər. Hətta bəzi müsafirlər, 14-cü mərtəbənin 13-cü ilə dəyişdirildiyi üçün, 14-cü mərtəbədə yerləşməkdən də çəkinirlər.»
Aydındır ki, belə əsassız qorxular deyilən yolçular kimi zəif ruhlu şəxsləri gündüz vaxtı vəhşətə salırsa, təbiidir ki, gecə onların ruhunu bütünlüklə sarıb, vahiməyə və azara salacaq.»
Başqa bir nümunə budur ki, bir neçə il bundan öncə, İngiltərə və Almaniya mətbuatında bir xəbər dərc olunmuşdu: «İngiltərə şahzadəsi Qərbi Almaniyanı görmək üçün yola düşür. Duisburq dəmiryol stansiyanın rəisi qatarda şahzadənin 13 saylı vaqonda hərəkət etdiyini görəndə, Şahzadə və onunla birlikdə gedənlər üçün bir hadisə baş verməsin deyə, vaqonun nömrəsini 12 rəqəmi ilə dəyişir.»
Belə məsələlər Avropa ölkələrində bu gün də davam etməkdədir. Hətta bütün xəbərlərdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının binasında 13-cü mərtəbənin olmadığı bildirilir. 13rəqəminin nəhsliyi barədə sözü burada saxlayaq.
Avropanın, necə deyərlər, mədəni və inkişaf etmiş ölkələrində taleyəbaxmaq, gələcəkdən proqnozlar, o xalqların arasında tilsimlərin alınıb-satılması, cahil və azdırıcı fikirlərin təsirləri, onların zahiri ağıl və düşüncəpərəstlik pərdəsinin arxasından özünü göstərir. Bu da, bəzən orta əsrlərin geridəqalmış cəmiyyətini xatırladır. Bəli!
Ləpəsi dolu badam sanmış idim gördüyüm an, Qabığ üstündə qabıqmış, içi puç, sanki soğan. |
Buna görə də, onların azdırıcı zahirləri, yalançı hay-harayları və səs-küylərinə aldanmayın, özünüzü onların qabağında kiçik saymayın və əbəs yerə təriflərə, şişirtmələrə yol verməyin!
MƏZHƏBİ MÖVHUMAT – TƏZƏ EV VƏ MAŞIN ÖNÜNDƏ QAN TÖKMƏK
Ustad şəhid Mütəhhəri (r) bu məsələnin kökünün cahilliklə bağlı olduğu barədə deyir: «Adətimiz belədir ki, evimizi dəyişəndə, təzə evə gedəndə, bir bulaq açanda, ya da hər hansı təzə bir iş görəndə bir qoyun kəsirik. Şeyx Səduq nəql etmişdir ki, Rəsuli-əkrəm (s) cin qurbanlıqlarını nəhy etmişdir. Məlum olur ki, qədimdə bu adətin adı «zəbihətul-cin» (cin qurbanlığı) olmuşdur. Ev alan, bulaq açdıran və ya hər hansı bunun kimi bir iş tutan şəxs tutduğu iş uğursuz olmamalı, cinlərdən ona zərər gəlməməsi üçün qoyun kəsir (Biz buna «bədnəzər» deyirik). Cahiliyyət dövründə ərəblər, bu zərərləri cinlərin törətdiyini deyirdilər. Peyğəmbər (s), cahiliyyətin bu sünnətini batil sayıb nəhy etsə də, bizim aramızda yenidən yayılmışdır. Həmin hədis (bizim mötəbər hədis kitabımız olan) «Vəsailuş-şiə» kitabında nəql olunub:
نهی عن ذبا ئح الجن و هو أن یشتری الرجل الدار او یستخرج العین و ما اشبه ذ لک فیذبه له ذبیحة للطیرة مخافة إن لم یفعل أن یصیبه شیء من الجن
Ayətulah Məkarim Şirazi, bu qurbanlığın şəri hökmü barədə belə deyir: «Qurban kəsmək və ehtiyaclılara kömək etmək yaxşı işdir. Amma onun qanını nəqliyyat vasitələrinə və ya yarımçıq tikilmiş evlərə səpmək xurafatdır!»
