Hadi davam etdi: Döyüş vasitələrin azdır. Ailəni görməyə get. Ola bilsin ki, sənin xatirinə bir xeyir iş gördülər və bu müsafirətdə müdafiə vasitələrin artdı.

Dedim: Mən onlardan məyus olmuşam, çünki onlar özlərindən başqa bir şeyi düşünə bilmirlər. Qısası, dirilər ölüləri tez unudurlar, onlardan qəlbləri soyuyur. Ötən həftə hələ məni unutmamışdılar. Əməllərinin niyyəti özləri üçün olsa da, mənim adıma işlər görürdülər. İndi adım da yadlarından çıxıb, onlara heç bir ümidim yoxdur.

Dedi: Hər nə olur-olsun, tez dur yola düş. Çünki Peyğəmbər (s.ə.v.v) buyurub: "Yaxşılıq və xeyir işlərlə ölülərinizi yada salın.”

Çox vaxt getməyinlə xatırlanarsan. Ümid var ki, Allah sənin getməyini, onların səni yada salmaları üçün səbəb salsın. Onlardan ümidini üzmüsənsə də, Allahdan ümidini üzməməlisən.

Yaxşı deyiblər: döyməsən qapı arxasından səs gəlməz axı. Bu atalar sözü ona işarə edir ki, hər kəs dözümlə, möhkəm dayanarsa, öz məqsədinə çatar. "Allahın rəhmətindən naümid olmayın. Allah bütün günahları bağışlayandır.”("Zümər" surəsi, ayə 53.)

Ailəmlə görüşə getdim. Gördüm mənim vaxtımda olan vəziyyət əksinə olub. Nə evdən bayıra çıxırlar, nə də kimsə onları yada salır. Güzəranları pisləşib, uşaqlar pərişan olublar. Onların halına qəlbim ağrıdı və dua etdim ki, Xudaya, onlara və mənə rəhm et. Ailəm də asudə zamanlarını yada salıb, mənə rəhmət oxudular. Hadinin yanına qayıtdım.

Qəsrin qabağında daş-qaşla bəzədilmiş, qızıl yüyən-yəhərli bir at dayanmışdı. Hadidən soruşdum ki, bu at kimindir?

Gülümsünüb, dedi: Ailən sənin üçün göndərib. Bu, göndərilən rəhmətdir ki, at surətinə düşüb. Bu mənzillərdə, xüsusilə piyada getməyin məşəqqətli olduğu birinci mənzildə atla, süvari getmək çox yaxşıdır. Sənin də öz ailən haqqındakı duan qəbul olundu. Bundan sonra onlar rifah və asayişdə yaşayacaqlar. Görürsənmi, sənin getməyin hamı üçün xeyirli oldu. İnsanlar qəflət dünyasında çox vaxt bir-birləri ilə əlaqə saxlamağın üstünlüklərindən xəbərsiz olurlar. Ona görə də Peyğəmbər (s.ə.v.v) bu mövzuda təkid edib, buyurmuşdur: "Üç gün keçə və bir-birlərinin halını soruşmasalar, onların arasında iman qardaşlığı telləri qırılar.”

Bir hücrəyə daxil olduq. Çöhrəsinin nuru hücrəni işıqlandırmış, göz oxşayan bir huriyyə taxt üstə oturmuşdu.

Hadi dedi: Bu sənə əqd olunmuşdur. Bu gecə Vadiyüs-səlamdan sənin üçün gəlmişdir.

Hadi hücrədən çıxdı. Mən huriyyəyə yaxınlaşdım. O, ehtiram göstərib, ayağa qalxdı, əlimi öpdü.

Yanaşı əyləşdik. Dedim: Öz əsl-nəcabətini söylə və mənə necə əqd olunduğunu bəyan et.

Dedi: Cavanlıq vaxtı bir mədrəsədə cümə axşamı bir qadınla mütə etməyin (müvəqqəti evlənməyin) yadına gəlirmi?

Dedim: Bəli.

Dedi: Mənim xilqətim sənin qüsl suyunun damlalarındandır. Mən o qətrədən yaranmışların, bəlkə də üçüncü nüsxəsiyəm.

Dedim: Mən sizin danışığınızdan, şirindilliliyinizdən ləzzət alsam da, istilahatınızla tanış deyiləm. Fikrinizi izah edin.

Naz-qəmzəylə başını aşağı salıb, gülümsündü. İnci dişlərinin nurundan qəsrlər işıqlandı.

