O, peyğəmbər ümmətinin sultanı, risalət dəlili, sədaqətli daşıyıcı, araşdıran alim, övliyalar qəlbinin meyvəsi, peyğəmbərin ciyərparəsi, Əli təfsirçisi, peyğəmbər varisi, aşiq bir arif idi.

Qeyd etdik ki, əgər Peyğəmbər (s) səhabə və Əhli-beyt (ə) haqqında deyilənləri yada salsaq ayrıca bir kitab tərtib etməliyik. Belə bir kitab risalət xanədanından sonrakı övliyaların şərhi olar. Təbərrük olaraq imam Sadiqdən (ə) başlayırıq. Çünki o Əhli-beytdəndir (ə) və onun məzhəblə bağlı buyuruqları daha çoxdur. Ən çox rəvayət imam Sadiqdən (ə) nəql olunmuşdur.

Sadiq məzhəbində olanlar on iki imam məzhəbindədir. Yəni bir nəfər on iki nəfəri təmsil edir. Əgər təkcə ondan danışsaq qeyd etməliyik ki, bütün elmlərdə, eləcə də ibadətdə misilsiz idi. Böyük etimad sahibi olan imam Sadiq mütləq iqtida ləyaqətinə malik idi.

O həm allahpərəstlərin şeyxi, həm məhəmmədilərin imamı, həm zövq əhlinin rəhbəri, həm eşq əhlinin öncülü, həm abidlərin iqtida etdiyi şəxs, həm zahidlərin məhbubu, həm misilsiz təfsirçiydi. İmam Sadiq (ə) imam Baqirdən (ə) bir çox rəvayətlər nəql etmişdir. Düşünmürəm ki, kimsə həqiqətdən xəbərsizdir. Məhəmmədə iman gətirib, onun övladlarını inkar edən, Məhəmmədə iman gətirməmişdir. Şafei Əhli-beyti (ə) o qədər sevmişdir ki, hətta rafizilikdə (şiələrə verilən mənfi ad) qınanmışdır. Hətta buna görə onu həbs etmişlər. Həmin vaxt yazdığı şerdən iki misra:

* * *

Nəql edirlər ki, bir gün Davud Tai imam Sadiqin (ə) yanına gəlib dedi: "Ey Allah rəsulunun oğlu! Qəlbim qaralıb, mənə bir öyüd ver. Siz bütün məxluqdan fəzilətlisiniz və hamıya öyüd verməyiniz vacibdir.” İmam (ə) buyurdu: "Ya Əba Süleyman! Qorxuram ki, Qiyamət günü Rəbbim Ona itaət haqqını pozduğum üçün məni qınaya. Dediklərin həzrəti Haqqın şənindədir.” Davud ağladı və dedi: "Pərvərdigara! Onun vücudu peyğəmbərdəndir, tərkibi bir dəlildir, babası peyğəmbər, anası Bətuldur. Bununla o bir bu qədər çəkinir! Vay Davudun halına!”

* * *

İmam Sadiqin (ə) qiymətli bir xəzə büründüyünü görüb dedilər: "Ey peyğəmbər övladı! Bu libas sənin Əhli-beytinə (ə) yaraşırmı?” İmam həmin şəxsin əlini tutub yaxasına çəkdi. Onun əynində əli didən palaz vardı. İmam (ə) buyudru: "Bu Allahın haqqına görədir, bu birisi bəndələrin haqqına görə.”("Kəşful-əsrar”, 7-49 )

O məlumat əhlinin dəlili, müşahidə əhlinin sübutu, peyğəmbər övladı, imam Əli (ə) davamçısı, batin və zahir sahibi idi. Onun künyəsi Əbu Abdullah olmuşdur. Ona Baqir (ə) deyirdilər.

