Bə`zi rəvayətlərə görə mö`minlərdən bir çoxunun bütpərəstlər və onların əməllərindən şiddətli surətdə narahatlıqları olduğuna görə onların bütlərinə təhqir edici sözlər deyirdilər. Belə bir vaxtda Qur`an yuxarıdakı ayə ilə aşkarcasını onların bu məsələdən çəkindirdi.
Beləliklə görürük: «Nəhcül-bəlağə» və Qur`an əmr edirlər ki, müsəlmanlar hətta düşmənlərin müqabilində belə ədəb və həya üsullarına əməl etsinlər.
Çünki, söyüş və pis sözlər ilə yolunu azmışları haqqa tərəf sövq etmək mümkün deyil, əksinə, bu iş düşmənin daha da tərsləşməsinə səbəb olacaqdır. Beləliklə mə`lum olur ki, gərək insanlar məntiq, dəlil və nəzakətli əxlaqla, İslama doğru cəzb olunsunlar.
72-HƏSƏN VƏ HÜSEN (ƏLEYHİMƏSSALAM) SİFFEYN MÜHARİBƏSİNDƏ
Əli (əleyhissalam)-ın ordusu ilə Müaviyənin qoşunu arasında baş verən Siffeyn müharibəsi 18-ay davam etdi. Bu döyüşdə Əli (əleyhissalam) ilə yanaşı Həsən və Hüseyn (əleyhissalam) Məhəmməd ibni Hənəfiyyə və Həzrət Abbas (əleyhissalam) da fəal iştirak edirdilər.
İmam Həsən (əleyhissalam)-ın rəhbər seçiləcəyi, eləcə də nəslinin hifzi Həsən və Hüseyn (əleyhissalam) ilə bağlı olması səbəbləri üzündən Əli (əleyhissalam) Peyğəmbərin gözünün işığı olan bu iki nəfərin öldürülməsindən çəkinirdi. Elə buna görə də Həzrət buyurdu:
«Ey Mö`minlər! Məni araya salmaq əvəzinə bu cavanı (oğlumu) dərk edin. Məbada onun şəhadəti məni pərişan edər, uca ümid hasarımı sındırar, ona görə ki, mən bu iki nəfərin ölümü barədə (Həsən və Hüseyn) heyfsilənirəm, Məbada onların şəhadəti ilə Peyəğəmbər nəslini kəsmiş olasınız.»
Məhəmməd Hənəfiyyə də Əli (əleyhissalam)-ın oğlanlarından idi. Bir şəxs ondan soruşdu: «Niyə atan səni müharibə meydanına göndərirdi və bu barədə israr edirdi, amma Həsən və Hüseyn (əleyhissalam)-a qarşı isə belə deyildi.»
O cavabında dedi: «Ona görə ki, Həsən və Hüseyn (əleyhissalam) atamın iki gözü kimidirlər, atam əlləri ilə gözlərini qoruyurdu və mən atamın sağ əliyəm.»
Burada Hüseyn (əleyhissalam)-ın Peyğəmbərin övladı olması barəsindəki dastana diqqət yetirmək yerinə düşərdi.
Həccac ibni Yusif Səqəfi Əbdül Məlikin Kufədəki qan içən valisi idi. Onun şiələr və Əmirəl-Mö`minin Əli (əleyhissalam)-ın dostları ilə qatı düşmənçiliyi var idi. Və hətta bir nəfərin şiə olması və Əli (əleyhissalam)-dan tərəfdarlıq etməsi zənni kifayət idi ki, onu qətlə yetirsin.
Deyir: Bir gecə Həccac məni istədi, hürəkək oldum və durub yanına otağa daxil olduqda birdən onun kənarında sərilmiş dəri süfrəni ki, adamları onun üstündə öldürürdü və iti bir qılıncı gördüm. Salam verdim.