Dedi: Mən o qüslün damlalarından yaranmışam. Qalanları əbədi behiştdədirlər və çoxdurlar. O qədər camallı, kamallıdılar ki, onlara baxmağa gözünüzdə tab yoxdur. Yalnız oraya çatanda mümkün olar. Vadiyüs-səlamda onların (huriyyələrin) əbədi behişt nurundan olan şüasından huriyyələr inikas olur ki, hazırda onların camalını görməyə dözümünüz yoxdur. Mən ki, hazırda sizin xidmətinizdəyəm, onların camalının əksi, vücudlarının kiçilmiş mərtəbəsiyəm.

Dedim: İndillahın (Allaha yaxın məqamın) bütün bu xüsusi mərtəbə və məhbubluğunun mütə əməlinin hansı cəhətinə görə olduğunu bilirsənmi?

Dedi: Bu əməlin əsaslı xeyirləri vardır. Daimi izdivacın hüququnu ödəməyə hər adamın gücü çatmır. Əgər belə bir hökm olmasaydı, çoxları zina edər, xeyli fəsadlar törənərdi. Necə ki, Həzrət Əli (ə) buyurdu: "Əgər Ömər mütə əqdini qadağan etməsəydi, həqiqi zalımlardan, bədbəxtlərdən savayı kimsə zina etməzdi.” Bundan əlavə, bu işdə imanın iki əsası qorunmuşdur: biri təvəlla-Allah dostuyla dostluq, digəri təbərra-Allah düşməniylə düşmənlik. Əli və onun övladlarının vilayəti, düşmənlərdən bəraət (bizarlıq, nifrət) olmadan, hətta səqəleyn ibadətinə malik olanlar, gecələr oyaq qalıb, gündüzlər oruc tutanlar da qurtuluş üzü görməyəcəkdir. Necə ki, bu məzmunda qüdsi hədislərdə Həzrət Haqq buyurmuşdur və sən məndən də yaxşı bilirsən.

Dedim: Siz hansı mədrəsədə təhsil almısınız ki, ağzınızdan bal tökülür?

Dedi: Siz dünyada olduğunuzdan söz və adları öyrənmək sizə aiddir. Biz isə axirət aləmində doğulduğumuzdan məktəb və mədrəsəmiz yoxdur. Bizim biliklərimiz anadangəlmədir. Bu barədə Xacə Hafiz demişdir:

Amma mənim kimilərinin müəllimi Vadiyüs-səlam ustadlarıdır. Onların müəllimi isə əbədi behişt müəllimləridir. İkincilərin müəllimi əla Firdovs əhalisi, Firdovs əhalisinin müəllimi isə Haqq-Taaladır ki, Ondan başqa Allah yoxdur.

Hadi gəldi və bildirdi ki, hərəkət etməliyik. Qalxıb, ata mindim. Əsanı əlimə alıb, qalxanı çiynimə saldım. Hadi icazə sənədini mənə verdi və hərəkətə başladıq. Şəhərin hüdudlarından çıxan kimi palçıq və bataqlığa düşdük. Yolun hər iki tərəfi heyvanlarla, meymunlarla doluydu. Amma hamısı insan idi-nə bədənlərində tük vardı, nə quyruqları vardı. Boyları hündür idi. Çöhrələri meymun çöhrəsiydi. Fərclərindən (cinsiyyət üzvlərindən) çirk və qan qaynayıb tökülürdü.

Hadidən soruşdum: Bura haradır və iyrənclikləri insan qəlbini bulandıran, nəfəsi kəsən bu heyvanlar nədir?

Dedi: Bura şəhvət diyarı, gördüklərin isə zinakarlardır. Yoldan çıxma, ilişərsən.

Məni dəhşət bürüdü. Atın cilovundan bərk-bərk yapışdım ki, yoldan çıxmasın. Yol düz və hamar olsa da, o qədər palçıqlı idi ki, arabir at dizinədək batırdı. Fikirləşdim ki, nə yaxşı, bu mənzildə mənə at verilib. Allah ailəmə rəhmət etsin ki, onu mənim üçün göndərdilər. And olsun Allaha, doğru buyurublar ki, hər kəs evlənsə, dininin yarısını hifz edib.

"Onlar (arvadlarınız) sizin, siz də onların libasısınız.”("Bəqərə" surəsi, ayə 187.)

Gördüm ki, bu heyvanlardan bəzisi dardan asılıb. Onların cinsiyyət üzvləri dəmir mıxlarla dar ağacına çalınıb.

Bəzilərini bundan əlavə, sim şallaqlarla vururlar. Onlar it kimi səs çıxarırdılar və onlara deyilirdi:

"Allah buyurar: Orada zəlil, məyus vəziyyətdə durub qalın və Mənə heç bir şey deməyin!”("Möminun" surəsi, ayə 108.)