Elmi dəqiqliyə, lətif işarələrə, kəramətlərə malik idi. "Kim Tağutu inkar edib Allaha iman gətirsə...” ayəsinin təfsiri ilə bağlı buyurmuşdur: "Səni haqdan çəkindirən Tağutdur. Bu hicabla nə qədər arxada qalmısan. Bu hicabı yırtmağa çalış. Belə etsən, əbədi kəşfə çatarsan...”("Kəşful-əsrar”, 10-686 )

Məruf ibn Firuz Kərxi duası qəbul olan böyük ariflərdəndir. O imam Rizanın yaxınlarından olmuşdur. Bu şəxs imamın əli ilə İslamı qəbul etmişdir. O deyir: "Kufədə olduğum vaxt "İbn Səmmak” adlı bir kişi ilə rastlaşdım. O xalqa öyüd verirdi. Deyirdi ki, varlığı ilə Allaha üz tutana Allah mərhəmət qılar, xalq beləsinin əli olar. Onun sözləri qəlbimə yatdı, yalnız ona xidmətə məşğul oldum. İmam (ə) buyurdu: "Əgər öyüd etsən bu yetər...”(Təzkirətul-övliya”, 20 )

* * *

İmam Hüseyn (ə) yoldan ötərkən bir dəstə uşaq gördü. Onların əlində bir parça çörək vardı. Hüseyni (ə) süfrəyə çağırdılar. İmam onlarla əyləşib çörəklərindəm daddı, sonra onları özü ilə aparıb təam verdi, geyindirdi.(Təzkirətul-övliya”, 125)

* * *

Şəqiq Bəlxi imam Sadiqdən (ə) səxavət haqqında soruşdu. İmam buyurdu: "Sən nə düşünürsən?” Şəqiq dedi: "Əgər versələr şükr edirik, verməsələr səbr edirik.” İmam razılaşmadı. Şəqiq imamın fikrini soruşdu. İmam buyurdu: "Əgər versələr başqalarına bağışlayaq, əgər verməsələr səbr edək.”("Risaleyi-Qüşeyriyyə”, 28 )

* * *

Mədinədə bir kişi yuxudan oyanıb pul kisəsini tapa bilmədi. Düşündü ki, onu oğurlayıblar. Tez otaqdan çıxdı. İmam Sadiqlə (ə) rastlaşdı. Ona yaxınlaşıb "Mənim pul kisəmi sən götürmüsən” dedi. İmam pul kisəsinin dəyərini soruşdu. Kişi bildirdi ki, min dinar. İmam Sadiq (ə) onu öz evinə aparıb min dinar verdi. Kişi evinə qayıtdıqdan sonra pul kisəsini evdə tapdı. İmamın yanına gəlib üzr istədi və min dinarı geri qaytarmaq istədi. İmam (ə) buyurdu: "Biz verdiyimizi geri almırıq.” Kişi ətrafdakılardan bu şəxsin kimliyini soruşdu. Bildirdilər ki, bu imam Sadiqdir.(Risaleyi-Qüşeyriyyə”, 223 )

* * *

Qeyd olunur ki, behişt üç şəxsin intizarındadır. Əli, Əmmar və Salman.("Risaleyi-Qüşeyriyyə”, 363 )

* * *

Nəql edirlər ki, bir gün həzrət Əli (ə) qulamı üç dəfə çağırsa da qulam cavab vermədi. Ayağa qalxıb qulamı tapdı və soruşdu: "Neçə dəfədir səni çağırıram, məni eşitmirsənmi?” Qulam dedi ki, eşidirəm. İmam soruşdu: "Bəs nə üçün gəlmədin?” Dedi: "Sənin mərhəmətinə bələdəm. Bilirəm ki, cəzalandırmazsan. Tənbəllik etdim.” İmam (ə) buyurdu: "Səni Allah razılığına azad etdim.”("Risaleyi-Qüşeyriyyə”, 363 )

Əbul-Həsən Mədaini deyir: "Həsən, Hüseyn və Abdullah Cəfər Həccə yola düşdülər. Yolda miniksiz qalıb yaxınılıqdakı qoca qadına yaxınlaşdılar və dedilər: "İçməyə bir şey varmı?” Qadın dedi: "Varımdır.” O yaxınlıqdakı qoyunun südünü sağıb onlara verdi. Soruşdular: "Təam varındırmı?” Dedi: "Bu qoyundan başqa bir şeyim yoxdur. Kəsin, yeyin.” Onlar qoyunu kəsib yedilər. Dedilər: "Biz Qüreyşdənik. Səfərdən dönəndən sonra yanımıza gəl, sənə yaxşılıq edək.”

