AYƏ 110:
فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِيًّا حَتَّى أَنسَوْكُمْ ذِكْرِي وَكُنتُم مِّنْهُمْ تَضْحَكُونَ
"Siz onları məsxərəyə qoyurdunuz. Nəticədə Məni yada salmağı sizə unutdurdu. Siz onlara gülürdünüz.”
Nöqtələr
"Suxriyya” və "sixriyya” sözləri arasında böyük fərq var.
Əgər cəmiyyətdə insanların rabitələri həmfikirliyə, həmdərdliyə, qarşılıqlı yardıma əsaslansa və bütün insanlar bir-birlərinin imkanlarından bəhrələnsələr, bu cəmiyyət inkişaf edər güclənər. "Zuxruf” surəsinin 32-ci ayəsi də belə bir bəyanatla çıxış edir. Amma insanlar arasındakı rabitələr təhqirə, təcavüzə, biganəliyə əsaslansa, belə bir cəmiyyətdə Allah unudular, süqut labüdləşər. Hazırkı ayədə uyğun nöqtəyə işarə olunur.
Möminlərin kafirlər üçün qəflət vasitəsi olması belə izah oluna bilər ki, əgər möminlər olmasaydılar, kafirlərin həqiqətlə düşmənçiliyinin mahiyyəti açıqlanmazdı.
Bildirişlər
1. Təhqirin cəzası təhqirdir. (Allah möminləri himayə edir və onlara qarşı təhqirə cavab verir.)
2. Bəndələrin dua və yalvarışına etinasızlıq Allaha etinasızlıqla sonuclanır.
3. Möminlər daim kafirlər tərəfindən məsxərəyə qoyulmaqdadırlar.
4. Möminlərin məsxərəyə qoyulmasının cəzası Allah zikrinin unudulmasıdır.
5. Alçaldıcı zülm «kəbirə günah»lardandır. (Hansı günaha görə əzab vəd edilmişsə, həmin günah «kəbirə» sayılır. Möminlərə qarşı təhqiramiz gülüşə görə cəhənnəm vəd olunduğundan bu gülüş «kəbirə günah» sayılır.)
إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ
"Mən bu gün səbir etdiklərinə görə onları mükafatlandırdım. Onlardır qurtuluş əhli.”
قَالَ كَمْ لَبِثْتُمْ فِي الْأَرْضِ عَدَدَ سِنِينَ قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ فَاسْأَلْ الْعَادِّينَ
"(Allah) onlardan soruşar: "Yer üzündə nə qədər qaldınız?” Deyərlər: "Bir gün, ya günün bir hissəsi. Hesab aparanlardan soruş.”
قَالَ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا لَّوْ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
"Buyurar: "Əgər agah olsaydınız, bilərdiniz ki, çox az yubandınız.”
Nöqtələr
"Fovz” sözü məqsədə çatmaq mənasını bildirir.
Qiyamətdə insanlardan soruşular ki, siz dünyada nə qədər qaldınız! Bu sual Quranda bir neçə dəfə təkrarlanmışdır. Onu hər kəs öz düşüncəsi əsasında cavablandırır. O cümlədən:
–"Bir günün bir saatı qədərində dünyada qaldıq.”
–"Bir gecə, ya bir sübh.”
–"Bir gün, ya günün bir hissəsi.”
Ola bilsin ki, "yer üzündə nə qədər qaldınız” soruşularkən qəbir və bərzəx aləmində nə qədər qalmaları nəzərdə tutulur.
Bildirişlər
1. Səbir əhli Allahın Özü tərəfindən mükafatlandırılar (Əzab-əziyyətlər, acı sözlər, məsxərələr qarşısında səbrin böyük mükafatı var.)
2. İnsan sabitqədəmlilik sayəsində nicat tapır.
3. Qiyamətdə yalnız səbir əhli nicat tapır.
Səbir və qələbə dostdur qədimdən, Səbirlə çatarsan qələbəyə sən. |
4. Ən böyük peşmançılıq odur ki, insan bir neçə günlük ləzzət və rahatlığa görə həmişəlik cəhənnəm əzabını satın alsın.
5. Möhlət sizi qürrələndirməsin, onun müddəti çox azdır.
6. Dünya ömrü əbədiyyətlə müqayisədə cüzidir.
7. Mələklərdən bəzisinə günlərin hesabı tapşırılıb.
أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ
"Yoxsa güman edirsiniz ki, sizi boş yerə yaratmışıq və Bizə doğru qaytarılmayacaqsınız?”
Nöqtələr
Quran insanın yaranış məqsədlərini bəyan etmişdir. O cümlədən:
1. İbadət–"Mən cin və insi yalnız ibadət üçün xəlq etdim.”
2. İmtahan–"(Allah) ölüm və həyatı xəlq etdi ki, sizi sınağa çəksin, hansınızın yaxşı əməl etdiyi bilinsin.”
3. İlahi rəhmətin əldə olunması –"Rəbbinin rəhm etdiyi kəs istisnadır və (Allah) bundan (mərhəmətdən) ötəri xalqı yaratdı.”
Həzrət Əli (ə) buyurmuşdur: "Allah rəhm etsin öz qədrini bilən kəsə.” İnsan haradan gəldiyini, harada olduğunu və haraya gedəcəyini bilməlidir.
İmam Hüseyn (ə) buyurmuşdur: "Allah-təala bəndələrini yalnız Onu tanımaq üçün yaratmışdır. Belə ki, Onu tanıdıqdan sonra ibadət edərlər, Allaha pərəstiş və ibadətlə Ondan qeyrilərinə pərəstişdən ehtiyacsız olarlar.”
Həzrət Əli (ə) buyurmuşdur: "Dünya özü üçün yox, bir başqası üçün yaradılmışdır. (Dünya axirətə qovuşmaq üçün vasitədir.)
Bəli, bütün məqsədləri dünyaya yönələn insanlar ona bağlanırlar.
Misilsiz sərvətdir ömrün hər anı,
Sovrulsa havaya, yandırar canı.
Bildirişlər
1. İnsan məqsədli yaradılıb.
2. İnsanın bəzi hesablamaları həqiqətdən uzaq olur.
3. Allahın bütün işləri məqsədlidir.
4. Axirət düşüncəsindən uzaq dünya həyatı puçdur.
5. İnsan məsuliyyət daşıyır. (Özümüzü Qiyamət sorğusuna hazırlamalıyıq.)
6. İnsanın yaranış məqsədi təkcə bu dünyada bitmir.
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ
"Ucadır haqqı hökm edən Allah. Ondan başqa məbud yoxdur, O, dəyərli ərşin rəbbidir.”
وَمَن يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِندَ رَبِّهِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ
"Hər kəs Allahla yanaşı başqa bir məbudu çağırsa, işdə heç bir dəlili yoxdur. Şübhəsiz, onun hesabı Rəbbinə məxsusdur. Həqiqətən, kafirlər nicat tapmaz.”