 69-cu xütbə İmam əleyhis-salam mübarək başına qılınc vurulduğu gün (Hicrətin qırxıncı ili Ramazan ayının on doqquzu) gecə yarını keçdikdə (sübh açılarkən) buyurdu: (Əbdür-Rəhman ibn Mülcəm Muradinin vurduğu zərbə nəticəsində Ramazan ayının iyirmi biri gecənin əvvəlində o Həzrət vəfat etdi.) Oturmuşdum, məni yuxu basdı, Allahın Rəsulunu (səlləlahu əleyhi və alih) gördüm. Dedim ki; Ya Rəsulullah, sənin ümmətindən çoxlu əyrilik (itaətsizlik) və düşmənçilik gördüm. Buyurdu ki, onlara qarğış et. Mən də dedim: Pərvərdigara, onlardan daha yaxşı şəxslər mənə ver və onlara isə mənim əvəzimə ən pis şəxsi yetir. (O Həzrətin duası müstəcəb oldu. Həccac onlara hakim oldu və cürbəcür zülm və sitəm edərək onları zəlilliyə və bədbəxtliyə düçar etdi.) Seyyid Rəzi buyurur: O Həzrətin أَوَدِ kəlməsindən məqsədi اِعْوِجاج (əyrilik və nadürüstlük), لَدَدِ kəlməsindən məqsədi isə خِصام (düşmənçilik)dir və bu, çox fəsahətli kəlamlardandır. 70-ci xütbə İmam Əli əleyhis-salamın İraq camaatını pislədiyi kəlamlarındandır.(Бәсрә ҹамааты илә мүһарибәдән сонра Шам ҹамааты илә мүһарибә баш вердијиндән сизин шәһәриниздә галмаға мәҹбур олдум.)(Həzrət buyurdu:) Böyük Allaha şükr və sitayişdən və Həzrət Peyğəmbərə salamdan sonra, ey İraq camaatı! Siz hamiləliyi başa vurduqdan sonra uşağını salaraq, ölü doğan, əri ölən və dulluq müddəti uzun çəkən, (öldükdən sonra oğlu və əri olmadığına görə) tamamilə yad adamların, irsinə sahib çıxdığı hamilə qadın kimisiniz.(Гијамәтдә өз сөзләринин ҹәзасыны чәкәҹәк вә ја о Һәзрәтин вәфатындан сонра Бәни Үмәјјәнин онлара һаким кәсилмәсилә о бөјүк шәхсијјәтин ҝәләҹәкдән вердији бүтүн хәбәрләр ајдын олаҹаг. وَلَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِينٍ ҹүмләсини Гур’ани-Кәримин Сад сурәсинин 88-ҹи ајәсиндән игтибас бујурмушдур. ) Bilin ki, Allaha and olsun, mən öz ixtiyarımla sizə doğru gəlmədim (Mədinədən yola düşməyim, sizə tərəf gəlməyim və Kufədə qalmağım ürəyimcə deyildi). Ancaq (Cəməl döyüşündə Hicaz qoşunu kömək barədə əhdinə vəfa etmədiyinə görə, sizin qoşunu istədim. Buna görə də) naçar qalıb gəldim.(Ҝизлиндә әһд-пејманыны сындыраҹаг, әһдинә вәфасыз чыхаҹаг, беј’әтини күләк санараг позаҹагдыр. Бу ҹүмләни Мәрванын алчаглығыны ҝөстәрмәк үчүн бујурмушдур. Даһа сонра, ону мәзәммәт едәрәк сөзүнү давам етмишдир. )Mənə xəbər çatıb ki, siz (nifaqa və ikiüzlülüyünüzə görə) deyirsiniz: «Əli yalan deyir. Allah sizi həlak etsin! (Öz rəhmətini sizdən uzaq tutsun!) Kimə yalan danışıram? Allah barəsində yalan danışıram? Mən ki, ona ilk iman gətirən şəxsəm. Yoxsa onun Peyğəmbərinin adından yalan qoşuram? Mən ki, onu təsdiqləyən ilk şəxsəm. Allaha and olsun, belə (sizin dediyiniz kimi) deyil. Dediklərim doğru, sözlərim aydındır. Siz (bu sözləri Peyğəmbərdən öyrəndiyim) vaxtlar orada yox idiniz və (əgər olsaydınız belə) onu eşitməyə layiq deyildiniz (qeybin xəbərlərini başa düşmədiyinizə görə sizə gizli qalmışdır). Vay (mənim yalan danışdığımı söyləyənin) anasının halına! (Yəni, anası onun yasını tutsun. Çünki) pulsuz müamilə edirəm (umacaqsız və pulsuz hər şeyi öyrədirəm). Onun qabında bir şey olsa (bacarığı olsa), bundan sonra həqiqətən sözümün doğruluğunu başa düşəcək.