Qadının əri evə gəlib əhvalatdan xəbər tutdu və çox qəzəbləndi. Dedi: "Qoyunu bir qövmə vermisən ki, kimliyi məlum deyil.” Vaxt ötdü. Qadın və kişi Mədinəyə üz tutdular. Onlar təzək hazırlayıb satır və cüzi qazancla dolanırdılar. Bir gün qadın yoldan ötərkən Həsənlə rastlaşdı. İmam həmin qadını tanıdı. Qadından onu tanıyıb-tanımadığını soruşdu. Qadın dedi: "Yox, tanımıram.” Həzrət Həsən (ə) bildirdi ki, mən bir vaxt sənə qonaq olan kəsəm.” Sonra həzrət qadına min baş qoyun, min dinar pul verdi. Qadının gəlişindən xəbər tutan Hüseyn (ə) oraya gəlib qadından soruşdu: "Qardaşım sənə nə verdi?” Qadın dedi: "Min qoyun, min dinar da pul.” Həzrət Hüseyn (ə) də həzrət Həsən (ə) kimi ona min qoyun və min dinar pul bağışladı.("Risaleyi-Qüşeyriyyə”, 562 )

* * *

Həzrət Peyğəmbər (s) Həzrət Fatiməyə (s.ə.) dedi: "Müjdə olsun sənə, sən behişt xanımlarının xanımısan.” Xanım Fatimə (ə) soruşdu: "Bəs Fironun arvadı Asya, İsanın anası Məryəm?” Həzrət buyurdu: "Onların hər biri öz aləmlərinin qadınlarına seyidədir. Sən isə bütün aləm qadınlarının xanımısan... Mənim əmim oğlu və öz ərin Əlidən (ə) razı qal. Səni dünya və axirət ümmətlərinin mövlası olan birinə yoldaş etdim.”(Risaleyi-Qüşeyriyyə”, 394 )

* * *

İmam Səccad (ə) dəstəmaz alan vaxt rəngi saralardı. Ondan bunun səbəbini soruşdular. Buyurdu: "Məgər kimin qarşısında dayandığımı bilmirəm!?”("Kimiyaye-səadət”, 2-167 )

* * *

İmam Rizanın (ə) evinin yaxınlığında hamam vardı. Bir gün hamamçı hamamı təmizləyərkən imam yoldan ötürdü. Hamamçı onun sadə bir hind olduğunu düşünüb yanına çağırdı. Həzrət ona yaxınlaşdı. Hamamçı ona "su gətir” əmrini verdi. İmam yerinə yetirdi. Hamamçı bu dəfə "torpaq gətir” əmrini verdi. İmam onun əmrini yerinə yetirdi. Beləcə, hamamçı imamı işlətməyə başladı. Bir də gördü ki, onun adi adam saydığı şəxs ətrafdakılara hədis danışır. O məsələni anlayıb bərk qorxdu və baş götürüb qaçdı. Həzrət Rizaya (ə) xəbər verdilər ki, hamamçı baş vermiş hadisəyə görə qorxub qaçıb. İmam buyurdu: "Qaçmasın.”("Kimiyaye-səadət”, 186)

* * *

İmam Səccad (ə) bir gün məscidə daxil olanda oradakılardan biri onu təhqir etdi. Həzrətin qulamları onu cəzalandırmaq istədilər. İmam bu işə icazə verməyib, həmin şəxsə dedi: "Bizim haqqımızda bilmədiyin şey çoxdur. Əlimizdən gələsi bir istəyin var?” Həmin şəxs xəcalət çəkdi.” Həzrət Səccad (ə) əbasını çıxarıb həmin şəxsə bağışladı və əlavə min dirhəm pul verdi. Peşiman olmuş şəxs dedi: "Şəhadət verirəm ki, bu şəxs yalnız peyğəmbər övladı ola bilər. Çağırışına səs verməyən qulamı cəzalandırmayıb "şükür Allaha ki, qulum məndən amandadır” deyən də odur.("Kimiyaye-səadət”, 2-414 )

Baba Həsən Şeyximiz Əbu Səidin pişnamazı idi. Bir gün sübh namazı qılırdı. Qunuta çatdıqda dedi: "Pak və uca mərtəbəlidir bizim Rəbbimiz, salam-salavat olsun Məhəmmədə.” Sonra səcdəyə gedib namazı başa vurdu. Şeyximiz dedi: "Nə üçün Məhəmməd ailəsinə salam demədin?” Baba dedi: "Birinci təşəhhüd və qunutda ali-Məhəmmədə salavat demək məsləhət deyil. Mən ehtiyata əməl etdim.” Şeyximiz dedi: "Biz ali-Məhəmməd olmayan bir minikdə yol getmirik!”("Kimiyaye-səadət”, 25)

