Bu haqda bir kitab yazmaq fikri çox-çox əvvəldən yaranmış və uzun bir keçmişi vardır. Bu fikir lap cavanlıq dövrünün əvvəlinə qayıdır ki, buludlar arasındakı şimşək kimi parlayıb, qanımı cuşa gətirdi. Həmişə diqqətimi bu yola yönəltmişdim ki, müsəlmanların arasında mövcud şər və pisliyin kökünü kəsim, həyata yeni nəzərlə baxaraq, bu pərdəni onların gözü qarşısından çəkim ki, riayəti hamıya vacib olan əsl dinə qayıtsınlar, sonra hamı Allahın ipindən yapışaraq, haqqın bayrağı altında elm və əməl səmtinə tələssin və din qardaşları bir-birinə dayaq olsunlar...” BİRİNCİ MƏKTUB 6 Zilqədə 1329 1. Salam və dua. 2. Mübahisəyə icazə. 1. Böyük alim (əllamə) Əbdül-Hüseyn Şərəfüddin Musəviyə salam və Allahın rəhmət və bərəkəti olsun! Mən bundan əvvəl heç vaxt şiələrin vəziyyəti və mötəqid olduqları inanclarına dair məlumat əldə etmək fikrinə düşməmiş, adət-ənənələrinə də bələd olmamışam. Çünki xüsusi məclislərində olmamış, ölkələrində yaşamamışam. Amma çox istəyirdim ki, onların alimləri ilə mübahisədə iştirak edim, fikirləri, axtarışları və istəkləri haqda dərindən bəhs etmək üçün onların arasında olum. Tale mənə sənin dərya tək varlığını aşkar etdikdən sonra, dodaqlarımı elminin sərin suyu ilə islatdı. Allah bu ləzzətli su ilə xəstəliyimi sağaltdı, yanğımı söndürdü. Cəddin Mustafanın (s) "elm şəhəri”nə və onun qapısı atan Mürtəzaya (ə) and olsun ki, mən sənin ləzzətli çeşmənin yanğısöndürən şərbətindən daha ləzzətli başqa bir şərbət tapmadım. Mən siz şiələr barəsində eşitmişdim ki, guya siz sünni qardaşlarınızdan uzaqlaşır, onlardan yan gəzir, təkliyə qapanmaqla guşənişinliyə üstünlük verirsiniz və s. Amma mən səni üzügülər, mübahisədə dəqiq, bəhs vaxtı həvəslə fikir yürüdən, sözdə lətif və mehriban, mücadilə (mübahisə) vaxtı qüdrətli, məclis qayda-qanunlarına riayət edən və təqdirə layiq bir insan kimi gördüm. Deməli, şiə məzhəbinə qulluq edənlər xoşsöhbət olur və onlarla oturmaq hər bir ədibin arzusudur. 2. Mən indi sizin elm dəryanızın ucsuz-bucaqsız sahilində dayanıb, özümü onun dalğalarına vurmaqla oradan qiymətli incilər əldə etməyə icazə istəyirəm. Əgər icazə verirsinizsə, uzun müddət sinəmdə qövr edən çətin və dolaşıq məsələlərdən başlayaq. Düzdür, ixtiyar sizindir, lakin mən mübahisədə səhvlərdən başlamayacaq və eyib axtarmaq fikrində də deyiləm –mən nə tənə vuranam, nə də onu camaat arasında yaymaq istəyirəm– sadəcə itmiş bir şeyi axtarıram, yalnız həqiqəti tapmaq üçün bəhs edirəm. Əgər həqiqət aşkar olsa, onun ardınca getmək zəruridir, əks-təqdirdə, şairin dediyinə əməl etməliyik: "Biz, özümüzünkünü bəyənirik, siz də özünüzünkünü, halbuki (həqiqət bir olduğu halda) fikirlərimiz müxtəlifdir.” İcazə verin, iki mübahisəli məsələni müzakirə edək: 1. Dində (həm üsul, həm də füruda) imamətin yeri və sübutu (yəni, məzhəb məsələlərində kimə müraciət edilməlidir). 2. Ümumi surətdə qeyd olunan imamət və müsəlmanlara rəhbərlik – yəni, Peyğəmbərin (s) xilafəti. Mən açıq imza əvəzinə məktubumun sonunda ixtisarla "S” hərfini yazıram, siz də "Ş” hərfini yazın. Lazım olan ehtiramı gözləməkdə buraxdığım hər cür səhv üçün əvvəlcədən bağışlanmağımı ümid edərək üzr istəyirəm. "S” 6 Zilqədə 1329 1. Dua və salama cavab. 2. Mübahisəyə icazə. 1. Bizim mövlamız Şeyxül-İslama salam və Allahın rəhmət və bərəkəti olsun! Məhəbbətlə dolu məktubunuz mənə çatdı, göstərdiyiniz lütf və mərhəmətə görə təşəkkür etməkdə dilim acizdir. Uzun illər keçsə də, bəzi vacib öhdəlikləri yerinə yetirmək mümkün deyildir. Arzu və məqsədlərini mənə açdın, halbuki sən özün ümid gözləyənlərin qibləsi, pənah gətirənlərə nicat verənsən. Mən Suriyadan arzu atına minib, uzun məsafələrdən keçərək sənin elmindən bəhrələnmək, fəzilət yağışında islanmaq üçün qapına gəlmişəm və tezliklə, Allahın qoysa, arzu dolu ümidlə qayıdacağam. 2. Məndən mübahisə üçün icazə istəmisən. Mən bu icazəni sənə verdim, halbuki əmr və sahibi-ixtiyarsınız. İstədiyin şeyi soruş, nə istəyirsən de, fəzl, üstünlük, ədalətli qəzavət, haqqı batildən ayıran söz sənindir. Təşəkkür edirəm. "Ş” |