 HƏZRƏT ABBAS (əleyhis-salam) DÖYÜŞ MEYDANINDAMübarizə bayrağını çiyninə götürən axırıncı kəs İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın qardaşları idi, nəhayət onlardan təkcə Həzrət Abbas (əleyhis-salam) qaldı. O, ucaboylu, göyçək bir kişi idi, ata minəndə ayaqları yerə çatırdı. Onun künyəsi Əbülfəzl, ləqəbləri Səqqa, Qəməri bəni Haşim idi və Kərbəlanın bayraqdarı hesab olunurdu. Qəməri bəni-Haşim şücaət nümunəsi, həmlə və döyüş aslanı idi. Onun heybətliliyi, qorxmazlığı surətindən görünürdü. Həzrət Abbas uşaqların susuzluqdan etdikləri nalələri eşidəndə, İmam (əleyhis-salam)-ın düşmənin dərya kimi ordusu arasında tək qaldığını görəndə səbir kasası doldu, yaralı bir aslan kimi irəli atıldı, Həzrətin qarşısında durub meydana getmək üçün izn istədi. Seyyidüş-şühəda onun şəhadət bağına pərvaz etmək istədiyini görəndə, izn verdi, buyurdu: "Sən mənim bayraqdarımsan, lakin bu uşaqlar üçüün bir az su tap.” Həzrət Abbas (əleyhis-salam) su məşkini əlinə aldı, ata minib Fərata tərəf yola düşdü. O, bu böyük qoşundan heç də qorxmurdu. Suyun yanındakı mühafizəçiləri dağıtdı, suya qədəm qoydu, suyun sərinliyini hiss etdi və ovcunu su ilə doldurub içmək istəyəndə, İmam (əleyhis-salam)-ın susuzluğunu gözləri önündə canlandırdı. Özünə vacib etdi ki, suyu ovcundan yerə töksün; səy etdi ki, tez bir zamanda suyu susuzluqdan ciyərləri yanan, dodaqları quruyan uşaqlara çatdırsın. Bunu görən düşmən ona həmlə etdi, amma o, qılınc zərbələri ilə düşməni yolun üstündən qovurdu. Bu vaxt Yəzid ibni Rəqa Cühəni Hükeym ibni Nofəlin köməyi ilə Əbülfəzl (əleyhis-salam)-ın yolu üstündə pusqu qurdu, gözlənilmədən ona həmlə edib sağ qolunu vurdular. Əbülfəzl (əleyhis-salam) qılıncı sol əlinə alıb yenidən döyüşə girişdi, buyurdu: "And ona Allaha, sağ qolumu vursanız da, yenə də sizdən əl çəkmərəm; öz dinimi, həqiqətən yəqinə çatmış İmamımı, doğruçu və əmin Peyğəmbərin nəvəsini himayə edəcəyəm.” Bu vaxt Hükeym ibni Tüfeyl xurma ağacının arxasında pusquda idi, yerindən atılıb Əbülfəzl (əleyhis-salam)-ın sol qolunu da qılıncla vurdu. Həzrət bayrağı və su məşgini sinəsinə yapışdırdı. Düşmən ona hücum etdi, yağış kimi yağdırdılan oxlar o Həzrətin kürəyinə sancılırdı. Bu vaxt bir ox su məginə, bir ox isə mübarək sinəsinə sancıldı« bir ox isə sağ gözünə. Sonra nəmərdlərdən biri həmlə edib əmudla onun mübarək başına vurdu, başını qana qəltan etdi« Daha tab gətirə bilməyib uca səslə fəryad etdi :”Məndən sənə salam olsun, ya Əba Əbdillah.”[614] Seyyidüş-şühəda (əleyhis-salam) qardaşının səsini eşidəndə, şahin kimi başının üstünü aldı, buyurdu: "İndi belim sındı, çarəm azaldı, düşmənim mənə şəmatət etməyə başladı" Sonra sınıq qəlb, qəm-qüssə qonmuş üz, göz yaşı dolmuş gözlə xeymələrə qayıtdı[615] Öpərik bu təşti cami, edərik fəğan Əbülfəz (2) İki qolların su üstə, qələm oldu can Əbülfəz (2) *** Sənin ol müqəddəs adın, yazılıbdı təşti-camə Edirik Hüseyn əzasın, adüvə biz ya Əbülfəz Nə qədər cahanda su var, tapacaq bu qəm idamə Su görəndə əhli-aləm, deyəcəkdi can Əbülfəz! *** Eliyir adın gələndə, sənə kainati təzim O məzarüvə həmişə, eyliyir Fərati təzim Sənə həşr olunca eylər, hamı paki zati təzim Aduva həmişə təzim, eyləyir cahan Əbülfəz *** Bu məqamü-şənivi yox, eliyən cahanda inkar Eyliyir vüsuli-izzət, qapuva dəxil olanlar Sənə dərdini həmişə, eyliyən ürəkdə izhar O nəhani-dərdə dərman, olacaq əyan Əbülfəz *** Necə yanmıyaq bu qəmdən, necə gəlmiyək fəğanə Necə xuni-qəlbi gözdən üzə