"Kaş günahkarları Allahın hüzurunda başlarını aşağı dikib "Pərvərdigara, gördük, eşitdik. İndi bizi dünyaya qaytar ki, yaxşı işlər görək. Biz tam yəqinliklə inandıq”-deyəndə görəydin.”("Səcdə" surəsi, ayə 12.)

Elə bu zaman qaraların gəlib çatdıqlarını gördüm. Bəziləri hücum çəkdilər ki, yoldan çıxaq. Bəzi süvariləri qorxudur, bəzilərini məcbur edib deyirdilər ki, yolun kənarı qurudur, yoldan kənara çıxın. Mən görürdüm ki, süvari qaralar yolun kənarı ilə gedir, yol quru olduğundan atlarının ayaq izləri də görünmürdü. Palçığın çoxluğundan adam istəyirdi yolun kənarına keçə. Amma Hadinin sözlərinə qulaq asır və atların cilovunu möhkəm tuturduq ki, yoldan çıxmayaq. Qaraların əli ilə yoldan çıxmış bəzi müsafirlər boğazadək bataqlığa qərq olurdular. Çölə çıxmaq olduqca çətin idi və əzab-əziyyətlə çıxa bilənlərin bədəni qara palçığa bələnmiş olurdu.

Bircə dəqiqədən sonra palçıq onların bədənlərinin ətini hərarətdən suya döndərir, yerə tökürdü. Aydın olurdu ki, bu təkcə palçıq deyil, qır və qətran kimidir. Mən qorxudan atın cilovunu tutmağa ehtiyat edirdim və deyirdim: "Əlhəmdu lillah”. Müsafirlərin də ucadan "Əlhəmdu lillah” deyib, Allaha təşəkkür etdiklərini eşidirdim.

Mən Hadiyə dedim: Peyğəmbər (s.ə.v.v) buyurub ki, xəstə görəndə astadan şükr edin ki, o eşitməsin və qəlbi ağrımasın, yanmasın.

Hadi dedi: O dünyaya aid hökm idi. "La ilahə illəllah” əhli zahirən möhtərəm idi. Amma burada cəza günüdür.

Ucadan təşəkkür etmək lazımdır ki, ilahi əzaba mübtəla olanların qəm-qüssələri artsın, bütün örtülülər tədricən zahir olsun. Elə bil, qaranlıqdan işığa, korluqdan görməyə, yuxudan oyaqlığa gedirik. Dünya qaranlıq və kədər içindədir.

"Həqiqətən, şübhəsiz, axirət evi əbədi həyatdır.”("Ənkəbut" surəsi, ayə 64. )

Birdən bəlalar artdı, yer şiddətlə silkələndi, hava tutuldu, zülmət çökdü, göydən dolu tək daş yağmağa başladı. Yolun iki tərəfində böyük fırtına qopdu. Fırtınaya düşənlər qorxunc sifətdə, təlaş içində yandırıcı palçıqdan qurtulan kimi göydən ələnən daşlar başlarına dəyir və yenidən mıx tək torpağa sancılırdılar.

Mən bu dəhşətli mənzərənin seyrindən fövqəl-adə heyrətdə yıxıldım. Bədənim əsirdi.

Hadidən soruşdum: Bura haradır, bu bədbəxtlər kimdirlər ki, bu qədər ağır əzaba düçar olublar?

Daşlar göydən elə şiddətlə yağırdı ki, Hadi başım üzərində dayanmış, qorxudan rəngi qaçmış, qüvvəsi sarsılmışdı.

Cavab verdi: Bu həmin şəhvət yeridir. Burada əzab çəkənlər livat (bir-biri ilə cinsi əlaqədə olan kişilər) əhlidir. Tələs, bunların arasından tezliklə çıxaq. Əgər bir kəs bir dəstə adamın hərəkətinə razı olsa, onların arasına daxil olsa və oradan çıxmasa, həmin adamlardan hesab olunacaq.

Dedi: İnsan şəhvətindən bu hala düşmüş yolun ortasındakı palçıq elə yapışqandır ki, ata sürətlə getməyə macal verməz.

Dedi: Çarə yoxdur. Qalxanı başına tut ki, sənə daş dəyməsin. Atına da bir-iki qırmanc çək, bəlkə, ilahi yardımla bu bəladan xilas olduq.

"Allahın torpağı geniş deyildimi ki, siz də hicrət edəsiniz?”("Nisa" surəsi, ayə 97.)

Bu bəla ərazisindən çıxıb, qurtulmağa iki fərsəxdən çox qalmamışdı. Mən qüvvəmi toplayıb, ata bir neçə şallaq çəkdim, üzəngiylə arxasına vurdum. At quyruğunu tərpədib, toza döndü, küləkdən iti yerindən uçdu.

