Sual: Rәcət nə deməkdir?

Cavab: İmamiyyə şiələri bu əqidədədir ki, həzrətin zühurundan və ədalət hökumətinin təşkilindən sonra Allahın övliyalarından və Əhli-beyt dostlarından, eləcə də, vəhy düşmənlərindən bir hissəsi dünyaya qayıdacaq. Övliyalar və salehlər ədalət hökumətini görüb sevinəcək, düşmənlər isə öz ləyaqətsiz əməllərinin cəzasını dünyada çəkəcək.

Sual: Rәcət etiqadı nə vaxtdan mövcuddur?

Cavab: Rәcət Əhli-beyt (ə) məktəbinin köklü etiqadlarındandır. Bu əqidə Qurandan qaynaqlanmış, peyğəmbər hədislərində ona işarə olunmuşdur. Sünni kitablarına müraciət etdikdə görürük ki, bu əqidə imamiyyə şiələrinə aid olunur. İmamların səhabələri də öz müxalifləri ilə bu mövzuda mübahisə aparmışlar.

Şeyx Səduq buyurur: "Keçmiş ümmətlər arasında rәcət əqidəsi olmuşdur. Peyğəmbər (s) buyurur ki, keçmiş ümmətlər arasında baş verən bu ümmət arasında da baş verəcək. Vacibdir ki, bu ümmət üçün də rәcət olsun.”("Etiqadats-Səduq”, s. 41, 42)

Şeyx Müfid buyurur: "Allah-təala qiyamətdən öncə bir qrup Məhəmməd (s) ümmətini dirildər. Bu əqidə Ali-Məhəmmədə (s) aiddir və Quran da onu təsdiqləyir.”("Bihar”, c. 53, s. 136.)

Seyyid Mürtəza buyurur: "İmam Mehdinin (ə) zühuru zamanı şiələrdən bir qrupunun dünyaya qaytarılması, mükafat və cəzaya çatdırılması şiə etiqadlarındandır...”

Sual: Rәcət şiəliyin zərurətlərindəndirmi?

Cavab: Bəzi şiə alimlərinin nəzərincə, rәcət məzhəb zəruriyyətlərindəndir. Şeyx Hürr Amili bildirir ki, bu əqidə bütün tanınmış şiə alimləri tərəfindən zərurət sayılmışdır. Mərhum Məclisi, Əllamə Təbatəbai də rәcətin zəruriliyini təsdiqləyir.(Əl-Mizan”, c. 2, s. 107.)

Sual: Nə üçün mütəkəllimlər (kəlam alimləri) rәcət mövzusunu kəlam elmində açıqlayırlar?

Cavab: Bunun bir sıra səbəbləri var:

1. Rәcət bir çox rəvayətlərdə işarə olunmuş etiqadi həqiqətlərdəndir.

2. Rәcətin imamət məsələsi ilə rabitəsi var.

3. Rәcət qiyamət əlamətlərindən olduğu üçün əqidə mövzusu sayılır.

4. Rәcət məada etiqada zəmin yaradır.

5. Rәcətin mükafat və cəza məsələləri ilə də əlaqəsi var.

Sual: Rәcətlə bağlı hansı baxışlar var?

Cavab: 1. Rәcət dedikdə dünyadan getmiş Əhli-beyt və mömin ruhlarının yenidən zühuru nəzərdə tutulur. Belə bir təfsir mənbələrdəki məlumatlara uyğun gəlmir.

2. Rәcət dedikdə imam Mehdinin (ə) zühuru və xalqa üz tutması nəzərdə tutulur. Bu hadisə həqiqət olsa da, onu rәcət adlandırmaq düzgün deyil.

3. Rәcət dedikdə dünyadan gedənlərin bir qrupunun dünyaya qayıtması nəzərdə tutulur. Bu baxış ən məşhur və həqiqətə uyğun baxışdır.

Sual: Rәcətin zəruriliyinə əqli dəlil varmı?