MƏSUMLARIN (Ə) QONDARMA TƏSVİRLƏRİ
Ustad şəhid Mütəhhəri (r) deyir: «İslamın təsviri şüarları yoxdur. İslamda iki şüar yoxdur: təsviri və ədədi şüar. Bəzi yerlərdə, xristianlıqda xaç təsviri olduğu kimi, təsviri şüarlar gözə dəyir. İslamda xaçın müqabilində qoyulası şüar yoxdur!
Bazarda satılan Peyğəmbərin (s), Əmirəl-möminin (ə) və pak imamlar kimi müqəddəslərin təsvir olduğu şəkilllərin heç bir əsası yoxdur! İslam, tövhid dini olduğu üçün əvvəldən ona yad olan heykəltaraşlıqla, xüsusən də, din övliyaları üçün heykəl düzəldənlərlə möhkəm mübarizə aparıb. O zamanlarda, xüsusən İslam mədəniyyətinin çox inkişaf etdiyi dövrdə də hansısa bir təsviri qələmlə çəkmək istəyənlər var idi. Bununla yanaşı, bu kimi hallar olmamışdır. Əgər peyğəmbər və əimmənin təsviri olsaydı, mütləq biz onu İsanın yerinə qoyub indiyədək pərəstiş edərdik. Bu şəkillərin əsassız olduğu bir yana qalsın, peyğəmbərin (s), həzrət Əlinin (ə) və imam Hüseynin (ə) təsvirlərini qəbul etməyin! O şəkillər haqqında xoşagəlməz söz demək istəmirəm. Həmişə imam Əlini (ə) vəhşətli bir qiyafə ilə və əlində tutduğu ikibaşlı, ilana oxşar ikidilli qılıncla göstərirlər. Həzrət Əli (ə) nə vaxt belə olub?! Düşmənlər imam Əlinin (ə) gülərüz olduğunu deyir və bu xüsusiyyətini xəlifəlik üçün eyib sayirdılar.
Buyurur:
عجبا لابن النابغة! یزعم لاهل شام ان فی دعابة وانی امرؤ تلعا بة
«Təəccüblüdür! Nabiğə oğlunun xilafət üçün mənə tutduğu eyib budur ki, deyir, xoşsima adamam, zarafat edirəm və gülərüzəm...»
MƏRCEYİ-TƏQLİDLƏRİN NƏZƏRLƏRİ
Sual: Bazarlarda satılan həzrət Məhəmmədin (s) azyaşlı və yaşlı halda təsvir olunan şəkillərini təsdiq edirsinizmi?
Ayətullah Məkarim Şirazi: «Əlimizdə bu və digər yayılan şəkilləri təsdiqləyən heç bir mötəbər dəlil yoxdur.»
Sual: 14 məsumun şəkillərinin çəkilməsi qadağan olunubmu? Bu şəkillər, onların müqəddəs məqamının zəiflədilməsi anlamına gəlmirmi?
Ayətullah Fazil Lənkərani: «Məsumların (ə) xəyala əsasən şəkillərinin çəkilməsi, onlara hörmətsizliyə səbəb olmadığı təqdirdə, öz-özlüyündə haram deyil. Amma ona etiqad bəsləmək əsassızdır!»
QADINLARIN UZUN DIRNAQ SAXLAMALARI
Görəsən, qadınların uzun dırnaq saxlamarı İslamda deyilib, yoxsa xurafatdandır? «Vəsailuş-şiə» kitabında imam Sadiqdən (ə) nəql olunan bir hədisdə Peyğəmbərin (s) kişilərə belə buyurduğu deyilir:
«Dırnaqlarınızı qısaldın (kəsin)!»
اترکن من اظا فیرکن فا نه ازین لکن
Qadınlara isə buyurur: «Bir az dırnaqlarınızdan saxlayın, çünki bu (qadınlar üçün) zinətdir.»
