16 Rəbiüs-Sani 1330

Xahiş olunur ki, bizim bu faydalı bəhsimizi daha da təkmilləşdirərək İmam və Zəhradan (ə) başqalarının dəlil gətirdiklərini nəql edəsiniz. Fəzl və üstünlük sizinlədir. Vəssalam.

"S”

18 Rəbiüs-Sani 1330

1. Sizin nəzərinizi İbn Abbasla Ömər arasında olan uzun bir mübahisəyə cəlb edirəm: "Ömər, İbn Abbasa dedi: İbn Abbas, heç bilirsənmi Məhəmməddən (s) sonra qohumlarınız niyə sizi öz haqqınızdan məhrum etdilər? İbn Abbas deyir: Mən onun cavabını vermək istəmirdim, ona görə də dedim: Əgər mən də bilməsəm, Əmirəl-möminin bilər. Ömər dedi: Onlar həm nübüvvətin, həm də xilafətin hər ikisinin sizdən olmasını istəmirdilər və bundan sevinmirdilər. Elə buna görə də Qüreyş xilafəti özünə götürdü və öz işində müvəffəq də oldu. İbn Abbas deyir: Əgər mənə danışmağa icazə versən və mənə qəzəblənməsən, sənin cavabını verərəm. Dedi: De görüm. Dedim: Sizin bu işi dediyiniz kimi, o vaxt müvəffəqiyyət adlandırmaq olardı ki, Allah özü onlara vermiş olaydı və daha bundan sonra onu Qüreyşdən almaq olmazdı. Amma onların nübüvvət və xilafətin hər ikisinin bizdən olmağını istəməməkləri isə bu ayə ilə cavablandırılacaq: ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ "Onlar Allahın nazil etdiyindən narahat idilər, elə buna görə də Allah onların əməllərini yox etdi.”(Hakim də "Müstədrək”in 3-cü cildinin 109-cu səhifəsinin əvvəlində onu söyləmiş və demişdir ki, Müslim və Buxarinin hədisin qəbulunda şərtlərinə əsasən, bu rəvayət doğrudur. Zəhəbi onu "Təlxisi-Müstədrək”də xatırlamış və Müslimin şərtlərinə əsasən onu doğru hesab etmişdir.

 ) Ömər dedi: Heyhat, ey İbn Abbas, sənin barəndə mənə elə sözlər gəlib çatıb ki, istəmirəm onları özün iqrar edəsən və beləliklə, məqamın mənim yanımda aradan getsin. Dedim: Nə sözlər? Əgər haqq söz demişəmsə, məqamım sənin yanında aradan getməməlidir. Yox, əgər batil sözlərdirsə, onları özümdən uzaqlaşdıraram. Ömər dedi: Mənə xəbər veriblər ki, sən "xilafəti həsəd və zülmlə öz mərkəzindən uzaqlaşdırmışlar” – söyləmisən. Bu doğrudurmu? Dedim: Bu ki, hər bir nadan və ağıllıya aydındır. Əgər həsəd deyirsənsə elə Adəmin özünə də həsəd etdilər və indi bizə – onun balalarına həsəd edirlər. Ömər dedi: Heyhat! Heyhat! And olsun Allaha, siz Bəni-Haşimin qəlbləri elə bir həsədlə doludur ki, bir daha aradan getməyəcəkdir. İbn Abbas deyir ki, mən də dedim: O qəlbləri ki, Allah bütün pisliklərdən silmiş və onları pak qərar vermişdirsə,(107-ci səhifə, 11-ci bab, 14-cü ayə, 5-ci məqsəd.

 ) bu cür vəsfləndirmə.”(Əhməd demişdir: Başqaları da bu hədisi nəql etmiş, lakin bəziləri deyiblər ki, Müaviyə ona dedi: "Qalx, Allah ayaqlarını sındırsın.” Və onun adını müsəlmanların maaş dəftərindən sildi..” Səvaiqin 107-ci səh.də Əhməddən başqa bir qrup hədis yazanların "Mənzilət” hədisini sənəd ilə Müaviyədən nəql etdikləri qeyd olunmuşdur.

Yenə bir gün o ikisinin arasında mübahisə düşdükdə Ömər soruşdu: "Əmin oğlu necədir? İbn Abbas deyir ki, elə bildim məqsədi Abdullah Cəfərdir. Dedim ki, o öz yoldaşları ilə gününü keçirdir. Dedi: Məqsədim o deyil. Məqsədim siz Əhli-beytin böyüyüdür. Dedim: Su quyusu qazır, arx salır və Quran oxumaqla məşğuldur. Dedi: Bütün qurban olmuş dəvələrin qanı sənin boynunda qalsın (günahkarsan), əgər soruşacağım şeyi məndən gizlətsən. De görüm, onun qəlbində yenə də xilafət arzusu vardırmı? Dedim: Bəli. Dedi: Yəni, belə güman edir ki, Peyğəmbər (s) onun xəlifəliyinə aşkar surətdə işarə etmişdir? İbn Abbas deyir: Mən atamdan bu barədə soruşarkən, atam belə demişdi: (Əli) düz deyir (yəni Peyğəmbər (s) aşkar surətdə buyurub ki, Əli (ə) xəlifədir). Ömər dedi: Düzdür ki, Peyğəmbər danışıqda onun (Əli) üçün çox böyük məqama qail idi (onu çox tərifləyirdi). Amma bu söhbətlər heç bir şeyi sabit etmir, Peyğəmbər hərdən istəyirdi ki, ümməti onunla (Əli) və xilafəti ona tapşırmaqla imtahana çəksin. Hətta xəstələndiyi zaman onun adını aşkar surətdə çəkmək də istəyirdi ki, mən qoymadım.”(Əlinin (ə) fəzilətlərində.