Cavab: Bir sıra din alimləri rәcətin zərurət olmasını sübuta yetirmək üçün əqli dəlillər göstərmişlər:

1. "Qəsri-daim və əksəri” mahaldır: yəni hər bir həqiqət öz xasiyyətlərindən daimilik və ya əksər vaxt məhrum ola bilməz. Peyğəmbərlər və imamlar həyatları dövründə öz təlim-tərbiyələrini başa vurmadıqlarından onların qayıdışı zəruridir.

2. İslah yolunun davamının zəruriliyi: Hər bir inqilabi şəxsin inqilab hədəflərini həyata keçirəcək qüvvəyə ehtiyac var. Peyğəmbərdәn (s) sonra bu işi on iki imam görmüşdür. Demək, zühur dövründə Əhli-beytin rәcəti zəruridir.

3. Rәcət fitri bir həqiqətdir: Ədalət hökumətinin ömrü uzun çəkəcək, həzrətin ömründə isə məhdudluq var. Demək, kimlərsə onun yolunu davam etdirməlidir.

Sual: Quranda kimlərinsə rәcətinə işarə olunubmu?

Cavab: Quranda rәcət nümunələri mövcuddur:

1. Allah-təala buyurur: "Allah onlara "ölün” dedi və sonra yenidən diriltdi.”("Bəqərə”, 243.)

2. Quranda buyurulur: "Kəsilmiş inəyin bir parçasın ölüyə toxundurun” dedik. Allah bütün ölüləri bu qaydada dirildər...”("Bəqərə”, 73.)

3. Allah-təala buyurur: "Şükr edəsiniz deyə, sizi sonra yenidən diriltdik.”("Bəqərə”, 55, 56.)

4. Başqa bir ayədə oxuyuruq: "Allah onu yüz il ölü halında saxladı, sonra dirildərək "Nə qədər yatmısan” deyə soruşdu”.(Bəqərə”, 259.)

Sual: Rәcətə etiqadın hansı əsərləri var?

Cavab: Rәcətə etiqadın bir sıra faydaları var:

1. Zühur dövrü yer üzü üçün behiştdir.

2. İnsan zühurdan öncə Mehdinin (ə) zühuru üçün zəmin hazırlamalı olduğundan rәcətin böyük tərbiyəvi və əməli təsirləri var.

Sual: Rәcət əqli və fəlsəfi baxımdan mümkün sayıla bilərmi?

Cavab: Bəziləri elə hesab edirlər ki, rәcət əqli və fəlsəfi baxımdan əsassızdır.

1. Əqli baxımdan irad: Vəliyullah Dehləvi deyir: "Günahkarlar axirətdə cəzalanasıdır və onların dünyada cəzalanması zülm sayılır. Onlar öz müasirlərinin qarşısında cəzalandırılsaydılar, ibrətamiz olardı...”

İradları belə cavablandıra bilərik ki, günahkarların rәcət dövründə alacaqları cəza onların ümumi cəzalarının bir hissəsidir... Günahkarların müasirləri yox, başqa dövrün insanları qarşısında cəzalandırılması ibrətamizdir.

2. Fəlsəfi baxımdan irad: Ölümdən sonra dünyaya qayıdış fəaliyyətdən sonra qüvvəyə qayıdışdır. Fəlsəfədə belə bir hal batil sayılır.

Uyğun irada belə cavab verə bilərik ki, bu irad təbii ölümə aiddir. Qətl və xəstəlik səbəbindən ölənlər öz fəaliyyətlərini tam başa vurmamışlar.

Sual: Rәcət etiqadı yəhudilərə aid deyilmi?

Cavab: Əhməd Əmin Misri deyir: "Yəhudilər öz rәcət etiqadları ilə şiələrə təsir göstərmişdir.”("Fəcrul-İslam”, s. 33)

Əvvəla, İslamın vəzifəsi yəhudiliyi hər bir işə münasibətdə inkar etmək deyil. Həzrət Peyğəmbər (s) onlara xitabən buyurur: "Bu Quran sizdə olanı təsdiq edəndir.”("Bəqərə”, 41)

Əhli-beytin rәcət mövzusunda nəql etdiyi rəvayətlər mütəvatir həddindədir.

