20 Səfər 1330

Allah səni salamat etsin, Ümmü-Sələmənin hədisinin Ayişənin hədisindən üstünlüyünü yalnız əvvəl dediklərinizlə kafi bilməyib, əksinə, sizin fikrinizcə zikr etmədiklərinizin etdiklərinizdən çox olduğunu vurğulamısınız. Allah sənə rəhmət etsin, onları da nə qədər var, zikr et və ondan bir şey azaltma. Çünki indi məqam istifadə, gör-götür vaxtıdır. Vəssalam.

"S”

22 Səfər 1330

Ümmü-Sələmənin qəlbi Qurani-əzim "nəss”inə əsasən "isğa”ya (haqdan sapma və ayrılma meyli) düçar və hikmətli Allah kitabında tövbəyə məmur olmamış, həmçinin bir ayə belə Peyğəmbərin hüzurunda onun təzahür və müxalifəti barəsində və ondan əlavə o Həzrətin vəsisinə (Əli (ə)) qarşı çıxdığına dəlalət edən bir ayə belə nazil olmamışdır. Elə bir iş görməmişdir ki, Allah ona görə özü başda olmaqla, Cəbrailı, "möminlərin salehi”ni və mələklərini Peyğəmbərin köməyinə göndərsin. Həmçinin Allah onu təlaqla və ondan da yaxşısını Peyğəmbərə (s) verməklə hədələməmiş, tənbih üçün Nuhun və Lutun arvadının aqibətini ona misal çəkməmiş, o qədər Allahın rəsuluna israr etməmişdir ki, Peyğəmbər halal olanı özünə haram etməyə məcbur olsun. Peyğəmbər heç vaxt çıxışlarında onun barəsində Ayişənin evinə işarə edərək "Burada fitnə var, burada fitnə var, buradan şeytanın buynuzu görünür” – deməmişdir. Tərbiyə və ədəb baxımından (Ayişə kimi) o yerə süqut etməyib ki, Peyğəmbər namaz qılarkən ayaqlarını onun qabağına uzatsın və səcdə yerindən Peyğəmbər onu zorla uzaqlaşdırandan sonra kənara çəkib, səcdədən qalxanda yenidən belə etsin.

Həmçinin onun (Ayişə) Osmana qarşı hay-küy qaldırması, hədələməsi, ona "nəsəl” (qoca köpək) adı qoyması və "Nəsəli öldürün, o kafir olub” – deməsi, qadağan olduğu halda evdən xaric olması halları Ümmü-Sələmədə heç vaxt görünməyib. Çünki Allah Peyğəmbərin xanımlarına onun vəfatından sonra evdə qalmaq əmrini vermişdi. "Əsgər” adlı dəvəyə minib səhranın eniş-yoxuşlarından keçməsi, və "Hövdəb” məntəqəsinin itlərinin ona həmlə etməsi əhvalatları da vardır ki, halbuki Peyğəmbər qabaqcadan ona o dəvəyə minməməyi və itlərin ona həmlə edəcəyi xəbərdarlığını bildirmişdi . Həmçinin Ümmü-Sələmə onun kimi İmamın əleyhinə təşkil olunmuş güclü qoşuna rəhbərlik etməmişdi.