Deməli, qadınların bir az dırnaq saxlamasının eybi yoxdur. Amma başqalarının nifrətinə və əziyyətinə səbəb, yaxud da naməhrəmlərin diqqətini çəkmək həddində olmamalıdır. Bunu, müsəlman qadınların ad-sanına yaraşmayan şəkildə kafir və yad qadınlar kimi etməməlidirlər. Hədisin (ərəbcə) mətnində olan «من» kəlməsindən məlum olur ki, qadınlar, dırnaqlarını tamamilə deyil və adi qaydadan xaric olmamaq şərtilə bir hissəsini saxlaya bilərlər. Bunu da əlavə etmək lazımdır ki, belə bir göstərişə əməl etmək, onun zərər və mənfi nəticələri olamayan vaxta aiddir.
UYDURMA YUXUYOZMA KİTABLARI
Sual: Bir müddət bu məzmunda vərəqlər paylayırdılar: Şeyx Əhməd Nami Mədinədə (yaxud bir qız, həzrət Zeynəbin (ə) hərəmində) yuxuda Peyğəmbəri (s) görüb. Ona məlum olub ki, göydə bir ulduz görünəcək, tövbə qapısı bağlanacaq. Kim yazarsa belə olacaq, yazmasa elə olacaq... Görəsən, bu vərəqlər etibarlıdırmı? Onlara diqqət etmək lazımdırmı?
Ayətullah Məkarim Şirazi: «Bu vərəqlər qondarma və əsassızdır! Neçə illərdir ki, naməlum şəxslər tərəfindən paylanır.»
İMAM ZAMANLA (Ə) MÜNASİBƏTDƏ OLMAQ İDDİASI
İmam Sahibəz-zamanla (ə) əlaqə mövzusunda bir sıra kitablar yazılmışdır ki, axır zamanlar fövqəladə şəkildə yayılmışdır. Bu kitablar, hekayə və dastanlarla dolu mətləblərdən ibarətdir ki, onlardan bəziləri səhvdir və onu yazanın xəyallarıdır!
Bir qoxu hiss olunur! Bu hekayə və dastanlar bir düzgün əqidənin qeyri-düzgünlə qarışmasına, beləliklə də bir xurafi və səhv əqidənin camatın arasında yayılmasına səbəb olur. Belə kitabların yayılması nəticəsində bəzi məntəqələrdə avamcasına xurafi hadisələrin baş verməsinin şahidi oluruq: Bir nəfər imam Hüseynin (ə) başından bir damcı qan düşdüyünü və Həzrətin mübarək başını gördüyünü iddia edir. Bir çoban Şahçırağın qulamı olduğunu və ondan göstərişlər aldığını söyləyir. Ərindən qaçmış qadın, bir kəndin məscidinə gedib bu məscidə nəzər olunduğunu iddia edir. Guya bu məscidə gələn xəstələr şəfa tapırlar. Yaxud da bir qız və ya qadına nəzər olunur, onlar camaatın istəklərini yerinə yetirirlər.
Bu xoşagəlməz kitablar, hekayə və yuxudan doğan əqidələrin sferası ağıl və düşüncə əhlini şiə əqidəsinə bədbin edərək, fikri azdırmaq üçün zəmin yaradır. Bu da, nəticə etibarı ilə, şiə aləminin əleyhinə mübarizə aparan müxaliflər üçün əlverişli şəraitə çevrilir. Avamların düzgün olmayan əqidələri şiə aləminin adına yazılaraq digərlərinə də sirayət edir. Əslində, İslamın bütün firqələrindən fərqlənən bir əqidə elə şəkildə göstərilir ki, bu da, İslamdan kilometrlərlə uzaqdır. Belə əqidələr İslamın düşüncəli şəxsləri üçün mübarizə meydanını daraldır.