etmiyək rəvanə Boyanıb sənin su məşgin, su yolunda ləxtə qanə Su görəndə seyli-əşgi, edirik rəvan Əbülfəz *** Yetişəndə başın üstə, şəhi teşnə gördü nagəh Səni torpağa yıxıblar, sitəmilə qövmi gümrah Başın üstə açdı başın, dedi vay vəzirim ol şah Başuvi alıb diz üstə, şəhi insü-can Əbülfəz *** Dedi dur ayağə qoyma, məni bi kömək bu çöldə Gülür əşqiya görəndə, məni beylə tək bu çöldə Ürəyim yanır əlin yox, verək əl-ələ bu çöldə Eliyir bu qəmli ahın, məni bağrı qan Əbülfəz *** Sənin adın ilə "Nasir” dilini edibdi mənus[616] Onu daimən bəladən, eləyən adını məhrus[617] Budur arizusi dildə, ola bir də asitan bus[618] Öpə pak dərgəhindən, ala tazə can Əbülfəz
BƏHRİ-TƏVİL Səhmi-səlatilə Əbülfəzli çün Ləşgəri ədayə nəmayan olub Heydəri-Səftər kimi şəmşirini Vurdu qoşun əhli-hərasan olub *** Ərşeyi-zin üstə tutubdur qərar Ba vüqar qabizül-ərvah kimi zülfüqar, Səfləri ta ki elədi tarü-mar Ahü-zar etdilə çox ləşgəri bi nəngü-ar Səxt olub ol qövmə o dəm karizar[619] Ba hezar[620] zəhmət ediblər fərar Ta ki qoşun əhlinə qalib olub *** Toz tutub hər bir tərəfi ol zaman Kərbü-bəladə elə tufan olub Girdü-qübar içrə uzun əlləri, ləşgəri Vəhşətə salmış tutulub dilləri Heydəri-Kərrar kimi ləşgərə, səflərə Həmlə edib nəzmü-nizamın pozub *** Təblü-dəhəl sövtü[621] tutub göyləri, yerləri Gətirdi təmami-məlaikləri Yadə salıb şiri-xuda Heydəri, Xeybəri Lərzəyə salmışdı hamı ləşgəri Olmayacaq sağ qutaran cəngidən Ləşgəri-ədalərə elan olub *** Səfheyi-meydanə olubdur rəvan Ləxtə qan oldu qiyamət əyan Səslədilər nuri Əli, əl-əman, bir zaman Rəhm elə bu ləşgərə şiri-jiyan Etdilər Səd oğluna axər bəyan, şamiyan Qalmadı ləşgərdə can Çarə elə ləşgərə can verməyə Kufəvü-Şam əhli şitaban[622] olub *** Keçmədi ol qədri ki əfsus ola, ba cəfa Yarə vurub cisminə qövmi-dəğa Bu sözü guya deyib ol ba vəfa, ya əxa Dərk elə Əbbasuvi ey binəva Qardaşuvin peykərinə gör necə Ox düzülüb misli-gülüstan olub *** Qaldılar heyran hamı ol qeyrətə, himmətə Yetmədi axər əcəba niyyətə Aləmiyan əhli düşüb heyrətə, möhnətə Ağladı qan cümlə bu keyfiyyətə Ver gələ tövfiqi Xuda rəhmətə, zəhmətə Salma bu dünyadə yetir şövkətə Çün bu sözün yazmağın Rəhmət əmuzadeyi nalan olub
İMAM HÜSEYN (əleyhis-salam) VƏ ƏBÜLFƏZLİN DEYİŞMƏSİ Əbbasım, qardaşım, qəm günü yoldaşım (2) Aç qanlı gözün, sənə var sözüm (2) Bu ağır qəmə, mən necə dözüm?! (2) *** Ya Əbbas, al nəfəs, sən səyimə ver səs Bu halətindən, qaldım nigaran Gəl etmə məni, hali pərişan *** Cəngdə çox döyüşdün, artıq haldan düşdün Zalimlər səni, edibdir xəstə Qoyubsan başın, isti qum üstə *** Canım qurban sənə, bir nəzər et mənə Nə olub sənə, ey nuri Xuda Gül ləblərindən çıxmayır səda *** Gəl məni qoyma tək, dur ayağa gedək Axı bu çöldə, tənha qalmışam Mən də sənin tək, yaralanmışam *** Sinən üstə başım, hey axır göz yaşım Əlimdən gedir, əziz qardaşım Tənha sən idin, mənim qardaşım *** Qandır əl-ayağın, quruyub dodağın Bu isti yerdə, susuz qalmısan Su görməyən gül, kimi solmusan *** Aç gözün bir təhər, bax gör olur nələr Bağda ağlayır, güllər çiçəklər Səni görməyə, gəlib mələklər *** Ey Əbbas Hüseynəm, yanuva gəlmişəm Heç olmasa de, sən ürək sözün Nə olub qardaş, gülməyir gözün *** Ey yarü-yavərim, sənsən balü-pərim (2) Yatma qumlar üstə, qolsuz sərləşgərim Qəlbim döyünür, qardaş dur gedək Düşmən sevinir, qardaş dur gedək Əbbas, Əbbas, Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən (2) *** Qardaş yandı evim, sənsən arxam elim Səni bu halidə, görcək sındı