Sual: Rәcət hədisləri yalnız şiələr tərəfindən nəql olunmuşdurmu?

Cavab: Bəzi sünnilər irad tuturlar ki, rәcət hədisləri yalnız şiələr tərəfindən nəql olunmuşdur.

Əvvəla şiələr bu rəvayətləri peyğəmbər Əhli-beytindən nəql edir. Bu xəbər Quran və hədislərdə təsdiqlənmişdir. Belə bir etiqad sünnə əhlinə də vacibdir.

İkincisi, rәcət hədislərinə sünni mənbələrində yer verilməməsinin səbəbi həmin dövrdə şiə imamlarının zühuru məsələsi ola bilər. İmamlar məhz haqları tapdandığından rәcət dövründə geri dönəsidir.

Sual: Rәcət tənasüx (ruhların bədənə qayıtması) kimi batil əqidəyə uyğun deyilmi?

Cavab: Tənasüx dedikdə ruhun bir bədəndən digərinə keçməsi başa düşülür. Rәcət isə bəzi ruhların müəyyən bir müddətə əvvəlki bədənə qayıtmasıdır.

Sual: Quran rәcət məsələsini inkar edirmi?

Cavab: Dehləvi deyir: "Bəzi Quran ayələrinə əsasən, insanın bu dünyaya rәcəti mümkünsüzdür.” O "Muminun” surəsinin 99-100-cü ayələrini dəlil göstərir. Bu ayələrdə saleh əməl üçün dünyaya qayıtmaq istəyənlərə rədd cavabı verilir.

Əvvəla, ayə xüsusi halı nəzərdə tutmamışdır. Rәcət məsələsində yalnız bir qrup mömin və günahkardan söhbət gedir.

İkincisi, ayədə ölümdən öncə ölüm mələyi ilə görüş məqamı nəzərdə tutulur. Rәcət isə ölümdən sonranı nəzərdə tutur.

Üçüncüsü, ayə kafirlərin tələbi ilə qayıdışı mümkünsüz sayır.

Dördüncüsü, rәcəti təsdiq edən ayələr yetərincədir.

Beşincisi, rәcət kafirlərin tələbi yox, Allahın iradəsidir.

Sual: Rәcət hamıya aiddirmi?

Əvvəla, rәcət məad kimi ümumi deyil. Bu hadisə xalis möminlərə və xalis kafirlərə aiddir.

İmam Sadiq (ə) buyurur: "Rәcət ümumi deyil... Yalnız xalis imanı olanlar və xalis müşriklər geri qaytarılar.”("Bihar”, c. 53, s. 33.)

İkincisi, rəvayətlərdə xüsusi şəkildə fərdlərin dönüşü qeyd olunur. İmam Sadiq (ə) buyurur: "Yer üzünə qayıdacaq ilk şəxs Hüseyn ibn Əli (ə) оlаcаq.("İlzamul-nasib”, c. 2, s. 360.)

Həzrət başqa bir məqamda buyurur: "Dünyaya rәcət edən ilk şəxs Hüseyn ibn Əlidir (ə)...”("Bihar”, c. 53, s. 460.)

Sual: Zühur dövründə qadınlar rәcət edəcəkmi?

Cavab: Zühur dövründə həzrətin yardımçılarından bir qismi qadınlardır. Allah imamın zühuru bərəkəti ilə onları dirildəcək və onlar növbəti dəfə dünyaya rәcət edəcək... Bəzilərinin adı və əlamətləri də göstərilir.

Mötəbər mənbələrdə on üç qadının adı çəkilir. Onlar həzrət Mehdinin (ə) zühuru zamanı diriləsidir. Bu qadınlar həzrətin qoşununda yaralılara tibbi xidmət göstərəcək.("Dəlailul-imamət”, Təbəri, s. 314.