Sual 125: Xümsü verilməmiş maldan istifadə etmək olarmı?

(Təbrizi və Vəhiddən başqa) Bütün müctəhidlərin rəyi: Xeyir. Üzərinə xüms gəlmiş malın xümsü verilməyənədək şəri hakimin icazəsi olmadan ondan istifadə etmək olmaz. Baxmayaraq ki, xümsü vermək məqsədi olsun.(Tovzihul-məsaili mərace”, 1790-cı məsələ; Xamenei, "Əcvibə”, səh.936; Nuri, "Tovzihul-məsail”, 1786-cı məsələ.)

Təbrizi: Əgər xüms vermək məqsədi olmasa, üzərinə xüms gəlmiş maldan şəri hakimin icazəsi olmadan istifadə etmək olmaz. Əgər xüms vermək məqsədi olarsa, vacib ehtiyata əsasən bu maldan istifadə etmək olmaz.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1790-cı məsələ.)

Vəhid: Xeyir. Xümsü verilməyənədək üzərinə xüms gəlmiş maldan şəri hakimin icazəsi olmadan istifadə etmək olmaz. Baxmayaraq ki, xümsü vermək məqsədi olsun! Malının xümsünü verməmiş şəxs onu, xümsünü vermək üçün satmağa və öz payından istifadə etməyə ixtiyarlıdır.(Vəhid, "Tovzihul-məsail”, 1798-ci məsələ.)

Sual 126: Bir şəxs üzərinə xüms gəlmiş mallardan istifadə etmək üçün xümsü öhdəsinə götürüb xüms əhlinə borclu qala bilərmi?

Bütün müctəhidlərin rəyi: Xeyr. Müctəhidin (ya da onun nümayəndəsinin) icazəsi olmadan və ya ona ödəyib sonradan borc götürmək yolundan istifadə etmədən bu maldan istifadə etməyə icazə verilmir.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1791 və 1792-ci məsələ; Nuri, "Tovzihul-məsail”, 1787 və 1788-ci məsələ; Xamenei, "Əcvibə”, səh.983; Vəhid, "Tovzihul-məsail”, 1799-cu məsələ.)

Sual 127: Xüms verməyən ailə ilə gəl-get etməyin hökmü nədir?

(Sistani, Təbrizi və Vəhiddən başqa) Bütün müctəhidlərin rəyi: Bu şəxslərlə gəl-get etməyin eybi yoxdur. Əgər yeməklərinə xüms düşdüyünü yəqin etməzsə yemək yeməyə də icazə verilir. Təsirli olacağını ehtimal verərsə, onları düz yola dəvət etsin.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ; Nuri, "Tovzihul-məsail”, 1791-ci məsələ; Behcət, "Tovzihul-məsail”, 1408-ci məsələ; Xamenei, "Əcvibə”, səh.932 və 933.)

Sistani və Təbrizi: Onlarla ünsiyyət saxlamağın eybi yoxdur və yeməklərindən istifadə edə bilər, əgər təsirli olacağını ehtimal verərsə, onları düzgün yola dəvət etsin.(Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ.)

Vəhid: Onlarla ünsiyyət saxlamağın eybi yoxdur. Əgər yeməklərinə xüms düşdüyünü yəqin etməsə və şəkki olarsa vacib ehtiyata əsasən bu yeməklərdən istifadə etməyə icazə verilmir.(Vəhid, "Tovzihul-məsail”, 1803-cü məsələ.)

Sual 128: Əgər ata xüms məsələsinə riayət etməsə, onun himayəsi altında olan şəxslərə xüms vermək vacibdirmi?

(Sistani, Təbrizi və Vəhiddən başqa) Bütün müctəhidlərin rəyi: Onun əmlakına xüms düşdüyünə yəqinləri olmasa bu mallardan istifadə etməyə icazə verilir və onların üzərinə heç bir vəzifə düşmür.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ; Nuri, "Tovzihul-məsail”, 1791-ci məsələ; Behcət, "Tovzihul-məsail”, 1408-ci məsələ; Xamenei, "Əcvibə”, səh.932, 933 və 928.)