Buna görə də Ayişənin "Peyğəmbər (s) sinəmə söykəndiyi halda dünyadan getdi” – sözü, onun bu sözü kimidir: "Sudanlılar məsciddə döyüş vəsaitləriylə, xəncər-qalxanla oyun nümayiş etdirirdilər. Peyğəmbər (s) mənə dedi: Baxmaq istəyirsənmi? Dedim: Bəli. O, məni çiyninə aldı. Peyğəmbər onları oyunu daha qızğın surətdə icra etməyə təhrik edirdi ki, mən ləzzət alım. Axırda mən yoruldum. Dedi: Bəsdirmi? Dedim: Bəli. Buyurdu: Get daha.” və ya "Peyğəmbər mənim yanıma daxil olduqda iki kəniz yanımda mahnı oxuyurdu (əcəbcə). Həzrət getdi ki, istirahət etsin. Bu vaxt Əbu Bəkr daxil oldu və məni incidərək bu əməldən çəkindirmək üçün dedi: Bu şeytan neyidir! Özü də Rəsulullahın hüzurunda? Peyğəmbər Əbu Bəkrə buyurdu: Onlarla işin olmasın.” və yaxud "Mən Peyğəmbərlə (s) qaçış müsabiqəsi keçirirdim ki, müsabiqəni uddum. Bir müddətdən sonra mən arıqlayanda yenə müsabiqə keçirdik. Bu dəfə o məni uddu və dedi: Bu dəfəki, o dəfənin əvəzidir.” və yaxud da "Mən qızlarla oynayırdım və rəfiqələrim də bir-bir gəldikcə, bizə qoşulurdu. Peyğəmbər özü də onları mənim evimə gətirərdi ki, birlikdə oynayaq.”, ya da ki, "Məndə yeddi xislət var ki, heç kimdə yoxdur (İmranın qızı Məryəmə verilənlərdən başqa). O yeddi xislət bunlardır: Mələk mənim şəklimdə nazil olub; Peyğəmbər (s) mənimlə bakirəliyimdə evlənib və onun məndən başqa ər görməmiş arvadı olmayıb; Rəsulullaha vəhy nazil olanda biz yorğan altında idik; mən zövcələrinin ən sevimlisi idim; Cəbrailı görmüşəm ki, onu məndən başqa Peyğəmbərin (s) arvadlarından heç biri görməyib; mənim evimdə ruhunu tapşırıb; məndən və mələkdən başqa heç kəs ondan muğayat olmağı öhdəsinə götürməyib.”

Bunlardan başqa bir sıra digər xüsusiyyətləri də özünə nisbət vermişdir ki, məncə, bu qədər kifayətdir. Amma, Ümmü-Sələmə isə özünə rəhbər və vəsisini isə imam kimi qəbul edərək fərqlənir. Ümmü-Sələmə düşüncəli, ağıllı, mətin inamlı və möhkəm iradəlidir. "Hüdeybiyyə” sülhünün gedişilə əlaqədar yürütdüyü fikri onun ağlının çoxluğuna, dəqiq düşüncəyə, yüksək zəkaya malik olduğunu göstərir. Allah ona rəhmət və bərəkətini göndərsin! Vəssalam.

"Ş”

23 Səfər 1330

Vəsiyyət əhdi və verdiyiniz aydın "nüsus”ların hamısı düzgün olduğu təqdirdə, ümmətin Əbu Bəkr Siddiqə beyəti icmasıhaqqında nə deyəcəksiniz? Bilirsiniz ki, ümmətin icması qəti surətdə höccətdir. Çünki, Rəsulallah buyurub: «لا تَجْتَمِعُ اُمَّتي عَلَي الْخَطاءِ » "Ümmətim xəta üzrə toplaşmazlar.” Həmçinin buyurub: «لا تَجْتَمِعُ اُمَّتي عَلَي ضَلالٍ » "Mənim ümmətim toplaşmış halda zəlalətə düşməzlər.” Bunları necə izah edirsiniz? Vəssalam.

"S”

28 Səfər 1330

Cavab veririk ki, dediyiniz Allah rəsulunun (s) "Mənim ümmətim xəta üzrə bir yerə toplaşmaz; zəlalət və nahaqdan toplanmazlar” – kəlamlarından yalnız bu ələ gəlir ki, hər bir işdə ümmətim məşvərət üzrə götür-qoy edəndə, nəhayət hamı onu təsdiq edəndə xəta etməz və haqqı tapdamazlar. Bu məna Peyğəmbərin (s) sünnəsindən də başa düşülür.

Amma ümmətin neçə nəfərinin şəxsi fikrinə əsasən, bir işin həyata keçməsi üçün ümmətin nüfuzlu, başa düşən və iş bilən adamlarını o işə məcbur etmələri, heç də onun düzgün və qanuni olduğuna dəlalət etməyəcək. Bildiyiniz kimi "beyəti-Səqifə” məşvərətlə həyata keçməyib. Əksinə, ikinci xəlifə, Əbu Übeydə və o ikisinə tərəfdar olan neçə nəfərin qiyamı və qəflətən ümmətin qabaqcıl və nüfuzlu adamlarını çıxılmaz vəziyyətə salmaqla iş-işdən keçmiş, İslam ümmətinin ictimai (habelə ətraf məntəqələrin) və dövrün böhranlı vəziyyəti də onlara kömək etmiş və nəhayət, istədiklərinə çatmışlar.