MƏRCEYİ-TƏQLİDLƏRİN NƏZƏRLƏRİ
Mövhumat İslamın böyük şəxsiyyətləri, ürəkyananları və şiə məktəbi tərəfindən qəti şəkildə inkar olunub, yalan sayılır. Onları təbliğ etmək də haram olunub. Nümunə üçün mərce alimlərdən ikisinin nəzərini diqqətinizə təqdim edirik:
Sual: Bəzi adamlar dua və ya əzadarlıq məclislərində məsum imamlarla (ə), xüsusən imam Zamanla (ə.c.) əlaqədə olduqlarını iddia edirlər. Bundan maddi mənafeləri üçün istifadə etməklə yanaşı, insanların dini hisslərindən sui-istifadə edirlər. Bu cür məsələlər, xüsəsən qadınların məclislərində çoxalmaqdadır. Bu məclislərdə iştirak etmək, belə şəxsləri hər hansı şəkildə dəstəkləmək barədə nəzərinizi bildirməyinizi xahiş edirik.
Ayətullah Safi Gülpayiqani: «Qeybət zamanında həzrət Höccətlə (ə.c.) əlaqədə olmaq iddiası yalandır! Belə iddiada olanların məclislərində iştirak etmək haramdır! Möminlər, gərək belə əsassız iddiaların yalan olduğunu camaata açıqlasınlar ki, onlar yollarını azmasınlar.»
Ayətullah Məkarim Şirazi: «Bu iddialar, xüsusən məsumlar (ə) tərəfindən gətirilən bir göstəriş iddiası olarsa, gərək təkzib edilməlidir.»
TAXILAN CADULAR – CAHİL XURAFAT
Yəqin ki, bəzi evlərin girəcəyində, mağazalarda, avtomobillərin qabaq şüşələrində adətən rənbərəng saplardan üzərrik dənələrindən və ya başqa əşyalardan düzəldilmış asılıları görmüsünüz. Bu əşyalar sayəsində bədnəzərdən və başqa təhlükələrdən qoruduqlarını düşünürlər! Görəsən, bunların həqiqəti varmı, yoxsa xürafafatdır?!
Əgər «Əsrimizdəki insanın rəftarları, cahiliyyət əsrinin rəftarlarının təkrarıdır» deyilsə, heç də təəccüb etməyin!
İslamdan öncə cahiliyyət əsrində olan əqidələrin necəliyi haqqında tarixdən oxuyuruq: Onlardan birində dəlilik əlaməti görünsəydi, şər ruhları qovmaq üçün ölülərin sümüklərinə və çirkin parçalara pənah aparırdılar. Onları xəstənin boynundan asırdılar. Ana bətnində olan uşağı və (azyaşlı) uşaqları dəlilikdən qorumaq üçün pişiyin və ya tülkünün dişini sapa bağlayıb onların boynuna salardılar.
Onların əqidəsinə görə, əgər özündə mis tikəsi daşıyan bir şəxsi ilan və əqrəb vurub öldürsəydi, onun sağalması üçün boynundan qızıl və gümüş boyunbağı asardılar.
Çöl ərəblərindən bir qrupu cadu asmaqla, daşların və sümüklərin bağlandığı boyunbağılarla öz xəstələrini müalicə edirdilər. Peyğəmbəri (s) görmək şərəfi nəsib olanlar, bitkilərlə və tibbi dərmanlarla müalicə barəsində ondan soruşdular. Rəsulallah (s) buyurdu: «Hər bir xəstəyə lazımdır ki, dərmanın arxasınca getsin. Çünki dərd yaradan Allah, dərman da yaratmışdır.»
TAXILANLARDAN ÇOXU ŞİRKDİR
Rəsulallahın (s) bu növ mövhumat və xurafatla mübarizəsi təkcə onun peyğəmbərliyi dövrilə məhdudlanmır. Həzrət dörd yaşı olanda, – səhrada süd anası Həlimənin himayəsində yaşayırdı – anasından, süd qardaşları ilə birlikdə səhraya getməsini istədi. Həlimə deyir: «Cahiliyyət əqidələrinə uyğun olaraq, səhra cinlərinin ona zərər yetirməməsi üçün sapa bağlanmış bir Yəmən möhürünü onu qoruması üçün boynuna saldım. Məhəmməd (s) möhrü boynundan çıxarıb belə dedi:
مهلا یا اما ه فان معی من یحفظنی
«Anacan, aram ol, məni qoruyanım (Allahım) həmişə mənimlədir.»