* * *

Şeyximiz deyirdi: Bir yəhudi həzrət Əlinin yanına gəlib dedi: "Ya Əmirəl-möminin (ə)! Əzəmət və cəlal sahibi Allah necədir?” Həzrət buyurdu: "Yox, necəsizdir, həmişə olduğu kimidir, Ondan əvvəl yoxdur, əbədidir. Bütün sonlar Onda itib yox olub. Çünki o nəhayətlərin nəhayətidir. Bildinmi ey yəhudi, yoxsa yox?” Yəhudi dedi: "Şəhadət verirəm ki, kim bundan başqa nə desə batildir.” Yəhudi bunun ardınca şəhadət kəlmələrini söylədi.

Şeyximiz Əbu-Səid deyir: "Bir yerdə oxudum ki, cümə axşamı peyğəmbərə min salavat göndərən onu yuxuda görər. Bu göstərişə əməl edib həzrəti yuxuda gördük. Qarşısında Fatimə əyləşmişdi. Peyğəmbər ona nəvaziş göstərirdi. Peyğəmbərə yaxınlaşmaq istədik. O buyurdu: "Səbr edin. Həqiqətən bu xanım dünya qadınlarının xanımıdır.”("Kimiayəe səadət”, 421 )

Əli ibn Əbi Talib (ə) ariflərin gözüdür. Hamı yekdil şəkildə qəbul edir ki, o peyğəmbərlərin özündəndir. Əli ibn Əbi Talib (ə) özündən öncə söylənməmiş sözlər demişdir. Ondan sonra da ona bərabər danışan olmamışdır.

* * *

Həsən ibn Əli (ə) haqqında danışaq. Onu altı dəfə zəhərlədilər. Yalnız altıncı dəfə zəhər təsirini göstərdi. Hüseyn onun başı üstə dayanıb dedi: "Qardaş! Əgər kimin sənə zəhər verdiyini bilirsənsə, mənə de. Sənə bir şey olsa, cəzasını verim!” Dedi: "Ey qardaş! Atam Əli, anam Fatimə, cəddim Məhəmməd, nənəm Xədicə xəbərçi olmayıb, biz Əhli-beytdən (ə) də xəbərçi çıxmaz. Əgər Qiyamət günü Allah məni bağışlasa, mənə zəhər verəni bağışlamayınca behiştə getmərəm.”

* * *

Bir gün imam Həsən (ə) süfrə başında əyləşdiyi vaxt bir şəxs yaxınlaşıb on min dirhəm borc istədi. Həzrət göstəriş verdi ki, həmin şəxsə on min dirhəm versinlər...

* * *

Bir gün həzrət Hüseyn (ə) yemək yediyi vaxt başı üzərində dayanmış kəniz əlindəki kasanı saldı. Kəniz dedi: "O kəslər ki, qəzəblərini udarlar.” Hüseyn (ə) buyurdu: "Səni bağışladım.” Kəniz dedi: "Allah xeyir əməl sahiblərini sevir.”(Əsrarur-təvhid”, 1-204 ) Hüseyn (ə) buyurdu: "Sən Allah yolunda azadsan.”

* * *

Allah-təala onlar haqqında buyurmuşdur: "Allah istəyir ki, hər növ çirkinliyi siz Əhli-beytdən uzaqlaşdırsın, sizi layiqincə paklasın.”("Əsrarur-təvhid”, 1-258 ) Bir gün Peyğəmbər (s) Əli (ə), Fatimə (s.ə.), Həsən və Hüseynlə bir kilimə bürünmüşdü. Cəbrail gəlib dedi: "Ya Məhəmməd! Mənə də icazə ver bu kilimə bürünüm, altı nəfər olaq.”("Ali-İmran”, 134 )