Həmişə şahbaz tək başım üstə olan Hadi arxada qaldı.

"Allahınızın sizi bağışlaması üçün, göy və yer qədər geniş behiştə nail olmaq üçün bir-birinizi ötün.”("Hədid" surəsi, ayə 21.)

Başım qatışmışdı. Qəfildən məlun qara, sarı div tək özünü yetirdi. At onun qiyafəsindən hürküb, məni yerə vurdu. Bütün əzalarım əzildi. Atın qabaq ayaqları yoldan çıxıb, bataqlığa düşdü. Çox zəhmətlə ayaqlarını oradan çıxara bildi.

Hadi yetişib, mənim əzilmiş başımı, əl-ayağımı sarıdı və məni atın üstünə bağladı. Atın cilovundan tutub çəkməyə başladı. Bir qədər gedəndən sonra bu bəlalı ərazidən çıxdıq. Dedim: Hadi, sən məndən uzaqlaşan kimi bu qara yaxınlaşıb mənə bir ziyan vurur.

Dedi: O yaxınlaşan zaman mən uzaqlaşıram. Onun yaxınlaşmağı isə sənin özündəndir.

Şəhvət ərazisinin başqa bir məntəqəsinə daxil olduq. Buradakılar qarınqulular və can bəsləyənlər idilər. Sağ tərəfdə ulaq, inək, qoyun surətli canlılar vardı. Onlar öz halal malları ilə qarınqululuq etdiklərindən əzabda deyildilər. Sol tərəfdə donuz, ayı sifətində olanlar isə öz qarınqululuqlarında qorxmamış, halal-harama, özününkü-özgəsininkinə baxmamışdılar. Onların qarınları olduqca böyük, o biri əzaları isə arıq və gödək idi. Bu iki dəstə fərqli əzaba düçar olmuşdular.

"Onlar heyvan kimidirlər, bəlkə, daha çox azğındırlar. Qafil olanlar da məhz onlardırlar.”("Əraf" surəsi, ayə 179.)

Biyabanda müsafirlərin dayanacağına çatdıq. Burada heç nə tapılmırdı. Müsafirlər yol çantalarında olanlardan istifadə edirdilər. Atdan yıxılanda yerə dəyib, əzilmişdim. Hadi torbadan dərman çıxardıb, bədənimə sürtdü. Ağrılarım keçdi, gümrahlaşdım.

Hadidən bu dərman haqqında soruşdum. Dedi: Dünyada ilahi nemətlər müqabilində oxuduğun həmdin batini idi.

Çünki həmd oxumaq dünyada ölümdən başqa bütün dərdlərin dərmanıdır. Axirətdə isə həmdin batini, nemətləri həqiqi xeyirxah tərəfindən bilmək, buna yəqinliyin olmasıdır. O, bütün dərdlərin davasıdır.

"Bəndəm Mənə təşəkkür və sitayiş etdi və ona verilən nemətlərin Mənim tərəfimdən olduğunu anladı. Ey mələklər! Mən sizi şahid tuturam ki, onun üçün dünya nemətlərinə əlavə olaraq axirət nemətləri də artırılacaqdır. Dünya bəlalarının qarşısını aldığımız kimi axirət bəlalarını da ondan dəf edəcəyik.”(Hədisi-qüdsi. )

Sübh hərəkət etdik. Hadi dedi: Axır ki, bu gün şəhvət ərazisindən çıxırıq. Bu günkü şəhvət dil ilə bağlıdır. Bu günkü dil bəlaları heç də cinsiyyət üzvlərinin bəlalarından kiçik deyil. Bu ərazi quraqlıqdır, atla su aparmalıyıq. Özün imkan daxilində piyada gəl. Qalxanı da götür, bu gün mühüm bir gündür.

Soruşdum: Bu qalxan haradandır?

Dedi: Sənin oruc tutub, ac qalmağındandır. Sən oruc tutmaqla cinsiyyət üzvlərini şəhvətdən qorumusan. Oruc Cəhənnəm oduna qalxan və şəhvətlərin qırıcısıdır.

Yola düşdük. Cəhalət yenə peyda oldu. Dedim: Məlun, məndən uzaq ol!

Dedi: Sən məndən uzaq ol!