«Səfinətul-bihar» kitabında imam Sadiqin (ə) belə buyurduğu nəql olunub:
«Qolbağlardan və taxmalılardan çoxu şirkdir!»
İndi isə öz əməlimizə baxaq! Hansı səviyyədə onun tərəfdarıyıq və onların saf göstərişlərinə əməl edirik?! Mövləvi deyir:
Şirin balaları yaraşır şirə, Sən heç yaraşdınmı o Peyğəmbərə?! |
Diqqət! Bu rəvayətləri deməkdə məqsədimiz, özümüzlə gəzdirməklə, yaxud oxumaqla pənahına sığındığımız ilahi duaları, tilsimləri və Quranın məxsus ayələrini inkar və rədd etmək deyil. Çünki bunlardan bir çoxu rəvayətlərdə deyilib. İlahi "hirzlərə” (qorunmaq üçün dualara) pənah aparmaq, duanı, Quran ayələrini oxumaq və özündə saxlamaq, təhlükələrdən amanda qalmaq üçün asılan cadu boyunbağı və taxmasından çox fərqlidir.
«Biharul-ənvar»da Ənəsdən nəql olunub ki, Rəsulallah (s) imam Həsən (ə) və imam Hüseyni (ə) iki surə – «Fələq» və «Nas» surələri ilə qoruyardı.
أن النبی (صل الله علیه وآله) کان کثیرا ما یعو ذ الحسن و الحسین (علیه السلام) بها تین السورتین
Başqa bir rəvayətdə nəql olunub ki, Peyğəmbər (s) Həsən və Hüseyni (ə) bu dua ilə qoruyardı:
آعیذ کما بکلمات الله التامة، من کل شیطان و هامة و من کل عین لامة
AYƏTULLAH MƏKARİM ŞİRAZİDƏN SORUŞULAN SUALLAR
1-ci sual: Müsəlmanlardan bəzilərinin əqidəsinə görə, meyitin qəbrini əbədi olaraq açmaq olmaz. Buna münasibətiniz necədir?
Cavab: «Bu əqidə düz deyil! Böyük şəxslərin və övliyaullahın qəbirləri istisna olmaqla, qəbirin əsər-əlamətləri yox olduqdan sonra açılmasının eybi yoxdur.
2-ci sual: Hafiz falına münasibətiniz necədir?
Cavab: Falın etibarı yoxdur.
3-cü sual: Bir şəri iş üçün qəhvə falından istifadə etməyin hökmü nədir? Məsələn, bu vasitə ilə bir itmiş şeyi tapmaq və ya bir məsələni həll etməklə əldə olunan pulun hökmü nədir?
Cavab: Qəhvə və s. fal növləri xurafatdır, şəriətdə etibarsız sayılır. Onun müqabilində pul almaq caiz deyil!
4-cü sual: Axır vaxtlarda xüsusi namazı və qaydaları olan çərşənbə axşamı «bibi aşı», «bibi nur», «bibi hur» adlanan adət yayılmışdır. Bu süfrənin ununu, halvasını naməhrəm, həddi-büluğa çatmamış uşaq və səma görməməlidir! Buna münasibətiniz necədir?
Cavab: Bunlar xurafatdır və ona əməl etmək şəriətin əksinədir. Camaatı yaxşı dillə məlumatlandırın ki, bu işləri tərk etsinlər.
5-ci sual: Bəzilərinin etiqadına görə, tək halda yerinə yetirilən ümrədən sonra, ya gərək Məşhədə imam Rzanın (ə) ziyarətinə getsinlər, ya da mütə etsinlər. Bu düzdürmü?
Cavab: Belə bir göstərişimiz yoxdur!