Sistani və Təbrizi: Onların üzərində heç bir vəzifə yoxdur və onun yeməyindən istifadə edə bilərlər.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ.)

Vəhid: Yeməklərə xüms düşdüyünə yəqinləri olmasa və şəkk etsələr, vacib ehtiyata əsasən onları yeməyə icazə verilmir.(Vəhid, "Tovzihul-məsail” 1803-cü məsələ.)

Sual 129: Qonaqlıqda yediyimiz xümsü verilməmiş yeməklərin hökmü nədir?

(Sistani və Təbrizidən başqa) Bütün müctəhidlərin rəyi: Xümsü verilmədən və ya şəri hakimin icazəsi olmadan bu yeməklərdən istifadə etməyə icazə verilmir.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ; Nuri, "Tovzihul-məsail”, 1791-ci məsələ; Xamenei, "Əcvibə”, səh.930 və 928; Vəhid, "Tovzihul-məsail”, 1803-cü məsələ; Behcət, "Tovzihul-məsail”, 1407-ci məsələ, katiblik.)

Sistani və Təbrizi: Qonaqların bu yeməkdən istifadə etməyinin eybi yoxdur. Lakin ev sahibi xümsə cavabdehdir.(Tovzihul-məsaili mərace”, 1763 və 1795-ci məsələ.)

Qeyd: Ayətullah Məkarim, "İstiftaat” kitabında xümsü verilməmiş yeməkdən istifadə edib onun xümsünün ehtiyaclı seyidlərə verilməsinə icazə verir.("İstiftaat”, 2-ci cild, səh.575.)

Sual 130: Xüms verməyən şəxsin evində namaz qılmaq olarmı?

(Vəhid, Sistani və Təbrizidən başqa) Bütün müctəhidlərin rəyi: Əgər onun evinə xüms düşdüyünə yəqini olmasa, eybi yoxdur.(Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ; Nuri, "Tovzihul-məsail”, 1791-ci məsələ; Behcət, "Tovzihul-məsail”, 1408-ci məsələ; Xamenei, "Əcvibə”, səh.932)

Sistani və Təbrizi: Xeyr. Eybi yoxdur.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ)

Vəhid: Bu evə xüms düşüb düşmədiyinə şəkk edərsə vacib ehtiyata əsasən burada namaz qılmağa icazə yoxdur.(Vəhid, "Tovzihul-məsail”, 1803-cü məsələ.)

Sual 131: Şəxsi sərmayə olan və xümsü verilməyən yerdə namaz qılmağın hökmü nədir?

Sual 132: Atam dünyadan gedib. Onun əmlakının xümsünü vermədiyini bilirəm. Mənim vəzifəm nədir?

(Vəhid, Təbrizi və Sistanidən başqa) Bütün müctəhidlərin rəyi: Onun xümsünü verməlisiniz.("Tovzihul-məsaili mərace”, 1755-ci məsələ; Xamenei, "Əcvibə”, səh.683; Nuri, "Tovzihul-məsail”, 1751 və 1760-cı məsələ; "Tovzihul-məsaili mərace”, 1764-cü məsələ.) Lakin ölmüş şəxsin xüms verməyə əqidəsi olmasa (qeyri şiə məzhəb və dinlərin ardıcılları kimi) bu işə ehtiyac yoxdur.

Təbrizi: Onun xümsünü vermək vacib deyil.(Təbrizi, "Tovzihul-məsail”, 1764-cü məsələ.)

Sistani: Onun xümsünü verməlidir. Amma ölmüş şəxsin xüms verməyə əqidəsi olmayıbsa (qeyri şiə məzhəb və dinlərin ardıcılları kimi) və ya xüms vermirmişsə (bəzi şiələr kimi) onun əmlakının xümsünü vermək vacib deyil.(Sistani, "Tovzihul-məsail”, 1764-cü məsələ.)

Vəhid: Onun xümsünü şəri hakimin icazəsi ilə verməlisiniz. Amma ölmüş şəxsin xüms verməyə əqidəsi olmayıbsa (qeyri şiə məzhəb və dinlərin ardıcılları kimi) onun xümsünü vermək vacib deyil.(Vəhid, "Tovzihul-məsail”, 1763-cü məsələ.)