(Дөрд рәис дедикдә оғланлары-сонралар хәлифә олан Әбдүлмәлик, Мисирин валиси олан Әбдүләзиз, Ираг валиси Бәшр вә Ҹәзирәнин валиси Мәһәммәд-нәзәрдә тутулур. Онлар да һијлә, мәкр вә ҹамааты аздырмагда аталарына тај идиләр. ) 71-ci xütbə İmam Əli əleyhis-salamın xalqa Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və alih) salavat və salam göndərməyi təlim etdiyi xütbələrindəndir. Allahım! Ey yerləri açıb-genişləndirən və göyləri yığıb-saxlayan! Ey bədbəxtliyi seçən ürəkləri, səadət və xoşbəxtliyi seçən qəlbləri yaradan! Özünün ən böyük salavat və salamlarını və ən çox bərəakətini ondan əvvəlki peyğəmbərlərə gələnləri (vəhy və risaləti) xətm edən, bağlı qalan yolları (bəşərin səadət və ucalıq yolunu) açan bəndən və elçin Məhəmməd üçün qərar ver. O, haqqı (din və şəriəti) haqla (əqli və elmi dəlillərlə) aşkarladı, batilin və nadürüstlüklərin (cahiliyyət dövrü fitnələrinin) coşub-daşmasının önünü kəsdi, (yolundan dönən və çıxanların), azğınlıqların hökmranlığını yox etdi. Vəzifəsinin ağırlığı onun öhdəsinə qoyulduqda, var gücü ilə dözdü, Sənin əmrinlə qalxdı (haqq olan dini, elm və maarifi camaata öyrətdi). İrəliyə keçmədən və geridə qalmadan, iradə və qərarında süstləşmədən Sənin razılığını qazanmağa (risalətin təbliğinə) tələsdi. Sənin vəhyini qorudu, əhd-peymanını saxladı və atəşi alovlandırana qədər (Allahı tanımaq elm və biliklərini xalq arasında yayana qədər) Sənin fərmanının icrasında israr etdi, əyri yolda (nadanlıq və fitnə yolunda) olanlara haqq yolu aşkar edib göstərdi. Fitnə və azğınlıqlara qərq olmuş ürəklər o Həzrətin vasitəsilə doğru yola yönəldilər. O böyük şəxs aydın nişanələri və şəriət hökmlərini ucaltdı. O, Sənin doğru əmrinin və Sənin elminin, sirlərinin xəzinəsidir. Qiyamət günündə (yaxşı və pis əməl sahiblərinə) Sənin tərəfindən şahiddir. Haqq yolu üçün peyğəmbər edilib, Sənin xalqa göndərilən rəsulun və elçindir. Allahım! Öz rəhmət və ehsan kölgəndə onun üçün geniş bir yer aç. Ona (haqq olan elmi və maarifi yaymaq yolunda çəkdiyi əziyyətlərin müqabilində) fəzl və kərəmindən yaxşı mükafat ver. Allahım, onun binasını əvvəlki qurucuların binasından (onun dinini sələfi olduğu peyğəmbərlərin dinindən) uca (zəfərli) et. Onun məqamını yanında əziz et, nurunu (haqq yolda yandırdığı çırağını bütün dünya əhalisinin ondan bəhrələnməsi üçün) tamamla. Onun risalətinin mükafatı olaraq şahidliyini qəbul edilən, sözlərini bəyənilən et ki, o, düz danışan və haqla batili bir-birindən ayıran idi. Allahım! Bizlərlə onu yaşayışı gözəl, nemətləri əbədi, istəkləri bəyənilən və yerinə yetirilən, çox asayişli, gözəl ərməğan və töhfələrlə istirahət məkanı olan yerdə qovuşdur. 