6-cı sual: Taleyə baxmağın həqiqəti varmı? Taleyə baxmaq haqqında çap olunmuş çoxlu sayda kitablar həqiqətə əsaslanır, yoxsa xurafatdır?
Cavab: Talenin əsası yoxdur!
7-ci sual: Müxtəlif aylarda və günlərdə dünyaya gəlməyin insanın taleyində təsirlidirmi?
Cavab: Xeyir!
8-ci sual: Gəlini evə aparanda ayağı altında yumurta və ya nar qoyurlar ki, ayaqlayıb əzsin, salamatlıqla evə daxil olub xoşbəxt olsun. Münasibətinizi bildirərdiniz.
Cavab: Bu iş xurafatdır və caiz deyil.
QOHUMLARIN EVLƏNMƏSİ BARƏDƏ İKİ NƏZƏR
Xuzistanda olan ərəb tayfaları arasında «nəhvə» adlı bir adət var (Əmiqızının əmioğlu ilə və ya başqa yaxınlarla məcburi evləndirilməsi, başqaları ilə evlənməsinin qarşısının alınması.) Belə bir adətin şəriətdə hökmü nədir?
Cavab: Belə bir adət şəriətin əksinədir, ondan çəkinmək lazımdır. Lakin məcburiyyət olmadan qız və oğlanın razılıqları istisnadır.
Ayətullah Fazil Lənkərani: «Qohumların evlənməsi barədə alimlərin arasında iki nəzər vardır:
1. Mərhum ikinci Şəhidin nəzərinə görə, «Məsalik» kitabında Peyğəmbərə (s) istinad olunan bir rəvayətdə Həzrət buyurur:
لا تنکحوا القرابة القریبة فان الولد یخرج ضاویا
«Öz yaxınlarınızla evlənməyin, çünki arıq (zəif) uşaq doğulacaq.»
2. Yusif Bəhraninin «Hədaiq» kitabında (c: 23, səh: 17) sileyi-rəhmə görə qohum-əqraba ilə evlənmənin müstəhəb olduğu deyilib. İkinci şəhid «Qəvaid» kitabında bunu seçərək yığcam şəkildə deyir; yaxınlarla evlənmə haqqında mötəbər rəvayət yoxdur.
Amma bu gün müasir elm, uşaqlarda olan əlillik, fiziki və zehni qüsurun faiz etibarı ilə çoxunu qohumların evlənməsilə bağlayır. Belə uşaqları himayəyə götürüb saxlayan mərkəzlərin çoxu, bu evlənmələr nəticəsində doğulan uşaqları öz öhdəsinə almaq hədəfini güdür. Bu uşaqların saxlanması və xüsusi təlim-tərbiyyəsinə çəkilən xərclərə əlavə olaraq, deyilən səbəb üzündən bu uşaqlar ata-ana məhəbbətindən də uzaq düşürlər. Əlbəttə, bəzi ixtisasçılar demişlər ki, bir-birinin qohumu olan qız və oğlan, fiziki və ruhi cəhətdən sağlamdırlarsa, onların evliliyinin problemi olmayacaq. Əks təqdirdə, övladlarda bərpa olunmayan problemlərin özünü göstərmə ehtimalı vardır və ya ən azı, onların bir nöqsanı – zehni problemləri olacaq. Bu, dünyanın elmi mərkəzlərində bu gün diqqət olunası bir məsələyə çevrilmışdir.»
.
Bu nöqtəni də vurğulayırıq ki, hal-hazırda evlənmədən öncə genetik analiz yolu ilə bir çox məsələlər məlum olur, nəticədə problemlərin qarşısı alınır.
YAYILMIŞ XURAFATDAN DAHA BİR NÜMUNƏ
10-cu sual: Aşağıda deyilənlərin ağıl və şəriət əsasında, yoxsa xurafat və şəriətin əksinə olduğunu deməyinizi xahiş edirik.