Əbu Bəkrin özü demişdir ki, ona beyət məşvərət və yekdil fikirlə baş tutmayıb. O, bu həqiqəti xilafətinin əvvəllərində camaatdan üzrxahlıq edərək etiraf edib: «اِنَّ بَيْعَتي كانَتْ فَلْتَةً وَقي الله شَرَّها وَ خَشِيتُ الْفِتْنَة» "Mənə beyət qəfildən və özü də yekdil fikirsiz baş tutub. Mən fitnədən qorxurdum, amma Allah onun şərini aradan götürdü.”

Ömər özü də xilafətin son cüməsində Peyğəmbərin (s) minbərində söylədiyi xütbəsində aşkar bu məsələyə şəhadət verdi və bu hadisə hər yana yayıldı. Buxari bu xütbəni öz "Səhih”ində kamil vermişdir ki, biz burada yalnız lazım olan hissəni zikr edirik: "Mənə xəbər çatıb ki, filankəs sizə demişdir: Allaha and olsun, əgər Ömər ölsə filankəsə beyət edəcəyik. Əbəda! Heç kəs belə qürrələnməsin və deməsin ki, Əbu Bəkrə də beyət qəfildən, məşvərətsiz oldu və nəhayət, baş da tutdu. Bəli, Əbu Bəkrə beyət o cür olub. Amma, Allah onun şərini uzaq etdi... (Muğayat olun,) kim birinə məşvərətsiz beyət etsə, (bilməlisiniz ki,) nə beyət edən, nə də beyət olunan kəs xalq tərəfindən seçkidən məhrum olacaq. Onlara beyət olunmamalıdır. Çünki, onlar öldürüləcək,çünki, onlar müsəlman icmasına qiymət qoymur və gərək cəmiyyətdən uzaqlaşdırılıb öldürülsünlər.” O, Ömərin sözlərinə bunu da əlavə etmişdir: "Bəli, Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra baş verən əhvalatlardan biri də bu idi ki, ənsar bizimlə müxalifətə qalxdı və hamı "Səqifə ibn Saidə”yə toplaşdı. Əli, Zübeyr və onlarla olan adamlar da bizimlə həmfikir olmadılar.” Sonra o, hadisənin gedişatındakı fikir ixtilafı, çəkişmələr və ora toplaşanların hay-küy qaldırma hallarını İslamda təfriqənin səbəbi kimi qiymətləndirmiş, Ömərin Əbu Bəkrlə beyətini də olduğu şəkildə vermişdir.

Xəbərlər, hədislər və tarixdən çox aydın istifadə olunur ki, hətta nübüvvətə mənsub Əhli-beyt və risalət sülaləsindən bir nəfər belə bu beyətdə iştirak etməmiş, əksinə, onların hamısı Əlinin evinə yığışmışdılar. Bu toplanışda Salman, Əbuzər, Miqdad, Əmmar, Zübeyr, Xüzeymə ibn Sabit, Səid ibn As Əməvi və bir çox başqaları da var idi ki, onların təxəllüfü (beyətdən boyun qaçırmaları) ilə icma necə tam və qanuni ola bilərdi? Bu müxaliflərin arasında bütün Ali-Məhəmməd (s) var idi. Onlar ki, ümmət üçün başın bədənə, həmçinin gözün üzə olan nisbətinə bənzəyirlər. Onlar ki, Peyğəmbərin (s) ağırlıq daşı (səqəleyn) və elminin hamilləri idilər. Onlar ki, Quranla bərabər idilər. Allahın səfirləri idilər. Onlar ki, ümmətin nicat gəmisi, onun "Hittə qapısı”, ümmətin pənah yeri və hidayət bayraqları idilər. Əvvəldə sübut olunduğu kimi, onların yüksək məqam və mövqelərinin dəlilə ehtiyacı yoxdur. Çünki vicdan bədihi olaraq bu həqiqətə şahiddir.