Ondan bir neçə addım uzaqlaşıb, Hadi ilə yanaşı yoluma davam etdim. Cəhalət yolun solu ilə gəlirdi. Yolun hər iki tərəfi müxtəlif vəhşilərlə–sarı və göy rəngli it, canavar, tülkü, meymun surətli canlılarla və bir-birləri ilə didişən, bir-birlərini gəmirən əqrəb, arı, siçovul surətli canlılarla dolu idi. Onların bəzilərinin ağzından, qulaqlarından od püskürürdü. Bəzi nöqtələrdə ilğım görünür, bu canlılar ona tərəf cumurdular. Amma məyus olub geri qayıdırdılar. Bəziləri ölü əti yeyir, bəzilərinin düşdüyü quyulardan kibrit tüstüsü, od şölələri qalxırdı. Hadidən soruşdum ki, bu quyular kimin üçündür?

Dedi: Möminləri məsxərəyə qoyanlar, ağız əyənlər, qaş-qabaq tökənlər üçündür.

"Vay olsun tənə vurub, eyb tutanlara!”("Huməzə" surəsi, ayə 1.)

Ölü əti yeyən qeybət edənlər, qulağından alov çıxanlar qeybətə qulaq asanlar, it, pişik, canavar kimi didişənlər bir-birlərinə qara yaxanlar, çöhrəsi saralanlar isə ikiüzlülər, xəbərçilər, yalançılardır.

Buranın havası şiddətli isti, yandırıcı idi. Saatda bir dəfə Hadidən su istəyirdim. O gah bir az su verir, gah da verməyib deyirdi: Qarşıda susuz yolumuz çox, ehtiyat suyumuz azdır. Qənaət et!

Dedim: Nə üçün suyu az götürdün?

Dedi: Sənin tutumun və istedadın bu qədər idi.

Dedim: Axı nə üçün mənim tutumum kiçik olsun?

Dedi: Özün kiçik saxlamısan, təqva və pəhrizkarlıq suyunu az vermisən, onu qurutmusan. Ona görə də mütləq qurtuluş hasil olmadı.

"Həqiqətən möminlər nicat tapmışlar. O kəslər ki, boş və lüzumsuz işlərdən uzaq oldular!”("Möminun" surəsi, ayə 1, 2, 3. )

Sən lüzumsuz işlərdən o qədər də çəkinməmişdin və namazda xaşe, diqqətli deyildin.

"Zərrə qədər xeyir iş görən onun xeyrini, zərrə qədər pis iş görən onun zərərini görəcəkdir.”("Zilzal" surəsi, ayə 7, 8.)

Qarşıya nəzər sal, nə görürsən?

Baxdım, üfüqə yaxın alov şölələri ilə yanaşı qara tüstü göyə qalxırdı. Meyvə ağacları ilə dolu bağlar od tutub yanırdı. Hadiyə dedim: Bu nədir?

Dedi: Bu bağlar bir möminin təsbih ("sübhanəllah” zikri) və təhlil (la ilahə illəllah) zikrlərindən yaranmışdı. İndi o möminin dilindən yalan, böhtan, boş sözlər çıxıb, od surətinə düşüb onun savablarını, bağlarını yandırır. Əgər bu ağacların sahibinin imanı möhkəm olsaydı, həmin pis əməllərə diqqətli olar, belə bir od göndərməzdi. Özü buraya gəlib çatanda hər şeyi anlayar, təəssüflənər, amma faydası olmaz. Ona görə də Allah-Taala peyğəmbərlərin bizə xəbər verdiyi maddi dünyada gizli qalan son nəticəyə əhəmiyyət verib və kitabının başlanğıcında təqva, pəhrizkarlığı, qeybə, axirətə iman kimi təfsir edib:

"Bu heç bir şübhə olmayan və müttəqilərə doğru yol göstərən kitabdıræ o kəslərə ki, qeybə inanırlar.”("Bəqərə" surəsi, ayə 2. )

Yanan bağlara gəlib çatanda artıq hər şey külə dönmüşdü. Bərk külək başlayıb, külü göyə sovurdu. Hadi bu ayəni oxudu:

"Allahı inkar edənlərin əməlləri fırtınalı gündə küləyin sovurub apardığı külə bənzəyir.”("İbrahim" surəsi, 18. )

Yanıb külə dönmüş bağlardan sonra meyvələr, çiçəklər, reyhanlar, axar çaylar, nəğməkar bülbüllərlə zəngin yaşıl və xürrəm bağlar göründü. Düşündüm ki, həmin yanan bağlar da belə idi. Əgər sahibinin xəbəri olsaydı, qüssədən bağrı çatlardı.

Hadi dedi: Bura Vadiyüs-səlam–əmniyyət və salamatlıq diyarının başlanğıcıdır. Əsa və qalxanı atın yəhərindən as və onu çəmənliyə burax. Qoy hərəkət vaxtınadək otlasın.