– Zirehlərə, müqəddəs məkan, hərəm və imamzadələrin qapılarına sap bağlamaq
– Ziyarətgahlarda, seyidlərin, alimlərin və başqalarının qəbri üstündə şam yandırmaq
– Həzrət Xızrın (ə) gəlməsi üçün su səpib, evin qapısını süpürmək
– Ay, əqrəb üstündə olanda nigahın bağlanmaq
– Qəndi, gəlin və bəyin başına tökmək
– Pişiyin üstünə su tökmək, dəridə dənə şəkilli ləkələrin yaranmasına səbəb olur.
– Qayçını biri-birinə vurmaq, ailə üzvlərinin bir-birilə dava-dalaşına səbəb olur.
– Gecə vaxtı qəbiristanlığa getmək məkruhdur.
– Ölülərin paltarlarını atmaq və onlardan istifadə etməmək, bəzən də yandırmaq.
– Şənbə günü yas məclisi təşkil etməyin pis təsiri vardır.
Cavab: Ayətullah Məkarim Şirazi: «Bunlardan heç biri düz deyil! Ay, əqrəb üstündə olduqda əqd siğəsinin oxunması, bəzi rəvayətlərdə nəhy olunmuşdur. Həmçinin, gecə qəbirləri ziyarət etmək də nəhy olunmuşdur.»
Əlbəttə, mərceyi-təqlidin nəzərinə əsasən, meyitin gecə dəfn olunmasının eybi yoxdur.
Camaat arasında mötəbər dəlil və sənədə əsaslanmayan bəzi adətlərin yayılması, üstəlik, onların müqəddəsləşdirilməsi, din-məzhəblə əlaqələndirilməsi təəccüb doğurur. Nümunə üçün onlardan bəzilərinə işarə edirik:
Səfərə çıxan üçün ayaq arxasında aş bişirmək; namazdan sonra görüşmək; "müşkülhəlledən” noxudu paylamaq; istəklərin yerinə yetməsi üçün nəzir olunmuş aş qazanlarını bir-birinə vurmaq; (müəyyən girişlərdə) içəriyə sağ tərəfdən daxil olmağın insan üçün xeyirli olacağına etiqad bəsləmək...
Həccə getmək şərəfinə nail olmağın ildönümünü qeyd etmək üçün qurban kəsmək; qırx cərşənbə gününün axşamı, müqəddəs Cəmkəran məscidinə getmək; müqəddəs zirehlərə qıfıl və bağ bağlamaq; bədnəzərin qarşısını almaq üçün üzərrik yandırıb dolandırmaq; il təhvil olan zaman duanın qəbul və müstəcəb olmasına etiqad bəsləmək; cənazin önündə və evə gəlin apararkən qurban kəsmək; həzrət Xızrın gəlməsi üçün evin qapısının süpürülməsi; «yeddi sin» süfrəsi; doğum gününü qeyd etmək; novruz səmənisi; Mövləvi və Hafiz falını müqəddəsləşdirmək və s.
Bunlardan bəziləri elə bir şəkildə əhəmiyyət və müqəddəslik qazanıbdır ki, onlara qarşı çıxmağı şəriətə qarşı cıxmaq, buna görə cəzalancaqlanırı düşünürlər. Halbuki bu, belə deyil. Bəli, yuxarıda deyilənlərin bəzilərinin eybi və zərəri yoxdur, bəzən də onları yerinə yetirmək bəyənilmiş əməl sayılır. Amma gərək diqqət edək ki, bunlar şəriətin göstərişi kimi tanınmasın və məzhəblə bağlanmasın. Məsələnin daha da aydın olması üçün aşağıdakı istiftaya diqqət edək:
11-ci sual: Seyidüş-şühədanın (ə) əzadarlıq mərasimlərində ələmdən istifadə etmək, ya onu əza məclisınə vermək, yaxud da əza saxlıyan dəstələrin onu daşımalarının hökmü nədir?
Ayətullah Xameneyi: «Öz-özlüyündə bunun eybi yoxdur, amma bu işlər gərək dinin bir hissəsi sayılmasın.»