Salamımın cavabını verib dedi: «Qorxma, sənə bu gecə sübhə qədər aman verdim». Sonra məni öz yanında əyləşdirib cəlladlarından birinə işarə etdi.Cəllad zəncir və iplə bağlanmış bir kişini gətirdi və Həccacın müqabilində saxladı. O vaxt Həccac üzünü mənə tutub dedi:
«Bu şeyx Səid ibni Cubəyr deyir: Həsən və Hüseyn ikisi Peyğəmbərin övladlarıdırlar. Gərək bu barədə Qur`andan dəlil gətirsin, yoxsa bu dəqiqə (bu qılıncla bu dərinin üstündə) başını bədənindən ayıracağam. Dedim: onda onu zəncir və ipdən azad edin əgər Qur`andan dəlil gətirdi ki, heç azad olub getsin. Yoxsa, bu qılıncla zənciri kəsmək olmaz. İstər-istəməz bu zəncirlər onun bədənindən ayrılmalıdır ki, onda onu öldürmək mümkün olar. Həccac mən dediyimi etdi: Kəndir və zənciri onun bədənindən ayırdıqdan sonra diqqətlə baxdıqda onun (Qur`an təfsirçisi və İmam Səccad (əleyhissalam)-ın xüsusi şagirdi) Səyid ibni Cübəyr olduğunu görüb kədərləndim. Öz-özümə dedim:
Həsən və Hüseyn (əleyhissalam)-ın Peyğəmbərin övladları olması barəsində neçə dəlil gətirmək olar.? Birdən Həccacın səsi yüksəldi və Səid dedi: Həsən və Hüsyen (əleyhissalam)-ın Peyğəmbərin övladları olmalarını iddia edirsən, bunun dəlilini söylə, yoxsa boynunu vuracağam.»
Səid dedi: «Mənə möhlət ver.» Həccac bir neçə dəqiqə sükut etdi və bir də dedi: «Dəlilini gətir!» Səid dedi: «Bir az möhlət ver.» Həccac bir neçə dəqiqədən sonra, üçüncü dəfə dedi: «Sənə deyirəm Qur`andan dəlilini gətir. Necə demək olar ki, Həsən və Hüsyen (əleyhissalam) Peyğəmbərin övladlarıdırlar.»
Səid bir az fikirləşdi və dedi:
«Və İshaq və Yəqubu ona (İbrahimə) bağışladıq və hər birini düz yola saldıq və Nuhu (da) qabaqcadan hidayət etdik və onun (İbrahimin) övladlarından Davud, Süleyman, Əyyub, Yusif, Musa və Harunu (hidayət) etdik və yaxşı əməl sahiblərinə belə mükafat veririk və (həmçinin) Zəkəriyya, Yəhya, İsa, İlyası da. Hamısı salehlərdən idilər.»
Səid bu ayələri oxuduqdan sonra dedi: Burada İsanın adı və hansı ünvanla gəlmişdir! Həccac dedi:
İbrahimin övladları ünvanıyla.
Səid dedi: İsa (əleyhissalam)-ın atası olmadığı halda yenə də İbrahim (əleyhissalam)-ın övladı hesab olunur. Çünki İsa Məryəmin və Məryəm də bir neçə vasitə ilə İbrahim (əleyhissalam)-ın qızı hesab edilir. Buna görə də İsa (əleyhissalam) İbrahim övladı kimi tanınmışdır.
Buna görə də demək olar ki, Həsən və Hüseyn İslam Peyğəmbəri səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin övladlarıdırlar. Çünki, anaları Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin müstəqil övladıdır.
Həccac bu dəqiq və möhkəm dəlildən qane oldu. Əmr etdi ki, Səid ibni Cubeyrə on min dinar verib onu azad etsinlər.
Şö`bi deyir: Elə ki, səhər açıldı, öz-özümə dedim: Yaxşıdır ki, şeyx Səidin yanına gedim və Qur`anın mə`nalarını ondan öyrənim. Onun sorağına getdim və onu məsciddə tapdım. Səid həmin dinarları yanında bölmüş və fəqirlərə sədəqə verirdi. Məni görcək buyurdu: «Bunlar hamısı Həsən və Hüseyn (əleyhissalam)-ın bərəkətindəndir.»
Əgər bir barədə kədərləniriksə min dəfə şad oluruq. (Və hamısından artıq isə) Allah və Rəsulu razı olurlar.