Peyğəmbər Əhli-beyti (ə) xüsusi bir paklığa malikdir. Onlardan bəzilərini yada salaq. Peyğəmbər ciyərparəsi, Mürtəza qəlbinin reyhanı, Zəhranın gözünün nuru Əbu Məhəmməd Həsən ibn Əli bu pak ailənin bir üzvüdür. Qədərilər qələbə çaldıqdan və mötəzililər qaçıb ətrafa səpələndikdən sonra Həsən Bəsri həzrət Həsənə belə bir məktub yazdı: "Allahın salamı olsun sənə, ey peyğəmbər nəvəsi, onun gözünün nuru! Allahın rəhmət və bərəkəti olsun sizə. Siz Bəni-haşim dəryalarda rəvan gəmilər, parlaq ulduzlarsınız. Sizə tabe olan nicat tapdı. Necə ki, Nuhun gəmisinə qalxanlar qurtuldu. Bizə bu məzhəb ixtilafları ilə bağlı məsləhətini ver. Bilək ki, Peyğəmbər (s) zürriyəsinin yolu nədir.” İmam məktuba belə bir cavab yazır: "Allah tərəfindən xeyir və şər təqdirinə iman gətirməyən kafirdir. Günahı Allaha həvalə edən isə azğındır. Qədərilər Allahın təqdirini inkar edir, cəbrilər günahlarını Allaha həvalə edirdilər. Demək bəndə azaddır. O, gücü həddində müvəffəqdir. Əsil din cəbr və qədər arasındadır.”

* * *

Bədəvi bir ərəb həzrətin qapısından keçirdi. O qapı ağzında əyləşmiş imamı təhqir etməyə başladı. İmam ayağa qalxıb dedi: "Ey ərəb! Əgər acsan çörək gətirsinlər, susuzsan su versinlər, axı sənə nə olub? İmam Həsən (ə) bir torba dinar gətizdirib ərəbə verdi və buyurdu: "Ey ərəb! Bağışla ki, bundan artığına gücümüz yoxdur.” İmamın bu rəftarını görən ərəb dedi: "Şəhadət verirəm ki, sən peyğəmbər balasısan. Mən sənin helmini yoxlamağa gəlmişdim. Alimlər demişdilər ki, nə təhqir, nə də tərif sizin halınızı dəyişməz.”

* * *

Həzrət Hüseyn ibn Əli ibn Əbi Talib (ə) Məhəmməd (s) ailəsinin çırağı, dövrünün seyidi, həqiqi övliyalardan olmuşdur. O bəla əhlinin qibləsi, Kərbəla çölünün şəhididir. Yekdil olaraq hamı bu fikirdədir ki, həzrət Hüseyn haqq zahir olanda baş əyər, haqq ayaq altına atılanda qılınc çəkərdi. Əziz canını Allah yolunda qurban verənədək toxtaqlıq tapmadı. Onun misilsiz məqamı ümmət arasında kimsəyə qaranlıq deyil.

* * *

Əbül Həsən Əli ibn Hüseyn peyğəmbər varisi, ümmətin çırağı, məzlum seyyid, məhrum imam olmuşdur. Dövrünün ən kəramətli və abid insanı kimi tanınmışdır. Bildirilir ki, Hüseyn ibn Əli övladları ilə birlikdə Kərbəlada qətlə yetirilərkən Zeynəlabidin (ə) xəstə yatırdı. Hüseyn onu Əli-Əsğər, yəni kiçik Əli çağırırdı. Yalın dəvələrdə Dəməşqə gətirildiyi vaxt ondan "sübhünüz necə oldu” deyə soruşdular. Dedi: "Qövmümüzün zülmündən sübhümüz Firon qövmünün zülmünə düçar olmuş Musa qövmünün sübhü kimi oldu. Onların övladlarını öldürdülər, hicablarını açdılar. İndi nə sübh bilirik, nə də gecə!”

* * *

Nəql edirlər ki, Hişam ibn Əbdül Məlik ibn Mərvan həccə gəlib Kəbə evini təvaf edirdi. Qara daşı öpmək istəsə də izdiham imkan vermədi. Minbərə çıxıb xütbə oxudu. Həmin vaxt həzrət Zeynəlabidin (ə) məscidə daxil olub təvafa başladı. Qara daşa yaxınlaşdığı vaxt ətrafdakılar ehtiram göstərərək kənara çəkildilər. Şam əhlindən olan bir kişi bu səhnəni görüb Hişama dedi: "Səni qara daşa yaxın buraxmadılar, amma bu cavan oğlanı görüb geri çəkildilər.” Hişam dedi: "Mən onu tanımıram.” Hişam sadəcə həzrəti ətrafdakılara tanıtdırmaq istəmədi. Həmin vaxt bir kənarda dayanmış şair Fərəzdəq dedi: "Mən onu tanıyıram.