Sonra gedib bir qəsrə çatdıq. Qəsrin darvazasından xaricdə bir parça büllurdan hovuz vardı. Suyun səfası və hovuzun lətafətindən sanki su qabsız, hovuz isə susuz idi. Hovuzun kənarında gözəl miz və oturacaqlar, yastıqlar və ipək dəsmallar vardı. Soyunub hovuza girdik. Bir qədər üzdük, zahir və batinimizi küdurətdən, bulanıqlıqdan təmizlədik. Hətta zahirimizdəki tüklər də yox oldu. Yalnız başımızın tükü, gözlərimizin kiprikləri, qaşlarımız qaldı. Bəşəri gözəlliklərə bir pərdə əlavə olundu. Daxilimizdəki çirkinliklər də paklandı.

"Onların ürəklərindəki kin-küdurəti çəkib, çıxardarıq.”("Əraf" surəsi, ayə 43. )

Soruşdum: Bu bulağın adı nədir?

Hadi dedi: "Sad. Vəl-Quranil-həkim”dir.

Bədənlərimizi təmizləyəndən sonra oradakı fəxri libasları geyindik. Mənim libaslarım yaşıl ipəkdən, Hadininki isə ağ idi. Özümü güzgüdə o qədər qiymətli, cəlallı, kamallı gördüm ki, özümə aşiq oldum. Bütün bu gözəlliyə baxmayaraq, Hadiyə nəzər salanda onun gözəlliyi, dəyərinə vurulub, qibtə etdim.

Hadi qapını döydü. Xoş üzlü bir cavan qapını açıb, daxil olmaq üçün icazə vərəqini istədi. Verdim, imzasını öpüb, təbəssümlə dedi:

"Asayiş və əmniyyətlə behiştə daxil olun!”("Hicr" surəsi, ayə 46.)

Biz daxil olduğumuz halda bu ayəni oxuduq:

"Onlar deyərlər: Həmd olsun bizi buraya gətirən, hidayət edən Allaha. Allah bizi doğru yola yönəltməsəydi, özümüz doğru yolu tapa bilməzdik. Peyğəmbərlər haqla gəlmişdilər.”("Əraf" surəsi, ayə 43. )

Qabaqda Hadi, arxasınca mən başdan-başa büllurdan olan otağa girdik. Qızıl taxtlar qoyulmuş, onların üstünə qırmızı məxmərdən döşəklər salınmışdı. Döşəklərin üstündən zərif mütəkkələr düzülmüşdü. Divar və tavandan şəklimiz əks olunurdu. Öz kamal və camalımızı görməkdən zövq alırdıq. Otağın ortasında üstü növbənöv yeməklər, şərbətlərlə dolu miz qoyulmuşdu. Xidmət üçün qızlar və oğlanlar cərgəyə düzülmüşdülər. Biz taxtların üstündə əyləşdik:

"Onlar qızıl-gümüş, ləl-cəvahiratla bəzədilmiş taxtlar üstündə oturacaqlar. O taxtlara söykənib, qarşı-qarşıya əyləşəcəklər. Dövrələrində həmişəcavan xidmətçi oğlanlar dolanacaqdır. Əllərində Cənnət bulağından dolu piyalələr, qədəhlər–o şərabdan başları ağrımaz və keflənməzlər–bəyənib seçdikləri meyvələrlə, istədikləri hər cür quş əti ilə onların dövrəsində hərlənəcəklər. İri gözlü qəşəng hurilər də vardır. O hurilər sanki sədəf içində gizlənmiş incidirlər. Onlar (bu nemətlərə) etdikləri yaxşı əməllər müqabilində nail olacaqlar. Onlar Cənnətdə nə boş söz, nə də günaha bais olan bir şey eşidəcəklər. Eşitdikləri söz salam və yenə də salam olacaqdır.”("Vaqiə" surəsi, ayə 15, 26.)

Yeyib-içdikdən sonra taxtlarda uzanıb, bir az istirahət etdik. Bir saat ötməmiş insanın huşunu başından alan musiqi səsi ucaldı. Birdən naz-qəmzəli Hicaz ləhnində "Həl-əta” surəsinin tilavəti başladı. Bu dilruba səsə ehtiram əlaməti olaraq, başqa səslər kəsildi. Mən özümü yatmış göstərirdim ki, Hadi bir söz deməsin, Qurana qulaq asa bilək. Tilavət sona çatdı. Mən qalxıb, oturdum. Hadi də qalxdı. Ondan şəhərin adını soruşdum. Dedi: Darüs-sürurun kəndlərindən biridir.