72-ci xütbə İmam Əli əleyhis-salamın Bəsrədə Mərvan ibn Həkəm barədə buyurduğu kəlamlarındandır. Deyilənə görə, Mərvan ibn Həkəm «Cəməl» döyüşündə əsir düşdükdə İmam Həsən və İmam Hüseyn əleyhimas-salam vasitəsilə Əmirəl-möminin əleyhis-salamdan bağışlanmasını istəmişdir. Həmin iki böyük şəxs onun barəsində demişlər: «Ya Əmirəl-möminin, Mərvan sənə beyət edir». Həzrət onu azad edərək buyurmuşdur: Osman öldürüldükdən sonra o mənə beyət etmədimi? (Ondan sonra da «Cəməl» döyüşündə iştirak etdi.) Mənim onun beyətinə ehtiyacım yoxdur. Onun beyət üçün mənə əl uzatmağı (məkr, hiyləgərlik və əhdinə vəfasızlığı ilə məşhur olan) yəhudinin əl verməsi kimi bir şeydir. Öz əli ilə mənə beyət etsə də, hər an arxası ilə hiylə və məkr işlədəcəkdir.(Бәзиләринин дедијинә ҝөрә, дөрд рәис дедикдә һәр дөрдү сонрадан хәлифә сечилмиш Әбдүлмәлик ибн Мәрванын оғланлары Језид, Сүлејман, Вәлид вә Һүшам нәзәрдә тутулур. ) Agah olun, o, itin burnunu yalaması tək (çox qısa müddət) əmirlik və hakimlik edəcəkdir. (Mərvanın hakimiyyəti təxminən dörd ay on gün olmuşdur) O, dörd rəisin atasıdır.(Мән хәлифәлији она лајиг олмајан кимсәјә бурахырам ки, дүнјада бөјүклүк вә рәһбәрлик газанмаг нијјәтиндә олмадығымы билсинләр. Бу сөзләрим һөҹҹәтин тамам олмасы вә азғынлары доғру јола јөнәлтмәк үчүндүр. ) Çox çəkməz ki, camaat ondan və övladlarının əlindən qanlı-qadalı günlər (qətl-qarət, onların əlindən bir çox çətinliklər) görərlər.(Бәни-Үмәјјә сөзләримдә вә әмәлимдә нифаг, икиүзлүлүк олмадығына әмин олдуглары һалда, нәјә ҝөрә мәни иттиһам едиб дејирләр ки, Османын гәтлинин тәшкилатчысы мән олмушам, үздә бир иш ҝөрмәсәм дә, ҝизлиндә ҹамааты ону өлдүрмәјә вадар етмишәм. Онлар билмирләрми ки, мән сөз демәкдә вә әмәлдә һеч кимдән горхмурам? Әҝәр Османы өлдүрмәк истәсәјдим, буну ҝизлиндә етмәздим вә ашкарда онун гатилләринә јолдаш олардым. ) 73-cü xütbə İmam Əli əleyhis-salamın camaatın Osmana beyət etmək əzmində olduğu vaxt buyurduğu kəlamlarındandır. Siz bilirsiniz ki, xəlifəliyə mən hamıdan daha layiqli və hamıdan daha üstünəm. (Bununla belə, onu xəlifə seçirsiniz.) Allaha and olsun, müsəlmanların işləri nizam-intizamla davam edənədək (onların arasında fitnə-fəsad qopmayanadək) və başqasının xilafəti zamanında məndən başqasına zülm olunmayanadək xəlifəliyi (başqasına) buraxıram. (Öz haqqımı tələb etmir, ona göz yumuram.) Bu, (Haqq-təalanın məzlumlara əta etdiyi) əcr və savabı əldə etməyə, sizin vurğunu olduğunuz dünya malına, zinətinə (başçılıq və rəhbərliyə) rəğbətim olmadığına görədir.(Гур’ани-Кәримин Һуҹурат сурәсинин 12-ҹи ајәсиндә бујурулур: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ» Еј Аллаһа вә Пејғәмбәрә иман ҝәтирәнләр. Чох зәннә-ҝүмана гапылмајын. Шүбһәсиз ки, зәнләрин бәзиси ҝүнаһдыр. Бир-биринизин ејбини, сиррини арајыб-ахтармајын. Бир-биринизин гејбәтини етмәјин (јәни, башгасынын далынҹа данышмајын). Сиздән бириниз өз өлмүш гардашынын вә диндашынын әтини јемәјә разы олармы? Хејр. Бу сиздә икраһ һисси ојадар. Өлмүш гардашынызын әтини јемәкдән икраһ етдијиниз кими, онун гејбәтини етмәкдән дә чәкинин. Аллаһдан горхун, гејбәт етмисинизсә, төвбә един, Аллаһ ҝүнаһлары бағышлајан вә меһрибандыр. Әһзаб сурәсинин 58-ҹи ајәсиндә бујурулдуғу кими: «وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا» Мөмин кишиләри вә гадынлары инҹидилмәјә лајиг бир иш ҝөрмәдикләри һалда инҹидәнләр, шүбһәсиз ки, өз үзәрләринә бөһтан, ифтира вә ачыг-ајдын бир ҝүнаһ ҝөтүрмүшләр. ) |