Beləcə, Fərəzdəq həzrət Zeynəlabidini və peyğəmbər əhlini mədh etdi. Hişam qəzəbləndi və onun həbsini əmr etdi. Fərəzdəqi Məkkə ilə Mədinə arasındakı zindana saldılar. Hadisəni eşidən həzrət Fərəzdəqə on iki min dirhəm pul göndərdi və «bundan artığına gücümüz yox» söylədi. Fərəzdəq pulları geri qaytarıb dedi: "Ey peyğəmbər övladı mən pula xatir çox şer söyləmişəm, çoxu da yalan olub. Bu beytləri isə Allaha xatir, peyğəmbər və onun övladlarını sevdiyimdən söylədim.” Onun sözlərini həzrət Zeynəlabidinə (ə) çatdırdılar. İmam yenidən pulu Fərəzdəqə göndərib "biz verdiyimizi geri almırıq” söylədi.

Seyyid Heydər Amili öz irfani təfsirində yazır: "Bil ki, Quranın sirr və həqiqətləri Allaha məxsusdur, müqəddəs aləmdən müqəddəs canlara nazil olmuşdur. Allah buyurur: "Şübhəsiz, bu Quran dəyərlidir; hər növ təhrifdən hifz olunmuş kitabdadır; yalnız pakların ona əli çatar.”(Şərhi-tərif”, 1-199 )Demək, Quran yalnız pak qəlblərə nazil olur. Hər hansı bir günah "rics”, yəni çirkinlik sayılır. Ayədə oxuyuruq: "Çirkin qadınlar çirkin kişilərə, çirkin kişilər çirkin qadınlara, pak qadınlar pak kişilərə, pak kişilər pak qadınlara”.(Sədi Şrazi. ) Bu sayaq pak ruh, kamil zata yalnız peyğəmbərlər və tövhid əhlindən olan imamlar sahibdir. Bu səbəbdən də təkidlə bildiririk ki, elmə varanlar mütləq şəkildə peyğəmbərlər, onlardan sonra imamlar, daha sonra övliyalar və alimlərdir. Bu zümrəyə biganə qatıla bilməz. Quranda oxuyuruq: "Allah istəyir ki, hər növ pisliyi siz Əhli-beytdən uzaqlaşdırsın, sizi layiqincə paklandırsın.”("Vaqiə”, 77, 79 )

Bu ayədə Allah-təala Əhli-beytin (ə) günah və iataətsizlikdən paklığına işarə edir. Çünki günah və azğınlıq ən pis çirkinliklərdəndir. Allah onların paklığına şəhadət verdiyindən onların günah və azğınlıqdan uzaqlığı zəruri olur. Əks təqdirdə, Allahın buyuruğunda ziddiyyət yaranar. Amma sufi şeyxlərinin, Şeyx Əzəm Mühyiddin Ərəbinin sözləri bu mənadadır: ilahi sirlərlə tanışlıqda Əhli-beytə (ə) qapı açılmışdır. Ötən sözləri inkar edənlərə dəlillər göstəririk: Allahın təsdiq etdikləri barədə imam Sadiqdən (ə) nəql olunmuş hədisdə Peyğəmbər (s) buyurur: "Hər bir qövmün qulamı onların özündən olan bir fərddir.” Başqa bir rəvayətdə buyurulur: "Quran əhli elə Allahın öz əhlidir, onun xüsusi bəndələridir!” Quranda isə belə bəyan olunur: "Həqiqətən sənin bəndələrim üzərində heç bir hökmün yoxdur...”(Nur”, 26 ) Demək, öhdəsində bir bəndənin haqqı olan şəxs həmin haqq həddində əskik bəndədir. O həmin haqq həddində o birinə bəndə olduğundan xalis Allah bəndəsi sayılmır. Bu səbəbdən də xalqdan qırılan haqq yolu yolçuları özlərini haqlı sayırlar. Onlar xalqdan qaçır, heyvani xarakterlərdən uzaq dayanırlar. Onlar hər şeydən azad olmaq arzusundadırlar. Öz səyahətimdə belələri ilə çox rastlaşmışam...