Dedim: Fəda olum o məmləkətə ki, onun kəndi belədir. Görən paytaxtı necə olacaq? Bəs o mübarək surəni oxuyan kim idi? Qəlbimi yerindən oynatdı. Bu surəni dünyada olanda çox sevirdim. Xüsusilə, bu ruhani dünyada könüloxşayan səslə bizə yeni həyat verən, xəyalımızı təzələyən həmin qareni (Quran oxuyanı) tanımalı, görməliyəm.

Hadi dedi: Bilmirəm, amma bu məmləkətin böyüyü müsafirlər həddi aşanda buraya gəlir. Biz də imza üçün icazə kağızını ona çatdırmalıyıq. Ola bilsin ki, o səsin sahibi də onunla gəlsin. Bəlkə orada onu gördük.

Dedim: Hadi, ola bilərmi ki, o imza etməsin? Əgər o imtina etsə, necə olacaq?

Dedi: Ağıla görə bu mümkündür. Bu halda aydındır ki, işimiz çətin olacaq. Amma çətin ki, imzalamaya. Hər halda bu sualı öz batininə ver.

"Hər kəs özünü daha yaxşı görür, tanıyır.”("Qiyamət" surəsi, ayə 14.)

Hadinin sözündən bədənim əsdi. Özümü araşdırdım. Gördüm ki, qorxu və ümid arasında tərəddüddəyəm. La hovlə və la qüvvətə illa billah.

Dedim: Hadi, doğrudur ki, bura Darüs-sürurdur (şadlıq sarayı), amma sən onu qəm evinə döndərdin. Qalx gedək. Mənim iztirabım anbaan artır. Ağıllı adam bir işin xətərindən qorxanda qüvvəsincə tez hərəkət etməlidir.

Qalxıb yola düşdük. Bir əzəmətli qəsrin qarşısına çatdıq. Yolun iki tərəfindən xoş surətli, həmyaş cavanlar qılıncı çiyinlərinə qoyub cərgə ilə durmuşdular. Hadi onların başçısından icazə istədi ki, aralarından keçib, gedək. Sənədə imza qoyulub-qoyulmayacağı sarıdan çox narahat idik. Biz qəsrin qapısına çatanda bir neçə silahlı süvari bayıra çıxırdı. Qəsrdən heybətli "tələsin, tələsin!” sədaları ucalırdı. Süvarilər tələsik getdilər. Səsdən hamının bədəni titrəyirdi. Qəsrdən çölə çıxan şəxsdən soruşduq ki, nə olub?

Dedi: Şəhvət məntəqəsində məhbus olunmalı pis əxlaqlı bir alim səhvən "Vadiyüs-səlama” daxil olub. Əbülfəzl (ə) qəzəblənib, süvari göndərdi ki, onu geri qaytarsınlar.

Biz qorxa-qorxa, iztirabla qəsrə daxil olduq. Gördük ki, Həzrətin çöhrəsi tutulub, qəzəbdən boyun damarları qalxıb, gözləri qan dolu kasaya dönüb.

Buyurdu: Belə bir vücudla azad halda pak əraziyə girdikləri üçün onların əzabı iki qat olmalıdır. Kimsə onlara mane olmayıbmı? Onlarla qardaşımın qətlinə fərman vermiş Kufə qazısı arasında nə fərq vardır?!

Həzrətin heybətindən nəfəslər içəri çəkilmiş, adamlar ruhsuz mücəssəmə kimi dayanmışdılar. Biz də bir guşədə kizlənmiş, güvə kimi əsirdik. Nəhayət, süvarilər qayıtdılar və ərz etdilər ki, həmin alim veyl quyusuna salındı, müvəkkillər cəzalandırıldı.

Yavaş-yavaş Həzrət təskinlik tapdı. Hadi ilə qabağa gəlib, təzim etdik, salam verdik. Hadi icazə vərəqini təqdim etdi. O, Əli (ə)-ın imzasını öpüb, vərəqi qəbul etdi.

Mən sevincdən baş-ayaq vuran halda özümü onun mübarək qədəmlərinə yıxdım. Yeri öpüb, gözümdən şadlıq yaşları axıtdım.

Byurudu: Necə keçindiniz?

Ərz etdim: Əlhəmdu lillah, ümidimiz bütün hallarda sizədir və sizə olacaq. Siz daha dəyərli yol və böyük vəsiləsiniz.

Yenidən qədəmlərinə yıxılıb, öpdüm və qalxdım.