Bir dəfə də (üçüncü dəfə) onlar mübahisə etməyə başladılar. Bu zaman Ömər İbn Abbasa dedi: "Sənin dostunu məzlum görürəm. İbn Abbas dedi: Belə isə, ondan zorla alınanı ona qaytar. Bu vaxt Ömər əlini əlimdən çəkib, getdi. Bir saata yaxın hey, özü-özüylə deyinəndən sonra dayandı. Mən ona çatdıqda dedi: İbn Abbas, mənə elə gəlir ki, onun öz haqqına çatmamasının səbəbi qohumlarının onu kiçik bilməsi olmuşdur. Dedim: Amma Allaha and olsun ki, Allah və rəsulu ona əmr etdikdə ki, "bəraət”i (Tövbə surəsinin ilk ayələri) sənin dostundan (Əbu Bəkr) alıb, (məkkəlilərə) oxusun, (onda onu) kiçik saymırdılar. Ömər üzünü məndən çevirib sürətlə uzaqlaşdıqda, mən də geri qayıtdım.”(3-cü cild, səh. 58)

Ümmətin alimi, haşimilərin dili və Peyğəmbərin əmisi oğlu olan Abdullah İbn Abbas üçün belə mübahisələr çox qarşıya çıxmışdır ki, iyirmi altıncı məktubda onun Əliyə (ə) düşmən olan bir qrupla mübahisəsini (İbn Abbas o həzrət üçün ondan çox gözəl xüsusiyyət saymışdı) yada sal. O hədisdə deyilirdi ki, Peyğəmbər (s) öz əmisi oğullarına buyurdu: "Sizlərdən hansınız bu dünya və axirətdə mənimlə həmkarlıq etməyə və yoldaş olmağa hazırsınız? Heç kim müsbət cavab vermədikdə o zaman Əli (ə) dedi ki, mən həm bu dünyada, həm də axirətdə səninlə yoldaş olmağa hazıram. O həzrət Əliyə (ə) buyurdu: Sən bu dünyada və axirətdə mənim vəlimsən.” Sonra İbn Abbas deyir: "Peyğəmbər (s) Təbuk döyüşünə getmək üçün Mədinədən çıxdıqda, camaat da o həzrətlə birgə xaric oldular. Əli (ə) ərz elədi: Mən də səninlə birgə hərəkət edimmi? Peyğəmbər (s) buyurdu: Yox. Əlinin (ə) gözləri doldu. Peyğəmbər (s) ona buyurdu: İstəmirsənmi sənin mənə olan nisbətin Harunun Musaya olan nisbəti kimi olsun? Yalnız bu fərqlə ki, məndən sonra bir daha peyğəmbər gəlməyəcəkdir. Mən gedən zaman sən mənim xəlifəm və canişinim olacaqsan.”

İbn Abbas bunu da əlavə edir ki, Peyğəmbər (s) ona buyurdu: "Sən məndən sonra bütün möminlərin vəlisi olacaqsan.” Eləcə də buyurdu: "Mən kimin mövlasıyamsa, həqiqətən, Əli (ə) də onun mövlasıdır.”

2. O zaman Bəni-Haşimdən bir çoxları bu cür dəlillər gətirmişlər. Hətta bir dəfə Həsən ibn Əli (ə) Əbu Bəkri Peyğəmbərin (s) minbərində oturarkən gördükdə, irəli gəlib dedi: "Atamın yerindən qalx, düş aşağı.” Ömər də (xəlifə olduğu vaxt) minbərdə olarkən Hüseyn (ə) onunla bu cür rəftar etmişdi.(2-ci cild, səh. 323)

3. Şiə kitablarında səhabə və tabeinlərdən olan haşimilər və onların dostlarının çoxlu dəlil-sübut gətirmələri qeyd olunmuşdur ki, maraqlananlar onlara müraciət edə bilərlər. Amma hələlik Təbərsinin "Ehticac” kitabında bu şəxslərin dilindən nəql olunmuşlar bizim üçün kifayətdir; Xəlifə ibn Səid ibn As Əməvi,(1-ci cild, səh. 28, "Əlinin fəzilətləri.”

 )Salman Farsi, Əbuzər Qəffari, Əmmar Yasir, Miqdad, Büreydə Əsləmi, Əbül-Heysəm ibn Teyhan, Səhl və Osman ibn Hüneyf, Xüzeymə ibn Sabit, Züş-şəhadəteyn, Übeyy ibn Kəb, Əbu Əyyub Ənsari və başqaları bu barədə dəlil-sübutlar gətirmişlər ki, orada mütaliə edə bilərsiniz.

Əhli-beyt və dostlarının xəbərlərini mütaliə edənlər başa düşürlər ki, onlar heç bir fürsəti əldən verməmiş, hər yerdə fürsət əllərinə düşdükdə (ya şiddətli surətdə, ya da yumşaqlıqla) bu həqiqətə işarə edirmişlər; şer, söhbət, yazı ilə ümumiyyətlə, mümkün olan hər hansı bir şəraitdə öz müxaliflərinə dəlil-sübut gətirirdilər.

4. Onlar çox zaman Peyğəmbərin vəsiyyətini təkrar edərək öz dəlillərinin (mühəqqiqlərin xəbəri olduğu kimi) mötəbər olduğunu bildirirdilər. Vəssalam.

"Ş”

19 Rəbiüs-Sani 1330

İmam haqqında olan vəsiyyət harda və nə zaman xatırlanmış və nə vaxt onunla dəlil gətirilmişdir? Mən bir kəsi tanımıram ki, onu xatırlamış olsun. Ümmül-mömininin (Ayişə) sözü də bu hədisi inkar edir (əvvəllərdə dediyim kimi). Vəssalam.

"S”