belim Əşgivi qanə, qatma Əbülfəz Düşmən çalır əl, yatma Əbülfəz Əbbas, Əbbas Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən *** Sən nə ba vəfasan,[623] dərdə mübtəlasan Tez gəl sən yoluvi, gözləyir ulduzlar Ay batsa batar, göydə ulduzlar Yoluvi gözlür, xeymədə qızlar Əbbas, Əbbas Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən *** Ey qəmər təl”tim, izzətim şövkətim Belimin qüvvəsi, dizimin taqəti Yıxdı evimi, Ali-üməyyə Əsir olacaq, Şimrə Ruqəyyə Əbbas, Əbbas Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən
CAVAB Sərvərim, rəhbərim, istəkli dilbərim Oxlanıb su məşgim, kəsilib əllərim Aparma məni, balalar gözlər Nazlı qızların, özün öldürər Əbbas, Əbbas Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən *** Ey şəhi-din hamiye-Quran Hüseyn Qardaşuvi yıxdılar atdan Hüseyn Ey şəhi-aləmeyn, dadə gəl ya Hüseyn Amandı qardaş, amandı qardaş Yaralıyam mən, vəfalıyam mən *** Seyyidi sərləşgəri təthir elə[624] Nokərivə lütfüvü təcdid elə[625] Əldə ölən şirivi bir did elə[626] Ey pənahım mənim, dadixahim mənim Amandı qardaş, amandı qardaş Yaralıyam mən, vəfalıyam mən *** Dövrədə qollar sınıb ey naxuda[627] Bəhri-qəmə qutəvərəm bərməla[628] Yerdə üzüm, yolda gözüm gəl şəha Ey şəhi tacidar, ver mənə iftixar Amandı qardaş, amandı qardaş Yaralıyam mən, vəfalıyam mən
FARSCA MƏRSİYƏ Mən qole qolzare Əliyyi Mürtəzayəm (2) Hafizi pərçəmi xunini kərbəlayəm Mənəm ya əyyühənnas, Babül-həvaic Əbbas *** Kocayi, bebini madərəm Ümmül-Bənin Əbbasət oftade əz səri zin bər zəmin Rahi məra bebəstənd, Fərqi məra şekəstənd *** Bəradər Hüseyn can biya suyi Əlqəme Aməde əz cenan madəriman Fatime Mən aşiqi to həstəm, Coda şode do dəstəm *** Ey bəradər bebin, çe aməde bər sərəm Əşko xun ayəd əz du dideqani sərəm Mən aşiqi to həstəm, Coda şode do dəstəm *** Başəd in axirin arizuye hizbullah Busəm şeş guşeye qəbri Əba Əbdillah Ey Yusifi Fatime, Hüseyn Hüseyn Hüseyn can İmam Səccad (əleyhis-salam) buyurdu: –Allah rəhmət etsin əmim Abbasa, canfəşanlıq etdi, igidlik göstərdi və canını öz qardaşına qurban etdi, nəhayət qollarını qılıncla vurdular. Sonra Allah onun qollarını əvəzində ona iki qanad kəramət etdi, o qanadlarla məlaikələrlə birlikdə behiştdə pərvaz edir. Necə ki, Allah Cəfəri Təyyara iki qanad vermişdi. Həqiqətən Abbas (əleyhis-salam)-ın Allah yanında elə böyük mənzifləti vardır ki, bütün şəhidlər qiyamət günü o məqamı arzu edəcəklər. Tarix yazanlar qeyd etmişlər ki, İmam Hüseyn (əleyhis-salam) döyüş meydanından kənarda bir xeymə qurmuşdu və səhabədən, Əhli-beytdən olan şəhidləri oraya aparırdı, hər şəhidi ora gətirəndə buyururdu: "Bu cür ölüm Peyğəmbərlərin və onların övladlarının ölümü kimidir.”[629] Təkcə qardaşı Abbası atdan düşdüyü yerdə, Fəratın yaxınlığında qoymuşdu ki, şərif qəbri də elə oradadır. Bunun bir sirri vardırsa, bu sirr bəsirətli inanlara gizli deyil: Qəməri-Bəni Haşimin məzarının ayrı olmasının səbəbi budur ki, ziyarətçöilər onu ziyarət etməyə tələssinlər, hacətləri olanlar ora pənah aparsınlar və onun kəramətlərini görməklə ümmət onun Allah yanında olan qədir-qiymətini, məqam və mənzilətini dərk etsinlər. Burada Allahın vəlisi, höccəti istəmişdir ki, Əbülfəzl (əleyhis-salam)-ın zahiri məqlam-mənziləti elə onun mənəvi və axirət məqamı səviyyəsində olsun. Və əgər İmam Hüseyn (əleyhis-salam) onu sair şəhidlər kimi müqəddəs evə (öz hərəminin yanına) aparsaydı, bu parlaq ulduz İmam (əleyhis-salam)-ın günəş nurlu vücudunun nurunda qərq olacaqdı.