Yenə də bu nöqtəni vurğulayırıq ki, əgər bir xurafat, ya bir yaxşı sünnət əməl olunub yayılırsa, gərək o, dinin, məzhəbin adıyla bağlanmasın. Belə bir əməl nəhayətdə dinin zərərinə nəticələnəcək. Gərək ... cidiyyətlə və qəti şəkildə onların önündə dayanılsın, onlara əməl edənlər məlumatlandırılsın.
Belə məsələlərin (xurafata məzhəbi don geydirməyin) acı nəticələrindən biri də budur ki, onlara qarşı çıxmağı çətinləşdirir ki, bu da xurafatın möhkəmlənməsinə və dəyişilməzliyinə səbəb olur.
Diqqət! (Dini-mənəvi vasitələrdən təbərrük kimi istifadə etməyin maneəsi yoxdur!)
Məsələnin digər mənfi şəkildə başa düşülməməsi üçün diqqət yetirmək lazımdir ki, bəzi müqəddəs sünnətlər və adətlət bizim böyüklərimizdən qalmışdır. Onlar pislənilmir, üstəlik o adətlər çox dəyərli və hörmətə layiqdirlər. Belə bəyənilmiş sünnətlərə əməl etmək, böyüklərə iqtida və mərifət sayılır, Allah dərgahında Onun və övliyalarının diqqət və nəzərini qazanmaq üçün vasitə olur. Buna misal olaraq həzrət məsum imamın (ə) həyatından bir nümunayə nəzər salaq. Həzrət imam Rzadan (ə) rəvayət olunub: «Bir gün İmam (ə) özünün yundan hazırlanmış nazik, yumşaq köynəyini mərhəmət edərək Dəbələ verir və buyurur:
احتفظ بهذا القمیص، فقد صلیت فیه الف لیلة فی کل لیلة الف رکعة، و ختمت فیه القرآ ن الف ختمة
«Bu köynəyi yaxşı saxla! Mən o köynəkdə min gecə, hər gecədə isə min rəkət namaz qılmışam. Onunla min dəfə Quran xətm etmişəm.»
Bu rəvayətin üzərində diqqətlə düşünəndə aydın olur ki, ilahi ibadətlərin yerinə yetirilməsində istifadə olunan paltar, başqa paltarlardan fərqlidir və o, özündə başqa təsirləri daşıyır.
Başqa bir nümunəni Fatimə binti Əsədin (ə) vəfatı hadisəsində görürük. Rəsulallah (s) öz əbasını həzrət Əliyə (ə) verir ki, əbanı anası ilə birlikdə dəfn etsin.
Hədislərimizdə meyiti dəfn edərkən onun namaz qılıb, oruc tutduğu, həcc yerinə yetirdiyi (ehram bağladığı) paltarla və ya bir miqdar imam Hüseynin (ə) türbəti ilə dəfn olunmasının müstəhəbb olduğu təkid olunub.
HƏQİQİ VƏ XURAFİ İSTİXARƏLƏR
Xurafata aid olan başqa bir adət də, istixarəni düzgün başa düşməmək və bununla da, bəzi hallarda uğursuzluğa düçar olmaqdır. Bu mövzunu aydınlaşdırmaq üçün onu qısa şəkildə izah edirik:
İlk olaraq qeyd etmək lazımdır ki, rəvayətlərdə müxtəlif şəkillərdə istixarə etməyə işarə olunur. İstixarənin lüğəvi mənası, Quran və təsbihlə olması deyil. İstixarə, Allahın dərgahından dua vasitəsilə xeyir tələb etməkdir.
Rəsulallah (s) buyurur:
من سعا دة ابن آدم استخا رته الله و رضا ه قضی الله، و من شقا وة ابن آدم ترکه استخا رة الله و سخطه بما قضی الله
«Allaha istixarə (xeyir tələb etmək) və öz işlərində ilahi təqdirlə razılıq, insanın səadətindəndir. İstixarəni tərk etmək və ilahi təqdirlərlə razılaşmamaq onun bədbəxtliyindəndir.»