Buxari və Müslim öz "Səhih”lərində, və "sünən” və "əxbar” yazanlar Əlinin beyətə zidd olmasını yazmış, Fatimənin (ə) beyətdən 6 ay keçməsinə baxmayaraq xilafətin başçısı ilə sülh və barışıqda olmadığını demişlər. Amma 6 ay sonra İslam ümmətinin xeyir-məsləhətini, ağır şərait və mövqeyini nəzərə alaraq məcbur oldu ki, onunla sülh etsin. Bu haqda bir hədis də Ayişədəndir. Orada aydın deyib ki, Zəhra Əbu Bəkrdən küsdü və Peyğəmbərdən sonra onunla danışmadı. Əli onlarla sülh etməyə gələndə onlara dedi ki, haqqımı – xilafəti zor və istibdadla qəsb etdiniz. Bu hədisdən əsla məlum deyildir ki, onun barışığı onlarla sülh vaxtına təsadüf etmişdir. Əbu Bəkrə xitab edərək necə maraqlı və aydın məntiqlə buyurmuşdur:

«فَاِنْ كُنْتَ بِالْقُرْبي حَجَجْتَ خَصيمَهُم فَغَيْرُكَ اَوْلي بِالنَّبِيِّ وَ اَقْرَبُ» "Əgər sən (Peyğəmbərlə) qohumluğundan istifadə edib öz müxaliflərinə qarşı dəlil gətirirsənsə, başqaları ki Peyğəmbərə (s) səndən daha yaxındır.”

«وَ انْ كُنْتَ بِالشُّوري مَلَكْتَ اُمُورَهُم فَكَيْفَ بِهذا وَ الْمُشيرُونَ غُيَّبُ» "Və əgər məşvərətlə işin cilovunu ələ almısansa, bu necə şuradır, halbuki məşvərətə toplanmalı adamlar qaib idi!”

Abbas da Əbu Bəkrə (aralarında olan mübahisə zamanı) eynilə belə cavab vermişdi. İbn Abbas ona demişdi: "Əgər Allahın rəsulu ilə yaxınlığına görə xilafəti mənimsəmisənsə, bizim haqqımızı qəsb etmisən və əgər onun möminlərinin vasitəsiylə ələ gətirmisənsə, biz ki, möminlərin içərisində hamıdan irəli idik və əgər inanırsan ki, möminlərin istək və beyətinə görə xilafəti qəbul etməyi vacib bilibsən, bu isə düz deyildir. Çünki biz razı deyildik və imtina edirdik.”

Buna görə də, hansı icma Əbu Bəkrin xilafətini sübut edir? Peyğəmbərin əmisindən və əmioğlusu, vəlisi, qardaşı və Əhli-beytindən və ailəsindən sonra, (onlarsız) daha hansı icmadan danışmaq olar!? Vəssalam.

"Ş”

28 Səfər 1330

Sünnilər bunu inkar etmir və deyirlər ki, bəli, beyət məşvərət və yekdil fikirsiz, qəfildən və müzakirəsiz baş tutub. Bu məsələdə də şübhə etmirlər ki, "ənsar” müxalif idi və onlar Səd ibn Übeydənin ətrafına toplaşmış və Bəni-Haşim mühacir və ənsardan olan dostları ilə birlikdə razılaşmayıb İmamla birləşmişdilər. Amma deyirlər ki, nəhayət, sonda xilafət Əbu Bəkrin xeyrinə qurtardı və hamı razılaşdı ki, o, imam və rəhbər olsun. Beləliklə, o əvvəlki ixtilaf aradan götürüldü, o çəkişmə tam mənası ilə sona çatdı və hamı əl-ələ verib "Siddiq”ə xeyirxah arxa olaraq aşkar və gizli surətdə ona dayaq durdular. Müharibə edənlə müharibə, sülh istəyənlə sülh etdilər, onun əmrlərinə tabe və ona qarşı çıxmadılar. Beləcə, icma tamam oldu və xilafət quruldu. Artıq, onların təfriqədən sonra söz birliyinə, nifrət və ixtilafdan sonra qəlblərinin ülfətinə görə Allaha şükür edirik! Vəssalam.

"S”