Buyurdu: Bütün bərzəx (ölüm və Qiyamət arası fasilə) aləmlərində sizə şəfaət (bağışlatmaq) göstərişi verilməmişdir. İşin sonuna, Cəhənnəm səfərinə qədər öz ehtiyatınızla getməlisiniz. Bununla belə, bizim batini köməklərimiz sizinlədir. Lakin mənim comərdliyim tələb edir ki, dəfələrlə sizin kimi qardaşımın ziyarətinə susuz gedənləri, ona əza saxlayanları saxlayıb, qoruyaq.

Bu zaman gördüm ki, az yaşlı bir cavan Həzrət Əbülfəzlin yanında əyləşib və günəş tək nur saçır. Bu nurlu çöhrəyə baxmağa taqətimiz çatmırdı. Çöhrəsindən cəlal, əzəmət yağırdı. Həzrət onunla təvazö ilə danışırdı. Hiss olunurdu ki, bu cavan, Həzrətin nəzərində mühüm və dəyərlidir. Hadidən onun haqqında soruşdum. Dedi: Bilmirəm. Amma deyəsən, "Həl-əta”nı oxuyan xoş sədalı cavan odur.

Bizdən qabaqda dayanan adamdan soruşdum. Dedi: Deyəsən, Əli Əsğərdir (Hüseyn (ə)-ın kiçik şəhid oğlu). Bu sözün sübutu onun nurlu boğazındakı üzük kimi görünən qırmızı xətdir. Bu xətt onun boğazına başqa bir zinətdir!

Dedim: İntiqam üçün ricətimiz (yenidən dünyaya qayıtmağımız) çox yaxşı olardı.

Əbülfəzl (ə) gizli söhbətimizdən xəbərdar olub, buyurdu: İnşallah, tezliklə olacaq.

"Sizi sevdiyiniz başqa bir nemət də–Allah dərgahından kömək və yaxın qələbə gözləyir.”("Səff" surəsi, ayə 13.)

Əmin oldum ki, o cavan Əliyyibni Hüseyndir. Onun cəmal və cəlalına vuruldum. Məni o qədər cəzb etdi ki, gözlərimi ondan çəkə bilmədim. Hansı ki, böyüklərə baxmağın ədəbə zidd olduğunu bilirdim. Nə edim ki, cəlalı qovur, cəmalı çağırır. Bu iki ziddiyyət arasında bədənim elə əsirdi ki, özümü saxlaya bilmirdim. O cavan mənim halımı bilirmiş kimi mənə baxdı. Bir xələt göndərdi. Çiynimə saldılar. O əziz kəsin mərhəmət və diqqətini mənim ona olan eşq-əlaqəmin nəticəsi kimi gördüm. Torpağı öpdüm. Qəlbim iztirabdan təskinlik tapdı ki, ikitərəfli məhəbbətə nail oldum.

Hadi dedi: Gəl ya mənzilimizə gedib istirahət edək, ya da bu bağları seyr edək. İcazən imzalanıb, xələtini də almısan!

Düşündüm ki, bu biçarə əqlin fövqündə dayaynan işlərdən xəbərsizdi. Bilmir ki, mən bu məclis və onun əhlinə o qədər bağlıyam ki, ayrıla bilmirəm.

Dedim: Hadi, mənim bu məclisdə danışmağa dilim yoxdur. Öyrən gör, Həzrət bu xələti mənə nə üçün verdi. Mən özümü nəinki bu əzəmətli məhəbbətə, heç onun baxışına belə layiq bilmirəm!

Hadi mənim tərəfimdən vəkil kimi bu sualı izhar etdi.

Buyurdular: O, minbərdə "ey örtünüb, bürünmüş Peyğəmbər, qalx, (camaatı ilahi əzabdan) qorxut!” ayəsinin nazil olma səbəbini deyəndən sonra ayəni mənə tətbiq etdi. Bir halda ki, atam Kərbəla meydanında tənha qalıb "mənə yardım edən bir köməkçi varmı?” deyə ucadan çağırırdı. Mənsə xeymədə ağlayırdım. Bu oxşatmadan qəlbim şad oldu. Bəlkə, Peyğəmbərin də xoşu gəldi. Buna görə ona xələt verdim. Bu, ona layiq deyil, amma bu aləmə uyğundur. Çünki bu aləmdə gözəl olan o aləm həqiqətinin kiçildilmişi, gül şaxəsinin kölgəsidir. Ona görə də bərzəx–keçid, bağlayıcı adlanır. Həqiqi vətənə, mütləq həqiqətə çatanda həqiqi xələtini alacaqdır. Axirət aləmində səadət əhli üçün görünməmiş, eşidilməmiş, düşünülməmiş nemətlər vardır.

Onlar qəfildən qaxıb atlarına süvar oldular. Atlar qanadlanıb şəhərdən çıxdılar və uca məqamlarına yola düşdülər.