DÜŞDÜ ƏBÜLFƏZLİN ADI DİLLƏRƏ Düşdü Əbülfəzlin adı dillərə (2) Şiə fəda ol kəsilən əllərə (2) Ey Əhli-beytə, səqqa Əbülfəzl Babül-həvaic, mövla Əbülfəzl *** Ey adı səqqa özü ətşan ağa Kani-kərəm mənbəyi-ehsan ağa Parçalanan başuvə qurban ağa Dəryayi-fəzlin, məna Əbülfəz *** Ey atası Heydərə nuri-bəsər Can ağa eşqindən ürəklər əsər Dərdi olan adüvə qurban kəsər Eylə muradın, bərca Əbülfəz *** Ey geyən eşqilə vəfa caməsin[630] Haq bəyənən iydəvü-bərnaməsin[631] Parçaladın düşmən amannaməsin Etdin Yezidi, rüsva Əbülfəz *** Qoyma ürəklər qəm odunda yana Lütf eliyib baxsan Azərbaycana Məkkədə şiələr boyandı qana Yorğundu şiə, can ya Əbülfəz *** Səndən ağa lütfü-əta istərik Ruhə səfa dərdə dəva istərik Təzkireyi Kərbübəlan[632] istərik Eylə bəratın imza Əbülfəz
ƏRƏBCƏ MƏRSİYƏ (HƏZRƏT ƏBÜLFƏZLİN MEYDANDA YARALANDIĞI ZAMAN DEDİYİ RƏCƏZ) (Həzrət Əbəlfəzlin oxuduğu rəcəz) Əqsəmtu billahil-əəzzil-əzəm Və bil-hücuni sadiqən və zəmzəm Və bil-hətimi vəl-fənəl-mühərrəm Lə nəxzibənnəl-yövmə cismi bidəm Dunəl-Hüseyni zil-fəxaril-əqdəm İmamu-əhlil-fəzli vət-təkərrüm La əhrəbul-məvtə izil-məvtu zəqa Hətta uvazi fil-məsaliti ləqa Nəfsi libnil-Mustəfat-tuhri vəfa İnni ənəl-Əbbasu uğdu bis-səqqa Və la əxafuş-şərrə yəvməl-multəqa Vəllahi in qətətümu yəmini İnni uhami əbədən ən dini Və ən İmamin sadiqil-yəqini Nəclin-nəbiyyit-tahiril-əmini Ya nəfsi, la təxşəy minəl-kuffari! Və əbşiri birəhmətil-Cəbbari Ma ən-nəbiyyis-seyyidil muxtari Qəd qətəu bi bəğyihim yəsari Fə əslihim ya Rəbbi hərrən-nari
614.Balıq 615."Təzəllümüz-Zəhra, səh.120 616.Kibriti-əhmər 1-ci cibd, səh.159 617.Üns tutulmuş 618.Hifz 619.Qapısını, astanasını öpmək 620.Döyüş 621.Min 622.Tibil, şeypur səsi 623.Tələsən 624.Vəfalısan 625.Pakla 626.Təzələ 627.Gör 628.Gəmiçi 629.Büsbütün qəm-qüssəyə batmışam 630."Biharül-ənvar”, 10-cu cild. 631.Paltarın 632.Allahın bəyəndiyi işlər
| 