73-GEYİM, YEMƏK VƏ S.DƏ HƏYAT QAYDASI VƏ YOLU
Əli (əleyhissalam)-ın Əla ibni Ziyad adlı dostlarından biri Bəsrədə yaşayırdı. Bir gün o, bərk xəstələndi. Əmirəl-mö`minin (əleyhissalam) onun əyadətinə getdi.
Elə ki, Həzrət Əli onun geniş və böyük evini gördü buyurdu: «Dünyada bu genişlikdə evi nəyə görə istəyirsən? Hansı ki, ona axirətdə daha çox ehtiyacın var?!»
Sonra buyurdu: «Bəli məgər ki, istəyirsən bunun vasitəsilə axirətə çatasan (onu özün üçün mə`nəviyyat körpüsü qərar verəsən) belə ki:
1-Bu evdə qonaqlar qəbul edəsən;
2-Qohumluq tellərini bərkidəsən;
3-Vacib hüququnu (zəkat kimi) bu evdən çıxarıb əhlinə çatdırasan, bu surətdə belə evin olmaqla yanaşı axirətə də nail olmusan.»
Asim haqqında Əli (əleyhissalam)-a xəbər verildikdə ki, rahat həyatı özünə haram edib Həzrət narahat olur.
Əli (əleyhissalam) buyurdu: «Onu mənim yanıma gətir.» Elə ki, Asim Əli (əleyhissalam)-ın hüzuruna gəldi Həzrət üzüünü ona tutub buyurdu:
«Ey öz canının kiçik düşməni! Şeytan sənə yol tapıb səni tovlamışdır. Ailənə niyə rəhm etmirsən?! Fikir edirsən ki, sənə gözəl və yaxşı həyatı halal edən Allah ondan faydalanmağını istəmir?»
«Sən bu işinə görə Allah hüzurunda qiymətsizsən.»
Asim ərz etdi: «Ey Əmirəl-Mö`minin! Axı sən də bu cür paltar, həmçinin quru və yararsız yeməklə yaşayırsan.» (və mən də səndən dərs alıram).
İmam buyurdu: Mən sənin kimi deyiləm.
«Allah təala ədalət və haqq rəhbərlərinə özləri üçün çətinlik yaratmasını habelə öz yaşayışlarını xalqın zəif və məhrum təbəqəsinin, eləcə də həyatı ilə eyni tərzdə etməsini yoxsulluq və kasıblıq fəqiri qıcıqlandırmasın deyə vacib etmişdir. Yoxsul yoxsulluq üzündən Allaha itaət etməməli və fəqirlərə çətin keçməməlidir.»
Bu minvalla İmam Əli (əleyhissalam) bu hərəkəti ilə bizə bir neçə dərs öyrətdi:
1-Xəstələrə baş çəkmək; 2-Yaşayışda təfrit və ifrata varmamalı; 3-Dünyanı axirət üçün körpü qərar vermək; 4-Haqq rəhbərlərinin sadə yolu seçmək vəzifələri.
Asim İmamın sözün eşitdikdən sonra onu qəbul edib çiynindəki dəyərsiz əbanı kənara qoydu və yeni bir əba geydi.
Yeri gəlmişkən bu rəvayətə də diqqət yetirilməsi münasib olardı. Cəmad ibni Osman deyir: İmam Sadiq (əleyhissalam)-ın hüzurunda idim ki, bir kişi o Həzrətə ərz etdi: «Siz buyurdunuz ki, Əli ibni Əbi talib (əleyhissalam) qalın paltar və dörd dirhəmlik köynək geyirdi. Amma sizin əyninizdə isə təzə paltar görürəm.»
İmam Sadiq (əleyhissalam) ona buyurdu:
«Əli ibni Əbi Talib (əleyhissalam) o paltarları elə bir zamanda geyirdi ki, pis görünüşlü deyildi lakin əgər o paltarı indi geysəydi pislikdə barmaqla göstərilərdi.»
Deməli, hər zamanın ən yaxşı paltarı həmin dövrün paltarıdır. Lakin biz Əhli beytin ardıcılları qiyam etməyə qalxdıqları vaxt Əli (əleyhissalam) kimi rəftar edərlər. (Yə`ni hakim rəhbərlər gərək paltar ev və yeməklərini yoxsul təbəqənin həyatı ilə həmahəng etsinlər).
İKİNCİ BÖLÜM
