 ƏLLİ SƏKKİZİNCİ DƏRS –Müqəddimə –Savabın artması –Kiçik günahların bağışlanması –Başqalarının əməllərindən istifadə etmək Allahşünasılq bölməsində məlum oldu ki, Allahın iradəsi nəticəsində yalnız xeyir və kamal işlər baş verir. Şərlər və nöqsanlar isə sonradan və vasitə əsasında ilahi iradəyə aid olur. Təbiidir ki, insan barəsində də Allahın ilkin iradəsi onun təkamülü və əbədi səadətə çataraq əbədi nemətlərdən bəhrələnməsidir. Günahkarların düzgün olmayan seçimi nəticəsində hasil olan əzab və bədbəxtçilikləri də Allahın hikmətli iradəsi əsasındadır. Lakin bu bilavasitə deyil. Əgər axirətdəki bədbəxtçilik və əzaba mübtəla olmaq insanların özlərinin qeyri-doğru seçimi nəticəsində olmasaydı, Allahın geniş rəhməti heç bir məxluqun əzaba düçar olmasına yol verməzdi. İnsanın muxtar yaranmasını məhz Allahın bu geniş rəhməti tələb etmişdir. Amma iman və küfr kimi iki yoldan hər birini seçməyin ardınca da yaxşı və ya pis nəticələrə nail olmaq gəlir. Fərqi bundadır ki, yaxşı aqibətə nail olmaq bilavasitə, əzablara düçar olmaq isə bilvasitə (vasitə əsasında) iradəyə tabedir. Həmin fərqlər də həm təkvin, həm də təşri aləmində xeyir tərəfinə üstünlük verilməsini tələb edir. Yəni insan təkvin etibarı ilə elə yaradılmışdır ki, yaxşı və xeyirli işlər onun şəxsiyyətinin formalaşmasında daha dərin təsirlər qoysun və təşri baxımından da asan işlərə mükəlləf (vəzifəli) olunsun ki, səadət və nicat yolunu ötmək və əbədi əzabdan xilas olmaq üçün üzücü, çətin təkliflərə ehtiyacı olmasın.("Bəqərə” surəsi, ayə:158, Həc-78. ) Mükafatverilmə və cəzalandırma məqamında da mükafat tərəfinə üstünlük verilir və Allahın rəhməti qəzəbindən irəli keçir.("Səbəqət rəhmətu ğəzəbəh”. ) Rəhmətin irəli salınıb ona üstünlük verilməsi müəyyən işlərdə daha artıq nəzərə çarpır ki, onlardan bəzilərini nümunə olaraq qeyd edirik: Mütəal Allahın səadət yolunu seçmək istəyənlər üçün mükafatlandırılmaqdan ötrü nəzərdə tutduğu ilkin məziyyət və üstünlük bundan ibarətdir ki, onlara əməlləri qədərində deyil, əməllərindən artıq mükafat verir. Bu mətləb Quran ayələrində aşkar şəkildə qeyd edilmişdir. "Nəml” surəsinin 89-cu ayəsində belə buyurulur: «Hər kəs yaxşı iş görsə, ondan daha yaxşısını ona verəcəklər.» "Şura” surəsinin 23-cü ayəsində buyurulur: «Hər kəs yaxşı iş görsə, onun yaxşılığını artırarıq.» "Yunis” surəsinin 26-cı ayəsində buyurulur: «Yaxşı iş görənlər üçün yaxşı iş və ondan artığı da vardır.» "Nisa” surəsinin 40-cı ayəsində buyurulur: «Həqiqətən, Allah zərrə qədər də zülm etməz. Əgər bu, yaxşı iş olsa, onun əvəzini bir neçə qat artırar və Öz yanında (buna) böyük mükafat verər.» "Ənam” surəsinin 160-cı ayəsində buyurulur: «Hər kəs yaxşı iş görsə, onqat savab alacaqdır, hər kəs pis iş görsə, onun mislindən başqa şeylə cəzalandırılmaz və ona zülm olunmaz.» KİÇİK GÜNAHLARIN BAĞIŞLANMASI Digər bir imtiyaz budur ki, əgər möminlər böyük günahlardan çəkinərlərsə, mehriban Allah onların kiçik günahlarını bağışlayır və onların göstərdiyi təsiri aradan aparır. Belə ki, "Nisa” surəsinin 31-ci ayəsində buyurulur: «Əgər böyük günahlardan çəkinsəniz, kiçik günahlarınızı bağışlayıb sizi bəyənilən bir məqama daxil edərik.» Aydındır ki, belə şəxslərin kiçik günahlarının bağışlanma şərti tövbə deyildir. Çünki tövbə böyük günahların da bağışlanmasına səbəb olur. BAŞQALARININ ƏMƏLLƏRİNDƏN İSTİFADƏ ETMƏK Möminlərin imtiyazlarından digər biri budur ki, Mütəal Allah mələklərin və seçilmiş bəndələrin onlar haqqında etdikləri istiğfarını,("Ğafir” surəsi, ayə:7, "Ali-İmran” surəsi, ayə:159, "Nisa” surəsi, ayə:64, "İbrahim” surəsi, ayə:41 və s. ) eləcə də digər möminlərin onlar üçün etdiyi dua və istiğfarları qəbul edir. Hətta başqalarının mömin şəxs üçün hədiyyə etdiyi əməllərin savabını belə, ona çatdırır. Bu məsələ çoxlu ayə və hədislərdə bəyan olunmuşdur. Lakin bu mövzu şəfaət məsələsi ilə birbaşa əlaqədar və onun barəsində nisbətən ətraflı söhbət açılmalı olduğundan biz həmin qeyd olunanlarla kifayətlənirik. 1.Allah rəhmətinin qəzəbindən öndə olmasının səbəbi nədir? 2.Bunun təkvin və təşri aləmində irəli keçməsini bəyan edin. 3.Onun insanın cəza və mükafatı ilə bağlı olan hallarını bəyan edin. | 
